Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Reports of the Native Affairs Committee, 1878.

[Translation.] — Te Pukapuka-inoi a Noko (Poaru o Kapene Rire) me etahi atu

[Translation.]
Te Pukapuka-inoi a Noko (Poaru o Kapene Rire) me etahi atu.

Ko nga kai-inoi he tangata Maori no Turanga, e ki ana ratou i piri pono ratou ki te Kuini i te wa katoa o nga whawhai ki te Kawanatanga i roto i taua takiwa a i te wa i tangohia ai te whenua i taua wahi mo te hara o te iwi i uru tahi ratou ki te tuhituhi i tetahi pukapuka tuku i o ratou paanga whenua i reira. E ki ana ratou no muri iho ka whakahokia e 4,000 eka ki etahi tangata Maori i uru ki te tukunga o o ratou paanga, engari kahore ratou nga kai-inoi i whiwhi ki tetahi wahi o taua whenua i whakahokia ra. E ki ana nga kai-inoi e whai tikanga tika ana ratou ki tetahi wahi o taua whenua i whakahokia ra e tono ana ratou kia hoatu tetahi oranga ngakau ki a ratou.

Kua whakahaua ahau kia ki penei atu ki te Whare:—

Kua whakarangona e te Komiti nga korero o tetahi o nga kai-inoi me etahi atu kai korero mo runga i nga tikanga o tenei pukapuka-inoi, a kua kitea e he ana nga tino korero o te pukapuka-inoi i runga i te taha ki etahi tangata tokowha i tuhituhi i o ratou ingoa ki te Pukapuka-inoi, notomea e uru ana o ratou ingoa ki te pukapuka whakatuturu i taua whenua rahui mo nga tangata kua whakaingoatia i roto: engari mo runga i te taha ki te toenga o nga kai-inoi e whakaaro ana te Komiti kua kitea tetahi putake ahua raruraru. I whakahokia tetahi whenua i Turanga ko Waimata te ingoa, tona nui 4,214 eta hei whakaea i nga paanga o nga tangata i piri pono ki te Kuini i panuitia te whakahokinga i runga i nga tikanga o "Te Ture o te Tai Rawhiti, 1868." E rua tekau ma toru nga ingoa o nga tangata i whakahuatia i roto i tenei panui a ko te hiahia pea o nga kai-inoi kia mohio ratou mehemea ranei ma aua rua tekau ma toru ra anake nga hua o taua whenua mehemea ranei he kai-tiaki kau ratou mo etahi atu tangata maha atu e tika ana kia uru ki te kai i nga hua ara nga reti me era atu painga e puta mai aua i taua whenua. I runga i nga korero a Raka e kitea ana ko aua tangata kua panuitia nei o ratou ingoa he mea whiriwhiri hei kai-whakahaere mo nga tikanga o etahi tangata maha a no reira me whakaaro he kai-tiaki kau aua tangata i panuitia ra. Engari kahore te Komiti e whai kupu—mehemea ia e taea e ratou te whakapuaki kupu—mo te tu o enei tangata i runga i nga tikanga o te ture. Ko tenei, e mea ana te Komiti he mea tika kia tukua atu tenei pukapuka-inoi ki te Kawanatanga kia whiriwhiria ai nga tikanga e ratou.

Akuhata 29, 1878.