Pire Mo Te Whenua O Te Wirihana.

Ko Te Makenehi (Hon. Mr. J. McKenzie).—Ka motini ahau kia pa-page 25nuitia tuaruatia tenei Pire. Ka toru nga taenga mai o tenei Pire ki te aroaro o te Whare nei, a i paahitia ano e te Whare i tera tau, engari na te Whare o Runga i whakakore, ma tenei e mohiotia ai kua waia katoa nga mema honore o tenei Whare ki te aronga o tenei Pire, a kaore he tikanga e tino roa ai taku whakamarama atu inaianei i ona ritenga. Koia tenei tona aronga: I karaatitia, e te Karauna, i mua tetahi whenua ki tetahi tangata Pakeha ko Te Wirihana tona ingoa, ka toru tekau ma rima nga tau inaianei o taua karaatitanga, akuanei i hereherea te hoko o taua, whenua e taua karaati mo nga tau e wha tekau. Na ko te ritenga o te Pire nei he wewete i taua here kia ahei ai taua tangata ki te whakahaere i ana mahi i pai ai mo te hoko, mo te tuku runei, i taua whenua ki te tangata ke. E mea ana ahau me tuku atu te Pire nei ki te Komiti mo nga Whenua Takotokau a te Karauna, a me tae ki reira nga tangata e hiahia ana ki te whakaputa korero mo tenei putake.

Ko Ta Ropata Taute (Sir Robert Stout).—Ka tu atu ahau ki te turaki i tenei Pire. E takahi ana tenei Pire i nga tikanga o etahi atu Pire kua homai nei e te Kawanatanga ki te aroaro o te Whare nei takoto ai, a na reira, ki taku mahara, kaore e tika kia whakaae te Whare ki tenei Pire. Ko te whenua e korerotia ake nei i hoatu hei whenua tuturu mo Te Wirihana a mate noa ia.

Tenei ano te roanga atu o nga korero a Ta Ropata Taute, ka mutu ia ka tu ake ko Te Pere (Mr. Bell), ko Te Tamihana) Mr. R. Thompson), ko Takuta Numana (Dr. Newman), ko Te Tuhi (Mr. Duthie), ko Te Mete (Mr. G. J. Smith), he whakahe ta etahi, he tautoko ta etahi, o enei i te Pire.

Ko Hone Heke.—Kua ai tenei putake e korerotia nei e tatou hei whakaaringa maku ki te Whare i te nui o nga mate e pa ana ki nga Maori i te Tore Kooti Whenua Maori o te tau kua taha ake nei. Ka nui toku koa i toku kitenga kua tahuri te Kawanatanga ki te whakaora i te tangata Pakeha kua huaina ake nei, a ki toku whakaaro he tika kia paahitia tenei Pire hei whakaora i nga mate o taua tangata. Engari, i runga i te ahua o tenei Pire, kua rangirua te haere a te Kawanatanga, ina hoki he aha te take i kaiponuhia ai e ratou nga huarahi penei te ahua ki nga Maori i te paahitanga, e tenei Kawanatanga, o te Ture Kooti Whenua Maori i tera tuunga o te Paremete. I runga i tenei Pire, e korerotia nei e tatou, kua kite tatou i te Kawanatanga e homai ana kia mahia e tatou tetahi mea hei whakaora i nga mate me nga raruraru o tetahi Pakeha, a he aha ra hoki ratou i kore ai e homai i tetahi Pire hei whakaora i nga mate me nga raruraru o nga Maori, e waiho nei e ratou nga Maori kia noho mate ana i raro i nga Ture kua whakahuatia ake nei e au. He tino taumaha nga mate e taami nei, i tenei wa, i nga Maori, i te mea kua araia e aua Ture nga huarahi katoa e taea ai e ratou te whakahaere etahi mokete me etahi atu ritenga e whiwhi ai ratou i nga moni a nga Pakeha noa. Kua waiho enei mate me enei kawenga taumaha e te Kawanatanga hei waha ma te iwi Maori, a, tae mai ki tenei ra, kaore ano he kupu kia puta, ara, he whakaatu mai tera e whakatakotoria e te Kawanatanga he Pire ki te aroaro o tenei Whare, i tenei huinga o te Paremete, hei whakatikatika i aua Ture a hei whakaora i aua mate o te iwi Maori.

Ko Te Hetana (Hon. Mr. Seddon).—Kua whakaatu ahau i mua ake nei, ara, i mua atu o te taenga mai o te mema honore ki Poneke, tera e whakatakotoria he Pire pera e te Kawanatanga ki te aroaro o te Whare i tenei tuunga o te Paremete.

Ko Hone Heke—Ka ata patai ahau. mehemea e penei ana na ta te Minita, ae, ka homai e ia he Pire hei whakatikatika i te Ture, kia ahei ai nga Maori ki te mokete i o ratou whenua?

Ko Te Hetana (Hon. Mr. Seddon).—Ae, i te Ture Kooti Whenua Maori.

Ko Hone Heke.—Kua koa ahau kua whakaae mai te Pirimia, notemea i a tatou e whakaora nei i te mate o tenei Pakeha, o Te Wirihana. tenei nga Maori e ngaua nei e te mate, a kaore he take e ora ai ko te Pakeha e waiho ai nga Maori kia mate ana.

Heoi te mutunga o nga whai-korero page 26paahitia ana te panuitanga tuarua o te Pire.