[i roto i te reo Pākehā]

Nga Whenui Raupatutia

Hei whakamutunga mo nga whakamarama nei ko tetahi kupu mo nga whenua i raupatutia e nga Kawanatanga o mua. Ko etahi hoki kei te korero i he aua raupatu, i takahi i nga kupu o te Tiriti o Waitangi.

I tapaetiae te Kawanatanga ki te Kuini o Ingarangi, te mana Rangatira, te mana hanga ture. I takahia taua mana e etahi wahanga o te Iwi Maori. No reira ka tipu he pakanga, ka heke te toto. Ka tahuri mai te ture, ka page 29tangohia te whenua hei utu. Na te Maori tonu tenei tikanga te taua, te mum, te ngaki mate. Na ona rangatira i tapae atu taua tikanga, me taua mana ki te Kuini. Kaore e taea nga raupatu nei te whakahe i runga i te Tiriti.

Ko nga whakahe me ahu ke ki te mate o etahi o nga iwi i raro i nga raupatu. No etahi te hara ka murua ko nga whenua o etahi. Ko etahi hapu ka mate i te kore whenua. Ko te whiu mo etahi iwi i taimaha rawa. Ka ahu mai ena whakahe i runga i te huarahi inoi ki nga Minita, i runga ranei i te huarahi pitihana ki te Paremata. Engari kaore e taea te whaka-tete-mai i runga i nga take o te Tiriti, engari ka waiho o te Kawanatanga ko te Tiriti hei whakangungu rakau mona.

Heoi ra, e ta Peneti. Mau e panui atu ki te kuia nana nei te patai te whakautu o tona patai poto; ko nga whakamarama ia i roa. Tera hoki e poto noa mei peneitia; Na te Tiriti o Waitangi i whakatu te Paremata hei hanga i nga ture; na te Tiriti i homai te Kooti Whenua Maori me ana mahi; na te Tiriti i whakamana nga hoko a te Kawanatanga e hoko nei, nga raupatu whenua o mua; na te Tiriti i whakamana te reiti me te taake, i whakarite te ture mo te Maori mo te pakeha. Mehemea kei te he, kei te kino, me whakawa atu ki o tatau tipuna nana nei i poroporoaki a ratau mana i o ratau ra e nui ana ano.