.gif)
Nga Korero Paramete: 1891-1895
Paraire, te 7 o Hurae, 1893
Paraire, te 7 o Hurae, 1893.
Nga Kura Maori.
R. Tamihana.—Patai ana ki te Minita Kura ko awhea tukua nga Kura Maori ki raro ki te Poari whakaako whakahaere ai?
Te Riiwi.—Kua tutakina te kura i tukua atu ki te Poari. Kua tutakina nga kura i Tangiteroria, Ahipara, me Matakohe me te pare atu hoki ki te Poari kura. I mea ano te Kawanatanga kia tukua te kura i Kirikiri ki te Poari erangi kaore i whakaae nga Maori no ratou te whenua e tu ra te kura na reira kihai i taea. Kei te whakahaere ano ia i etahi tikanga ano kia pai haere te mahi.
Rutu Peehi.
Te Wirihana.—Patai ana ki te Minita Ture Mehemea ka homai e ia he Pire hei whakatika i te Ture Tapae Whenua kia tukua atu te ora ki tetahi wahine Maori ko Rutu Peehi te ingoa i runga ano i te tekiona 12 o te Pire whakatikatika i homai e tera tunga Paremete?
Timi Kara.—Tino tika kia whakaorangia taua wahine a tera e tukua te ora e inoitia ana e ia.
Pire Mo Tongariro Whenua Ahuareka.
Ko Mekenehi.—Homai ana he Pire kia ahei ai te tango he whenua hou me te whakahaere hoki i taua whenua ahuareka. He whenua tino miharo tenei, nui atu te ata ahua. Ko nga whenua e whakatapua ana i raro o tenei Pire e 62,000 eka. Kaore i nui rawa te whenua a nga Maori i roto. Erangi kua oti te homai e nga rangatira Maori tetahi wahi, a kua hokona hoki e te Karauna tetahi wahi, e penei ana nga eka ara:—
| Eka. | |
| Te whenua i homai e nga Maori | 23,510 |
| Te whenua o te Karauna | 15,380 |
| Te whenua e meinga ana kia hokona | 14,510 |
| Te whenua a nga Maori ake | 8,900 |
| 62,300 |
E 8,900 eka anake te whenua a nga Maori e tangohia ana. E hara i te whenua momona tenei erangi he pai kau hei matakitaki. Ki te oti te rerewe ki Akarana, e whitu maero te pamamao atu ki taua rerewe. E whakawatea ana tenei whenua ma te Poari e whakahaere, ma ratou e whakaeke tetahi utu ngawari nei mo te hunga haere ki te matakitaki, ka waiho aua moni hei oranga mo te Poari, ka hanga he huarahi, a tera e nui te haere mai o nga Manuwhiri ki te tirotiro i tenei whenua.
Taipua.—E korero pohehe ana au i te mea kihai au i kite i tenei Pire engari e rongo ana ahau kaore ano i utua tetahi wahi o te whenua e tangohia ana. He whenua Maori tonu koia ahau i mea ai me pare ki te Komiti Maori….
He nui nga mema i korero mo tenei putake, panui tuarua ana te Pire.