Nga Hoko Whenua Maori.

Ko enei e whai ake nei nga mahi i pahure i te Tari Hoko Whenua Maori, i te tau i mutu nei i te toru tekau ma tahi o nga ra o Maehe kua taha ake nei, ara:—

Nga eka whenua i tino oti te hoko i taua tau, a kua huia atu ki nga whenua o te iwi katoa, koia tenei, 124,751 eka; nga eka kua oti te hoko o roto i nga poraka e hokona ana, koia tenei, e 307,031 eka. Hui katoa nga eka i hokona i roto i taua tau kotahi, koia tenei, e 385,671 eka, a ko nga eka i hokona i te tau o mua atu, koia tenei, e 352,581 eka.

Ko te nuinga me te roanga atu o nga korero mo nga whakahaerenga o nga hoko whenua Maori me titiro i roto i nga pukapuka o te Paramete G.-2, i whakatakotoria nei ki te aroaro o nga Whare e rua i te 25 o nga ra o Hurae kua taha ake nei, a ko aua pukapuka kua ata whakatakotoria ki o tatou aroaro i runga i te mana o "Te Ture Hoko Whenua Maori, 1892."

Koia tenei etahi o nga poraka kaore ano i ata oti te hoko, ara, ko Opuatia Poraka, kei te takiwa o Waikato tenei; e ono tekau nga poraka kei roto i te Rohe-potae a Ngatimaniapoto, e tata ana enei poraka ki te raina o te Reriwe; ko Rangiwaea me Tauakira Poraka, kei te takiwa o Whanganui enei; ko Mangapapa Poraka, kei Waitotara tenei; ko nga toenga o te Awarua Poraka, kei te takiwa o Rangitikei tenei. Na, ka tere tonu te whakaotioti haere a te Kawanatanga i enei hoko a me te tuku atu hoki i aua whenua ki te Kooti Whenua Maori kia tapatapahia atu nga hea o nga tangata kaore e hiahia ana ki te hoko i o ratou nei paanga. E mea ana te Kawanatanga kia tere tonu te oti o te nuinga o enei hoko i roto i nga marama e toru e haere ake nei, kia tuwhera ai aua whenua hei whakanohonoho ki te Pakeha.

Ka oti te korero a te Minita ka tahuri te Whare ki te mahi i te—

Pire Whakahaere I Te Hoko Waipiro.

Ko Te Hetana (Hon. Mr. Seddon).—Ka mea, he whakatakoto tana ki runga ki te teepu o te Whare i te ripoata a nga Kai-whakahaere mo te Whare i tae nei kia kite i nga Kai-whakahaere mo te Kaunihera, a he whakaatu tana ki te Whare kaore i tau i aua tangata nga wahi o te Pire e tautohetohetia nei e te Whare raua ko te Kaunihera. Ka whai-korero i konei taua tangata, me tana whakamarama haere i nga take i kore ai e tika kia whakaaetia ta te Kaunihera. He roa ana korero.

Ka mutu ia ka tu ake ko Ta Ropata Taute (Sir Robert Stout), ko Te Rahera (Mr. G. W. Russell), ko Te Hatihana (Mr. G. Hutchison), ko Takuta Numana (Dr. Newman) me etahi atu.

Ko Hone Heke.—Ki taku mahara kaua rawa e whakaae te Kawanatanga kia mate tenei Pire, me tohe tonu te Whare kia paahitia tenei Pire hei ture. Tenei etahi rarangi tino whai-tikanga e pa ana ki nga Maori kei roto i tenei Pire, a ki te paahitia te Pire tera e puta he painga nui ki nga iwi e rua. Ahakoa nga menemana a te Kaunihera me paahi te Pire.

Ka mutu te mema Maori mo Ngapuhi, ka tu ake ko Te Mete (Mr. G. T. Smith), ko Te Makenehi (Mr. T. Mackenzie), ko Karauta (Mr. Crowther), ko Meiha Tuati (Hon. Major Steward), ko Te Pere (Mr. Bell), me etahi atu. Te mutunga iho whakaturia ana etahi kaiwhakahaere hou mo te Whare, a whakahaua ana aua tangata kia haere kia kite i nga Kai-whakahaere mo te Kaunihera, a kia whiriwhiri ano ratou mo te Pire.