.gif)
Nga Korero Paramete: 1891-1895
Taite, te 6 o Hepetema, 1894
Taite, te 6 o Hepetema, 1894.
Kaikohe Takiwa Raihana Maori.
Ko Hone Heke.—He ui taku ki te Minita mo te taha Maori mo te Takiwa o Kaikohe, kei roto tenei wahi i nga Kaute o Pei Whairangi me Hokianga. He patai naku mehemea ranei he takiwa Raihana Paparakauta a Kaikohe inaianei? Notemea me whakaatu ahau kua tae mai ki au etahi pukapuka me etahi waea a nga Maori o taua takiwa he whakaatu mai kua whakaaetia e te Komiti Raihana o Pei Whairangi he raihana paparakauta mo te takiwa o Kaikohe. Kei Rawene te hotera mona te raihana i whakaaetia ra, a kua whakaae te Komiti Raihana kia nukuhia taua raihana ki Kaikohe. Ka rua ka toru ranei nga tuunga atu o nga Maori o taua takiwa ki te whakakore i te hiahia o etahi tangata ki te hanga i tetahi hotera ki Kaikohe, a kore ana taua whare e tu. E hiahia ana ahau kia whakaaturia mai mehemea ranei he takiwa Raihana Maori a Kaikohe inaianei kaore ranei, kia tika ai nga take e tu atu ai nga Maori ki te whakakore i te hotera kua whakaaetia nei he raihana mona e te Komiti Raihana.
Ko Te Hetana (Hon. Mr. Seddon). —Kua tukuna e ahau he waea, he ui atu mo tenei mea. Kua tae mai ki a au te whakahe a etahi Maori o taua takiwa mo taua mea, a me te whakaatu mai hoki i araia te hoko waipiro ki taua takiwa e tetahi panui i whakaputaina i era atu tau. Na ko te ahua inaianei, ki taku titiro, mehemea nei e penei ana, kua tukuna he tono i raro i nga ritenga o te ture whakahaere raihana paparakauta kia nukuhia tetahi raihana ki tetahi atu wahi. Kei te mohio te mema honore kaore e tika te Kawanatanga kia puru noaiho i nga whakahaere a tetahi Komiti Raihana, kia kati ranei i ana mahi e whakahaere tika ai i raro i te ture. Kaore ahau i te pai kia tu tenei mea te hotera ki nga takiwa Maori. I araia ano te hoko waipiro ki taua takiwa o Kaikohe e tetahi panui i whakaputaina i etahi tau i mua ake nei, otira no muri nei pea ki taku mohio i whakatakotoria ai he rohe hou.
Whenua Rahui Mo Nga Maori Ki Wairau.
Ko Tame Parata.—Ka patai ahau ki te Minita mo te taha Maori, mehemea ranei ka whakaurua e ia tetahi rarangi ki roto ki te Pire Kooti Whenua Maori e takoto nei i te aroaro o te Whare, kia ahei ai Te Kooti Whenua Maori ki te whakahaere i etahi tono whakawa tuarua mo etahi whenua rahui mo nga Maori i te takiwa o Wairau, i te Waipounamu. Ko nga tono me nga pitihana kua takoto noatu ki te aroaro o te Komiti mo nga Mea Maori, a kua ripoata paitia e taua Komiti? Kua tae etahi pitihana mo aua mea ki te aroaro o tetahi Komiti o tenei Whare, ki te aroaro hoki o tetahi Komiti o te Whare o Runga, a kua puta te kupu a aua Komiti e rua he mea tika kia whakawakia tuaruatia aua whenua. E mea ana ahau me ata titiro tenei mea e te Kawanatanga kia kitea ai mehemea e tika ana kia whakamana aua tono.
Ko Te Hetana (Hon. Mr. Seddon). —Kei te mohio te mema honore ki nga tikanga o te Pire Kooti Whenua Maori e takoto nei i te aroaro o te Whare raua ko te Komiti mo nga Mea Maori. Mehemea ma tetahi menemana e taea ai, ko te mea tika me whakauru taua menemana ki te Pire, a ka puare ano he huarahi mo te mema honore a tona wa hei kokiritanga mana i tana menemana.
page 27
Ko Tame Parata.—Ka patai atu ano ahau mehemea ranei ka whakaae te Kawanatanga kia whakaurua tetahi menemana pera te ahua.
Ko Te Hetana (Hon. Mr. Seddon). —Kia takoto te rarangi ki to tatou aroaro katahi ka kitea te huarahi e tika, ana mo tana mea. Kei te. ahua tonu o taua rarangi e mohiotia ai.