.gif)
Nga Korero Paramete: 1891-1895
Taite, te 7 o Akuhata, 1893
Taite, te 7 o Akuhata, 1893.
Awanui.
Meiha Ropata Wahawaha.— He patai taku ki te
Kawanatanga, mehemea kei te mohio ratou e rua rawa nga Awanui he
teihana waea anake, a kanui te raruraru i aua ingoa? I patu waea ano
au ki te Awanui, a kaore i patua e nga tangata o te waea ki toku iwi
i te Awanui i mohio ai au. I tu-page 5
kuna ketia e ratou ki
ta ratou Awanui i mohio ai ratou i ta hiko o te motu nei i
muriwhenua, i te takiwa ki Akarana. I tera tunga o te Paremete i
tuku wae atu au ki aku whanaunga i Awanui, a kaore hoki i utua mai.
No taku hokinga mai i tenei tau ka kitea e au e pukei aua i taku
kapata i te Whare nei, na nga tangata o te Tari Waea i whakahoki
mai. I taku hokinga ki te kainga i patai atu au mehemea i tae atu
ranei he waea ki a ratou, ki mai ana ratou kaore he waea i tae atu.
Kei te mohiotia ano a te Awanui, kei te Ihi Kepe, he poutapeta ano
ta te Kawanatanga kei reira, he wheuua Kawanatanga hoki tera, ko te
mutunga mai hoki o te waea terepone e ahu atu ana i Kihipane,
Te Pakere.—E tika ana, e pai ana hoki kia whakaritea he tikanga mo aua ingoa, tera pea e taea e Ropata te whakaatu mai he ingoa hou, a maku e tuku atu ki te Tari Waea.
Te Wttimoa.—Na Ropata ano i tono taua waea kia tae ki taua wahi a e tika ana kia tapa e te Kawanatanga ko te ingoa o Ropata hei ingoa mo taua teihana waea.
Meiha Ropata Wahawaha.— E kore au e whakaae atu ki ta te Witimoa kia hoatu ko toku ingoa. Kei te mohiotia ano nga ingoa o aua kainga o taua takiwa ko Hiki Pei, ko Tuparoa, ko te Awanui. Kaua e whakakorea atu te ingoa o te Awanui, engari me ki ko te Awanui Ihi Keepa.
Pire Taiapa.
Meiha Ropata Wahawaha.— Motini kia tukua atu he kupu whakahau ki te Komiti mo nga mahi Paamu i a ratou e whiriwhiri ana i te Ture Taiapa kia mahia e ratou enei kupu whakatikatika, ara:—
"Ka whakatikatikaia e tenei te tekiona 2 o taua Ture, ara, ka apitiria atu ki te whakamaramatanga o nga kupu 'Whenua Maori' enei kupu, 'kia puta ranei he Tiwhikete Whaitaketanga i raro i nga Ture Tuku Whenua.'
"Ka whakakorea atu e tenei te tekiona 3 o taua Ture, a ko enei kupu me hoatu hei whakakapi mo era:—
"E kore tenei Ture e whaimana ki runga ki nga whenua Maori, haunga ia nga whenua kua whakawakia e te Kooti Whenua Maori, kua puta he pukupuka whakamaharatanga take, he tiwhikete ranei a taua Kooti, haunga ia nga tikanga ka whakaritea ake nei."
Ko te Ture Taiapa e pa anake ana ki te Pakeha, a e mea ana au kia rite tahi mo te Maori me te Pakeha, ara mo runga mo nga whenua Maori kua whakataua e te Kooti, kua takoto nga rohe i waenganui i nga hapu. E kore e pa he mate ki nga Maori i runga i nga tikanga o tenei Ture. Engari ano he whiu ia mo nga Maori mangere ki te mahi taiapa. Ko nga Maori o etahi takiwa kua mahi i o ratou whenua, kua mahi taiapa, kua whakanoho kau, hipi ki o ratou whenua, a i nga takiwa e noho tahi ana te Pakeha me te Maori, e tika ana ano ma te Pakeha e utu tetahi taha o te taiapa ina mahia e nga Maori, a mehemea na te Pakeha i mahi, e hiahia ana ranei ki te mahi taiapa ma te Maori ano e utu tetahi taha o taua. mahi.