Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paramete: 1891-1895

Taite, te 22 o Hepetema, 1892

Taite, te 22 o Hepetema, 1892.

Ture Tiaki Ika.

Tame Parata.—E whakatika ake ana ahau ki te tautoko i te menemana a te mema mo Ellesmere. E pai ana ahau kia whakaturia tetahi Komihana kia uiuia nga tikanga mo nga mahi ika o nga wahi katoa o te Koroni. E pa ana tenei Pire ki nga Maori na ratou nei ahau i pooti mai ki tenei Whare, a he mea tika kia whai kupu ahau mo te taha kia ratou mehemea ka mahia tonutia tenei Pire ka motini ahau i roto i te Komiti kia whakaurua enei kupu: "Kahore he mea i roto i tenei Ture e pa ki tetahi take i tukuna ki nga Maori e te Tiriti o Waitangi e nga whenua ranei i hokona i a Ngaitahu.

Pire Whakatikatika i Te Ture Tiaki Mo Te Awa o Whanganui.

Taipua.—E hiahia ana ahau ki te patai atu ki te mema nana i tuku mai tenei Pire mehemea e whakaae ia kia whakaurua tetahi rarangi kia kaua tenei Pire e pa ki nga take a nga Maori no te mea he maha nga Maori e noho ana i te tahataha o te awa a e haerere ana ra roto i te awa a e wehi ana ahau kei tau te taumahatanga o tenei Pire ki runga i a ratou i a ratou e hoehoe ana i roto i taua awa.

Te Paranihi.—Ki taku mohio kei te marama tonu i roto o te Pire nei te mea e hiahiatia ana e te honore mema na, a kite mea kahore ano kia marama noa, kati me whakatika ina tae te Pire ki roto ki te Komiti.

Whakaaetia ana te panui tuarua o taua Pire.

Pire Hoko Whenua Maori.

Taipua.—E te tumuaki e hiahia ana ahau ki te whakahoki kupu mo runga i nga korero a etahi mema mo runga i te mahi a nga Maori i roto i te Whare. I te tuatahi e hiahia ana ahau ki te tautoko i nga korero a te mema mo Waitotara a e whakaae ana ahau no matou no nga mema Maori te he, otira e hiahia ana ahau ki te ki atu mehemea i whai wa matou kia whiwhi ki te matauranga pena te mema na kua akei ano matou te whakaatu i nga mea pai i nga mea kino i roto i tenei Pire pena ano ia. E hiahia ana ahau inaianei ki te whakahoki kupu mo runga i nga korero a te Numana. Kahore ano ahau i rongo i te hokonga a tetahi Maori i tetahi piihi whenua a muri iho ka tahuri ano ka hoko atu he tangata ke. Mehemea i puta mai ena kupu i te Minita Maori i te tangata e mohio ana ki enei mea katahi ahau ka whakaaro he pono pea enei korero. Kahore ahau e whakaaro he tangata mohio a te Numana ki nga tikauga Maori. Na mo runga i tenei Pire me te whakahaere hoki o tenei Pire kei te ahua tonu o nga apiha a te Kawanatanga te tikanga ara nga apiha e whakaturia ana hei kaihoko whenua. Mehemea e ata whiriwhiria ana e te Kawanatanga nga apiha pai hei kaihoko whenua ka tahi ka pai haere nga tikanga. Otira ki te whakaturia e te Kawanatanga he apiha penei me Hone Ranana ekore e mutu te pitihana mai a nga Maori. Ko taku i hiahia ai kia ata whiriwhiria e te Kawanatanga nga apiha e mohiotia ana he tangata mahi tika. Ki taku mohio i tae ki te £800 ki te £900 ranei nga moni a etahi Maori o Ngapuhi kua ngaro i runga i nga mahi tinihanga a Hone Ranana. Ki taku whakaaro tera e tau he whakapae ki te Kawanatanga a muri ake nei i runga i nga mahi a nga tangata pera te ahua. Ki taku titiro atu e whakahoahoa ana te Kawanatanga ki nga tangata e whakahaua ana e ratou. Heoi nga tangata e whakaturia ana e ratou ko o ratou hoa ano. Ko te mea tika ia ma te Kawanatanga he whakatu i nga tangata mohio i nga tangata pono ta ratou mahi.