Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paramete: 1891-1895

Wenerei, te 18 o Hepetema, 1895

Wenerei, te 18 o Hepetema, 1895.

No te hawhe-paahi i te rua karaka ka noho te Tumuaki ki ronga ki tona nohoanga.

Ka mutu te karakia.

Ka whakahaerea etahi mea poto, torutoru nei, ka mutu era ka timataria ko te panuitanga tuarua o—

Te Pire Mo Nga Katimauta Me Nga Tiute Waipiro.

Na Te Pirimia, ara, na Te Hetana (Hon. Mr. Seddon) i whakatakoto te motini ki te Whare hei timatanga mo te korero, katahi ka tu ake ko Te Waari (Hon. Mr. Ward), ko te Minita tenei mo nga Moni a te Koroni, a ka whakamarama ia i nga tikanga katoa o te Pire. Ka mutu ia ka korero ko Kapene Rahera (Hon. Captain Russell), Te Hetana (Hon. Mr. Seddon), Te Makenehi (Mr. T. Mackenzie), Te Pere (Mr. Bell), Te Mira (Mr. Millar), Te Wirihana (Mr. Wilson), Te Hoka (Mr. Hogg), Te Tuhi (Mr. Duthie), Meiha Tuari (Hon. Major Steward), Te Morihana (Mr. Morrison), me etahi atu mema Pakeha tokomaha, na wai a, ka tae ki a—

Hone Heke.—Ki taku mahara kaore i te pai nga ritenga kua whakaaria nei e te Kawanatanga i roto i tenei Pire. Ki taku mohio tenei etahi mea i tino tika kia uru ki roto ki tenei Pire kua ata whakarerea e te Kawanatanga, ara etahi mea e tika ana kia taaketia, a kia homai kia whiriwhiria e te Whare nei. E rite ana taku ki ta etahi o nga mema kua korero ake nei mo tenei Pire, e mea nei me whakaneke ake te tiute mo nga pia me nga poata e haria mai ana i tawahi ki tenei koroni, ara, ki runga ki nga mea katoa pera te ahua, ehara nei i te tino kai e ora ai te tangata; me rite hoki enei ki nga tikarete, ki nga tupeka me era atu mea, a me whakaneke ake te tiute. Tena ko nga puutu me nga kakahu o rawahi me whakamama te tiute hei utu ma ena, kia ngawari ai te utu, a kia taea ai aua tu mea e nga kai-mahi me nga rawakore te whakawhiwhi kia ratou ko a ratou tamariki me a ratou wahine. E whakatika ana ahau ki nga korero a te mema honore mo te Waitemata, e mea nei ia me whakamama rawa te tiute mo te waea taiapa, kia kaha ai nga tangata ki te whakanohonoho a ki te whakapai i nga whenua mohoao o nga motu nei. Te mea pai me tuku noa mai nga waea taiapa ki tenei koroni, kaua rawa e to-page 47noa kia utu tiute. Tena mo nga hua rakau, ara, mo nga arani, panana, me era tu ahua mea, e tukuna mai nei e nga motu ki tenei koroni, kei te whakapai atu ahau ki to Kawanatanga mo ratou i whakaae nei, ki te hiahia o te nuinga o nga mema o tenei Whare, kia kaua e hoatu he tiute ki runga ki aua hua rakau. Ki taku he pai rawa mehemea kaore i whakarahia ake te tiute hei utu ma te tii. Kei te whakahe ahau mo te taaketanga o etahi o nga mea e whakahuatia ana i roto i te rarangi apiti ki te Pire. Kei te whakahe hoki ahau mo te korenga kaore i taaketia nga pia e mahia ana i roto i te koroni, a mo te korenga kaore i whakaurua taua mea ki roto ki tenei Pire.

Ko te whakapotonga kautanga tenei o nga korero a Hone Heke mo runga i tenei Pire. Tenei ano te roanga atu.

Ka mutu ia he maha nga mema Pakeha i tu ake ki te korero.

No te mutunga o era katahi ka pootitia te Pire. No te tatautanga i nga pooti ka kitea e wha tekau ma toru nga mema i tautoko i te Pire a te Kawanatanga, a e rua tekau ma toru nga mea i turaki.

Ko Tame Parata me Wi Pere i te taha Kawanatanga, a ko Hone Heke me Te Ao i te taha Apitihana.

Heoi paahi ana te panuitanga tuarua o te Pire.

No te tekau meneti ki te rua karaka i te po i hiki ai te Whare.