A Grammar and Dictionary of the Samoan Language, with English and Samoan vocabulary
F
F
-
Fable, n. [fe-bl] faʻataʻoto.
-
Face, n. [fes] mata; chiefs, fofoga.
-
Face, v. [fes] laʻasaga atu.
-
Fact, n. [fakt] upu moni.
-
Fade, v. [fed] winther, mamae.
-
Fag, v. [leg] lailoa.
-
Fail, v. [fel] ua leai.
-
Faint, v. [feint] mata-pogia; soan. fainting.
-
Fair, soan. [feâ] lalelei; weather, laofie.
-
Faith, n. [feth] taofi; faʻatuatua.
-
Faithful, soan. [feth-ful] faʻamaoni.
-
Faithless, soan. [feth-les'] pepelo.
-
Fall, n. [fawl] paʻu; t. t. fell.
-
Fallow, soan. [fal-lo] faʻavaoa.
-
False, soan. [fawls] pepelo.
-
Falsehood, n. [fawls-hud] tala pepelo.
-
Falter, v. [fawl-tâ] as the voice, nauu; faatopetope.
-
Famed, soan. [femed] taʻua.
-
Familiar, soan. masani.
-
Family, n. [fam-ili] aiga.
-
Famine, n. [fam-in] oge.
-
Famish, v. faʻamatelaina.
-
Famous, soan. [fe-mus] taʻua.
-
Fan, n. ili; v. aloalo.
-
Far, soan. and soav. mamao.
-
Fare, n. [fea] of conveyance, totogi; food, mea e ʻai.
-
Farewell, v. [fea-wel] tofa; n. faʻamavaega.
page 367 -
Farthest, soav. [fa-thest] e aupito mamao.
-
Fashion, n. tu.
-
Fast, soan. mau; speedy, tele vave.
-
Fast, v. anapogi.
-
Fasten, v. faʻamau.
-
Fastening, n. fausaga.
-
Fast-handed, soan. quick, limavave.
-
Fastness, n. ʻolo.
-
Fat, n. gao; mea lololo.
-
Fat, soan. of men, puta; animals, peti.
-
Fatal, soan. [fe-tal] e oti ai.
-
Father, n. [fa-thâ] tama.
-
Fathom, n. [fa-thom] gafa.
-
Fatigue, n. [fa-tig'] lailoa.
-
Fault, n. [foalt] sese, pona.
-
Favour, n. [fe-voa] alofa, alofa tunoa.
-
Favourite, soan. [fe-voa-rit] pele.
-
Fawn, v. faʻatamai-maile.
-
Fear, v. [fea] mataʻu, fefe.
-
Fearless, soan. [fea-les] le mataʻu.
-
Feast, n. [fist] tausamiga.
-
Feather, n. [fe-thâ] fulu, fulufulu.
-
Fee, n. [fi] totogi.
-
Feeble, soan. [fi-bl] vaivai.
-
Feed, v. [fid] fafaga.
-
Feel, v. [fil] with the hand, tagotago; mentally, lagona.
-
Feign, v. [fein] faʻataga.
-
Felicity, n. [fi-li-siti], manuia.
-
Fell, v. a. faʻapaʻu; tuu i lalo.
-
Fellow, n. [fel-lo] toʻalua.
-
Felon, n. pagota.
-
Female, soan. and n. [fi-mel] fafine.
-
Fence, n. [fens] ai.
-
Ferment, v. fetete.
-
Fern, n. [firn] vao tuaniu; giant, nase.
-
Ferocious, soan. [fe-ro-shius] feʻai.
-
Fertile, soan. [fer-til] lafulemu.
-
Fervent, soan. naunau; ʻaʻasa.
-
Fester, v. [fes-tâ] faapepe.
-
Fetch, v. [fetsh] ʻaʻami, ʻau mai.
-
Fetid, soan, [fi-tid] sauga.
-
Feud, n. [fiud] maseiga, misa.
-
Fever, n. [fi-vâ] mai vevela.
-
Few, soan. [fiu] itiiti.
-
Fibre, n. [fai-bâ], of cocoanut, moiaʻa.
-
Fickle, soan. [fik-kl] fefoʻifoʻiaʻi.
-
Fierce, soan. [fieas] feʻai.
-
Fiery, soan. [fai-eri] temper, lotoa.
-
Fifteen, soan. [fif-tin] e sefulu ma le lima.
-
Fifth, soan. o le lima.
-
Fiftieth, soan. o le lima-gafulu.
-
Fifty, soan. [fif-ti] e lima-gafulu.
-
Fig, n. mati.
-
Fight, n. [fait] v. tau; with fists, fusu.
-
Figure, n. [fig-ur] tino; mata-i-numera.
-
File, n. [fail] ʻili.
-
Fill, v. faʻatumu.
-
Fillip, v. fiti.
-
Filter, v. [fil-tâ] faʻamanino.
-
Filth, n. mea leaga, sava, ʻeleʻele, otaota.
-
Fin, n. atuga.
-
Final, soan. [fai-nel] toe.
-
Find, v. [faind] maua.
-
Fine, soan. [fain] weather, laofie.
-
Fine, v. [fain] faʻasala, n. sala i tupe.
-
Finger, n. tamatamaʻi-lima.
-
Finger-nail, n. [fin-gâ-nel] atigilima, matiʻuʻu.
-
Finish, n and v. faʻauma, faʻaiʻu.
-
Fire, n. [faiâ] afi.
-
Fire, v. [faiâ] faʻamu; gun, &c., faʻapa.
-
Firebrand, n. [faiâ-brand] motumotu ʻo le afi.
-
Fireplace, n. [faia-ples] taʻiga-afi.
-
Fireshovel, n. salefu.
-
Firewood, n. [faiâ-uad] fafie.
-
Firm, soan. mau, malosi.
-
First, soan. muamua.
-
First-born, soan. [first-boan] ulumatua.
-
First fruits, n. [first-fruts] faʻapolopolo.
-
Fish, n. iʻa; v. fagota.
-
Fisherman, n. tautai.
-
Fishhook, n. [fish-huk] matau.
-
Fishy, soan. smelling, poapoa.
-
Fissure, n. [fis-shuâ] mavae.
-
Fit, n. puʻega.
-
Fit, soan. tatau.
-
Five, soan. [faiv] e lima.
-
Fix, v. [fiks] faʻamau.
-
Flabby, soan. [flab-bi] vaivai, venia.
page 368 -
Flag, v. [flag] faʻaiva.
-
Flag, n. fuʻa.
-
Flame, m. [fleim] afi, mumu.
-
Flank, n. [flank] puimanava.
-
Flannel, n. and soan. ie mamoe.
-
Flap, v. wings, palalu.
-
Flash, v. and n. emo.
-
Flat, soan. salafalafa.
-
Flatter, v. [flat-tâ] faʻalupe.
-
Flavour, v. [fle-voa] manogi.
-
Flaw, n. [floa] pona.
-
Flay, v. [fle] fofoʻe le paʻu.
-
Flea, n. [fli] ʻutufiti.
-
Flee, v. [fli] sola.
-
Fleet, n. [flit] fua.
-
Fleet, soan. [flit] tele vave.
-
Flesh, n. and soan. nano.
-
Flexible, soan. [flek-si-bl] vavai.
-
Flinch, v. [flinsh] ne.
-
Fling, v. togi.
-
Flint, n. maʻa-afi.
-
Flirt, v. faʻateine, taʻalo.
-
Float, v. [flot] opeope.
-
Flock, n. [flok] lafu; of ducks, taʻaga; n. lafu.
-
Flock, v. [flok] lolofi ane; of children, lupepe.
-
Flog, v. sasa.
-
Flood, n. [flud] lolo; of river, tafega.
-
Flounder, v. [flaun-dâ] taʻafili.
-
Flour, n. [flana] falaoa (mata).
-
Flourish, n. [flan-rish] uluola.
-
Flow, v. and n. [flo] tale, fanuʻe.
-
Flower, n. [flau-â] fuga.
-
Fluent, soan. in speech, mauʻupu.
-
Fluid, n. sua.
-
Flute, n. [flut][gap — reason: unclear]gufagu.
-
Flutter, v. [flut-ta] as a bird, faʻapepepepe.
-
Fly, n. [flai] lago.
-
Fly, v. [flai] lelei; sola.
-
Foal, n. [fol] tamaʻi solo.
-
Foam, n. [fom] of the sea, piapia; from the mouth, faua.
-
Foe, n. [fo] le ita mai.
-
Fog, n. puao.
-
Foil, v. faiaina (passive only).
-
Fold, sautua (as twofold, sautualua).
-
Foliage, n. [fo-li-ej] lau laʻau.
-
Follow, v. [fol-lo] mulimuli.
-
Follower, n. [fol-lo-â] soʻo; le mulimuli.
-
Folly, n. [fol-li] valea.
-
Fond, soan. faʻapelepele. “Fond of” = fiafia i.
-
Food, n. [fud] mea e ʻai; to chiefs, mea e taumafa.
-
Fool, n. [ful] vale.
-
Foolish, soan. [ful-ish] faʻavalea.
-
Foot, n. [fut] vae; to chiefs, ʻaʻao; (12 in.) futu.
-
Footpath, n. [fut-path] ala.
-
Footprint, n. [fut-print] tulagavae.
-
Footstep, n. [fut-step] laʻasaga.
-
For, soo upu [foâ] mo, ma, ona ʻo.
-
Forage, v. [for-ej] faioso.
-
Forbear, v. [foa-bea] onosaʻi.
-
Forbid, v. [foa-bid] vavao.
-
Force, v. [foas] faʻamalosi.
-
Ford, n. asa.
-
Forefinger, n. [foâ-fin-gâ] lima tusi.
-
Forefoot, n. [foâ-fut] lima.
-
Forego, v. [foa-go] tuʻu atu.
-
Forehead, n. [foâ-hed] muaulu.
-
Foreign, soan. [fo-ren] papalagi; cloth, apapalagi.
-
Foreigner, n. [fo-re-nâ] papalagi.
-
Foreland, n. [foa-land] tolotolo.
-
Foremost, soan. [foa-most] muamua.
-
Forenoon, n. [foa-nun] oauli, aoauli, oatea.
-
Forest, n. vao matua, vao puanea, &c.
-
Foretell, v. [foa-tel] vavalo.
-
Forewarn, v. [foa-uoan] lapatai.
-
Forget, v. [foâ-get] galo; faagalogalo.
-
Forgive, v. [foa-giv] not to be angry with, loto malie; in reference to punishment, faʻamagalo.
-
Fork, n. tui.
-
Forked, soan. magamaga.
-
Forlorn, soan. [foa-loan] ausage.
-
Form, n. [foam] tino.
-
Form, v. [foam] fai.
-
Former, soan. [foa-mâ] le mea na mua.
-
Formerly, soav. [foâ-mâ-li] anamua.
page 369 -
Fornication, n. [foâ-ni-ke-shon] faitaʻaga.
-
Forsake, v. [foa-sek] tuʻulofoaʻi.
-
Fort, n. [foat] ʻolo.
-
Fortitude, n. [foa-ti-tud] loto tele.
-
Fortnight, n. [foat-nait] e lua aso sa.
-
Fortunate, soan. [foa-tiu-net] manuia.
-
Forty, soan. [foa-ti] e fagafulu.
-
Forward, soan. [foa-uad] naunau.
-
Forward, soav. [foa-uad] i luma.
-
Foster, v. [fos-tâ] tausi.
-
Foul, soan. [faul] ʻeleʻelea, leaga.
-
Found [faund] maua, t. t. o le v. find.
-
Foundation, n. [faun-de-shon] faʻavae, noʻopa.
-
Founder, v. [faun-dâ] tofatumoanaina.
-
Fountian, n. [faun-ten] vaipuna.
-
Four, soan. [foa] e fa, e soani.
-
Fourfold, soan. [foa-fold] santuafa.
-
Fourfooted, soan. [foa-futed] vaefa.
-
Fourteen, soan. [foa-tin] e setulu ma le fa.
-
Fowl, n. [faul] moa.
-
Fowling-piece, n. [faul-ig-pis] fanamanu.
-
Fox, n. [foks] alope.
-
Fragile, soan. [fra-jil] magaugofie, taʻe-gofie.
-
Fragrant, soan. [fre-grunt] manogi.
-
Frail, soan. [frel] vaivai.
-
Frame, v. [frem] fai.
-
Franc, n. [frag] farani (tupe).
-
Frantic, soan. [fran-tik] valemalosi.
-
Fraud, n. [froad] pepelo.
-
Free, v. and soan. [fri] saʻoloto.
-
Freight, n. [freit] uta (o le vaʻa).
-
Frequent, soav & soan. [fri-kuent] soʻo.
-
Fresh, soan. not salt, magalo; new, fou.
-
Freshet, n. tafe aga.
-
Fresh-water, n. [fresh-uoatâ] vai auli.
-
Fretful, soan. ita-gofie; tagi-vale.
-
Friction, n. [frik-shon] femili.
-
Friday, n. [frai-de] aso falaile.
-
Friend, n. [frend] uo.
-
Fright, n. [frait] mataʻu.
-
Frighten, v. [frai-ten] faʻamataʻu.
-
Fringe, n. [frinj] pau.
-
Frisk, v. taʻalo.
-
Frivolous, soan. [fri-vo-lus] faʻatauvaʻa.
-
From, soo upu, mai, nai, ai.
-
Front, (frunt] i luma; “bold front” = mata le ma.
-
Front v. [frunt] fesagaʻi.
-
Frontier, n. [frun-tia] tuaʻoi.
-
Froth, n. [froath] piapia; from the mouth, faua.
-
Frown, v. [fraun] faʻanounou mata.
-
Frugal, soan. faʻatotomea.
-
Fruit, n. [frut] fua.
-
Fruitlessly, soav. [frut-les-li] fai fua, noa.
-
Frustrate, v. [frus-tret] faʻaleaoga.
-
Fry, n. [frai] a swarm of young small fishes, pine.
-
Fry, v. [frai] tunu; falai.
-
Fuel, n. [fui-el] fafie.
-
Fugh, interj. [fiu] isa!
-
Fulfil, v. taunuʻu.
-
Fulgent, soan. [ful-jent] pupula.
-
Full, soan. tumu.
-
Full MOON, n. [ful-mun] masina atoa.
-
Fumble, v. [fum-bl] vasivasi.
-
Fun, n. taʻaloga.
-
Funeral, n. tanuga; chiefs, falelauasi.
-
Furbish, v. faʻapupula.
-
Furious, soan. [fiu-ri-us] faʻavalemalosi.
-
Furniture, n. [fir-ni-tur] mea fale.
-
Further, soav. [fir-thâ] mamao.
-
Futile, v. [fiu-til] le aoga.
-
Future, n. [fiu-tiur] atali, amuli.
-
Fy [fai] isa!