Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paramete: 1891-1895

Paraire, te 25 a Oketopa, 1895

Paraire, te 25 a Oketopa, 1895.

No te hawhe-paahi i te rua karaka ka page 58noho te Tumuaki ki runga ki tona nohoanga.

Ka mutu te karakia.

Ka whakahaerea te Pire mo te Reriwe o Kaihu me te Pire mo te Reriwe o Fernhill. Ka mutu era ka mahia e te Whare etahi atu mea a ka tae ki te—

Pire Mo Horowhenua Poraka.

Ka tahuri te Whare ki te Komiti i tenei Pire a mutu noa.

Katahi ka ripoatatia.

No te motinitanga kia panuitia tuatorutia te Pire, kua tu ake—

Ko Te Pere (Mr. Bell).—E to Pika, e kore e maha rawa aku korero, heoi te take i tu ake ai ahau he whakahe naku i teuei Pire. Kua motini ahau i roto i te Komiti kia kaua a Wahanga nama tekau ma tahi o te Poraka o Horowhenua e whakaurua ki roto ki tenei Pire, notemea kua uru taua wahanga whenua ki roto ki te Hupirimi Kooti, a kua whakataua e taua Kooti taua wahanga. He tino wakahe taku mo teuei Pire, a e mea aua ahau kaua e paahitia tenei Pire e te Whare. Tenei ano te roanga atu o nga korero a Te Pere. Ka mutu ia ka tu ake.

Ko Hone Heke.—E te Pika, mai auo i te timataranga o te korero mo tenei Pire, i era atu raugi, tae noa mai ki teuei ra, ka nui toku kaha ki te pupuri i oku whakaaro mo tenei putake, a inaianei ka whakapuakina e ahau oku whakaaro mo tenei Pire, a ka whakaatu ahau i taku huarahi i mahara ai he tika kia whaia e tenei Whare, kia taea ai te whakaora o uga mate o te Poraka o Horowhenua. Ki toku nei whakaaro ki te whakaturia he Kooti hei uiui mo tenei whenua, me whaimana taua Kooti ki te uiui i nga take katoa e pa ana ki te 52.000 eka kaore e tika kia uiuia ko nga raruraru anake e pa ana ki etahi o nga wawahanga o taua poraka, eugari me uiui ko katoa te poraka. E korero atu nei ahau e korero ana mo nga tangata e whai take paauga ana ki taua poraka. Me whakatuwhera te huarahi ki nga tangata katoa e whai take ana ki taua poraka. Ka korero ake ahau inaianei mo te iwi o Ngatiraukawa. Ko Te Whatanui te rangatira nui o tana iwi, a nana i awhina te iwi o Muaupoko i kore ai a Muaupoko e ngaro i te patu a ona hoariri. Na, ki taku titiro e tino whai take ana a Ngatiraukawa ki tenei whenua, ki Horowhenua, a me Rangitane hoki e tika ana ki taua whenua, a he wahanga a Muaupoko no Rangitane. Ko toku hiahia, ina whakahaua kia tu he whakawa mo teaei whenua, me tuwhera tana whakawa ki katoa, kaua e tuwhera ki a Muaupoko anake. Me kimi e taua whakawa nga take paanga ki katoa te poraka o Horowhenua i runga i nga ritenga Maori, heoi nga wahi e kape ki waho ko nga wahi kua hokona kua riihitia rauei ki nga Pakeha. Otira me whakawa ano aua wahi o te poraka kua hokona kua riihitia ranei ki nga Pakeha, kia kitea ai ko wai nga Maori i tika ki aua wahi a ki etahi atu wahi hoki o te poraka. Ma tenei e mohiotia ai nga moni hei utu ma Meiha Keepa raua ko Warena Hunia ki uga tangata Maori era e kitea no ratou te whenua. Ka taea noatu te whakahaere tetahi whakawa whai-mana mo aua wahi i runga i tetahi huarahi e kore ai e pa he mate lie raruraru ranei ki nga Pakeha kei a ratou aua wahi. E tino hiahia ana ahan kia mana i tenei Whare tetahi tikanga e taea ai te whakahaere o tetahi whakawa penei te ahua me taku kua tohutohu ake nei, notemea ki taku titiro kua pa he mate, i runga i nga whakataunga o mua, ki te iwi o Ngatiraukawa. Ki toku whakaaro, ki te kitea e taua whakawa hei kai-tiaki mo te iwi te tikanga i whakaurua ai e te Kooti Whenua Maori ko Meiha Keepa anake raua ko Warena Hunia he tangata mo roto i te tiwhiketo mo Horowhenua, kaati, he mea tika kia murua etahi o o raua whenua, i etahi atu wahi o te motu nei, hei whakaea i nga mate kua pa i a raua ki nga Maori nona a Horowhenua. E tino hiahia ana uga mema honore katoa o tenei Whore kia kitea, a kia tau i a tatou, ko te mea tika, a ki taku ko te mea tika me tuwhera te whakawa mo Horowhenua ki katoa nga iwi, kaua ki a Muaupoko anake.

Ka mutu a Hone Heke ka tu ake ko te Minita mo nga Whenua o te Karauna, ka mutu ta tenei.

Panuitia tuatorutia ana te Pire. page 59No te tekau meueti te paahitanga o te run karaka i te po ka hiki te Whare.