II—Na Kula Kumumua.

Ka Hele Kula o na Haumana.

E hoike ana ka Papa 1 i ka nui o na haumana e hele ana i na Kula Kumumua, i keia manawa, aia ma 5522. O ka nui o na haumana hele kula i ka makahiki 1872 he 6,274, a e ike ia ua emi mai ko ka makahiki 1874, he 752. He 220 haumana hoi o page 3 keia helu'na emi e hoakaka ia aia ma na Kula Wae, oiai ua mahuahua ae na haumana oia ano kula iloko o ka makahiki elua o ke kau i hala, a koe iho la he 532 o ka emi o na haumana i akaka lea ole.

E hoike ana na Papa Helu o na Kula o Hawaii, he 258 ka nui o ka emi o na haumana, na Kula o Maui, he 150, o Oahu, he 98, o Kauai, he 39, a o Lanai, he 11; a iloko o ia manawa, ua pii ka nui o na haumana hele kula ma Molokai, he 23, a ma Niinau, he 1.

O ka unuhi ia'ku o na keiki e ko lakou man makua a me na kahu hanai, i ka manawa koke no e pau ae ai na makahiki hele kula o ke keiki, e like me ke kuhikuhi a ke kanawai, oia palm kekahi o na kumu o ka emi ana o na haumana e hele ana i na Kula Kumumua. He uuku loa no hoi ka averika o na keiki hele kula, i oi aku na makahiki i ka umikumamalima, e hele maoli ana i na Kula Kumumua—aole paha i oi ae i ka ekolu-hapa-haueri. O ka makemake nui o na mahi-ko i na paahana no lakou iho, a no ia hapukuia ana O ka poe hiki, ua komo pu aku na keiki hele kula i paahana. Aka hoi, ma ka hoike ana a ka papa helu lahui o 1872, eia no ke hele nei i na kula he kanawalukuma-mahiku-hapahaneri o ka lehulehu keiki hele kula o keia Paeaina. (E nana i ka Papa 5.)