Mane, te 24 o Akuhata, 1891.
Pire Tuku Pooti Ki Nga Wahine.

Tame Parata.—E kore au e pooti puku erangi ka korero ahau i oku mahara mo tenei Pire. Kaore ano kia rere ke toku mahara inaianei i toku whakaaro i te homaitanga o tetahi Pire penei e Te Pokuru i te tau 1886. I puta toku kupu i reira kaore au e pai kia whai mana nga wahine ki te pooti mo nga mema o te Paremete. Ki toku mohio ko te mahi tika mo nga wahine he noho ki roto i o ratou whare tiaki ai i a ratou tamariki—me te waiho ma nga tane e whakahaere i nga mahi o te Koroni. Erangi he nui te rere ke o nga mahara a nga mema mo tenei take, otiia kahore e papatairite te mahara o te katoa ahakoa pewhea te take e korerotia ra inahoki, mai ano i te Pourewa o Pepara ka huhua noa atu nga mahara o te tangata a he tika noa atu ma ia tangata e korero i tona mahara i tona mahara ahakoa e rereke ana i ta etahi. Kotahi te he o tenei Pire, he kore kupu hei tuku i te mana kia tu tonu he wahine hei mema mo tenei Whare, me te kore hoki e tuku i te mana pooti ki nga wahine Maori kia whiwhi tahi ratou me a ratou hoa wahine Pakeha ki tenei painga. He aha te take i kaiponuhia ai tenei koha? A tukua ana ki nga wahine Pakeha anake. He nui noa atu hoki nga whenua o etahi wahine Maori. Tetahi whakahe oku ko te kore kupu tono a nga wahine ki te Paremete kia whakawhiwhia kia ratou tenei mana. He tohu pea tenei, kaore ratou i te hiahia nui ki tenei taonga. Na nga mema toru toru anake i whakaaro tenei take, ahakoa toku rongo kua kokiritia ki te Whare nei tetahi pitihana na nga wahine e 9,000 e 75 iari te roa. No Kanatapere anake nga wahine na ratou i haina, kaore he pitihana pena i tukua mai i etahi wahi o te motu nei. Mo runga mo te kupu kei te utu reiti, taake etahi wahine, no hea ta ratou whiwhinga? E hara ranei i te mea he mea tuku iho na o ratou matua tane, na o ratou tane tonu ranei? E hara i te mea e whakahe ana ahau ki te tikanga kia whai pooti nga wahine Pakeha. Otiia kahore ano kia tae tatou ki te wa page 23tika hei tukunga i tenei mana kia ratou, Waihoki ko nga Maori, kaore ratou kia mohio noa ki tenei ritenga. Katahi hoki ka rangona tenei mea, a kaore ano kia korerotia nui tia ki nga takiwa katoa e tino mohiotia ai kei te tumanaakohia e te motu katoa. Kei ro Whare te wahi tika mo te wahine kei te awhina i ana tamariki. Koina te kupu a nga tangata whai matauranga mai ano o mua. Kati, ahakoa pewhea te kupu a etahi tangata e kore au e ngawari erangi ka pooti ahau ki te whakahe i tenei Piri, te tino take i penei ai ahau, he kore rarangi tuku i taua mana pooti kia tau tahi ki nga wahine Maori.

Timi Kara.—Kahore ahau i mahara kia whai kupu mo tenei take i te mea kua korerotia nui tia, otiia me whakaatu ano i oku mohiotanga ta te mea he ritenga nui rawa tenei, na reira e tika ana kia tino korerotia. Tera e whakaae nga mema ki taku kupu penei, kaore ano kia korerotia nui tia tenei putake i roto i nga whiriwhiringa mema i te pootitanga kua hori ake nei. He kii kau na etahi tangata, ae ka pooti ratou mo tenei take, e hara i te whakaae pono erangi he hopu pooti kau. Mehemea e tika ana kia whai pooti nga wahine he aha te take kihai i hoatu te mana kia tu tonu ratou hei mema mo tenei Whare? Mehemea e hara tatou i te mangai mo ratou i roto i tenei Whare, heaha i puritia tetahi hawhe o te mana kaore e tukua katoatia kia ratou! Kei te nui hoki te rere ke o nga whakaaro mo tenei take. Na kaore he tikanga ki au mo te whakawhiwhinga i tenei mea ki nga wahine, e hara i te mea ma te pera ka nuku atu ka iti iho ranei nga pooti moku na reira kahore oku whakahoa tanga ki tenei ritenga. Otira e tupato ana ahau kei raruraru a tatou wahine ana uru ki tenei mahi tautohetohe, ara ki te mahi pooti. A ka iti haere to ratou ata ahuatanga i raro i tenei mahi pororaru. Tera ke te wahine tona turanga, ara ko te tiaki pai i ona tamariki ki ro whare me era atu mahi pai e rite ana mana. E mahara ana hoki ahau mehemea ka tukua tenei mana ki nga wahine Pakeha me tuku tahi ki a matou wahine ki te iwi pu o enei motu, kaua e kaiponukia. Mehemea ka pai a Ta One Hooro, te mema nana i mau mai tenei Pire kia whakamana kau tenei ture inaianei a ma tera Paremete e tino whakatutuki hei ture, e pai ana ahau ki tena, ta te mea ko tatou whitu tekau ma wha kihai i pootitia mai e te iwi hei hanga Ture mo tenei mea na reira e tika ana kia ata waiho marire mo tera atu takiwa. Kaua e hohoro te mahi i tenei mea tau hou kahore ano kia kotahi te reo me te hiahia o te iwi wahine kia whai ture tia. Kua patapatai ano ahau ki etahi wahine mo tenei putake, a ki mai ana ratou. Kahore he hiahia kia whakawhiwhia ratou ki te mana pooti, otiia e kii ana ratou kaua e turakina te taiepa e wehea ana nga wahine i nga tane kei raruraru noa iho a he whakahawea tona tukunga iho. Koia ahau i mea ai me ata waiho tenei Pire kia tae ki tera tau ka tina mohiotia ai. Ko reira rangona ai ko reira mohiotia tikatia kei te manaakohia e te wahine tenei taonga, kei te pewhea ranei. Kaua tatou e mahi i roto i te pouri kei rite tatou ki te hanga kapo e arahi ana i te hunga matapo. Waiho marire i naiane, kia ui uia kia rapurapua a kei te maramatanga katahi ka tukua kia whai ture rawa.

Pootitia ana ka panui tia tua-ruatia tia te Pire.

E 25 te petanga ake.