Taiwhanga.—Patai ana ki te Kawanatanga, Pewhea ana ratou mo te Whakawa o Eruera Te Uremutu ki te Karauna mo nga moni tureiti o te Taone o Rotorua? Te take i pataia tenei mo runga i te korero o te Minita mo nga Kura e pa aua ki taua taone. I ki hoki taua Minita i pai te hokonga o taua taone. Me whakaatu ia ki te Whare otiia ki Niu Tireni katoa, he hoko tino he rawa atu taua hoko. I te mea ka mutu tera Paremete ka tae atu ia ki te Kawanatanga ki te whakaatu atu ko te utu tika mo nga whenua Waiariki e wha, ara mo Ohinemutu, Whakarewarewa, Tikitere me Waiotapu, kia £40,000. Kore rawa te Minita i whakarongo ki aia, unga ana e ia te Heketari o te Tari Maori kia haere ki Rotorua, mauria ana eia e £8,000 £10,000 ranei a utua ana taua moni ki nga tangata whai take e 307 ratou. Ko etahi o nga tangata he mea whakawai ki te waipiro kia haina ai o ratou ingoa, ko etahi he mea haina e te tangata ke noa atu i te mea ko aua tangata na tetahi tangata ke i haina o ratou ingoa e hoko ana kei Peiwhairangi me etahi atu kainga mamao, he mea patipati etahi tangata kia haere mai ki te tuhi i o ratou ingoa. Kua whakamana ia e nga tangata o Rotorua mana e whakahaere te hoko o taua taone ki tetahi kamupane, a no to kitenga o te Kawanatanga kei te whakahaere pera ia ka tore te tuku atu i te moni hei hoko i taua taone, tona otinga iho ra tenei ka hoatu nga moni a nga Maori ano, ara te £11,000, o nga reti e tureiti ana hei hoko mo o ratou hea. Katahi te mea hou i runga i te hokonga whenua Maori, kahore i kitea tenei tikanga i mua atu. A na runga i te mahi kino o te Kawanatanga heoi ka mauria taua mea ki roto ki te Hupirimi Kooti. Tenei hoki te waea a Te Pere Roia mo te Kawana ki tetahi roia kei Turanga. E penei ana. "Mo te Whakawa o Uremutu me etahi, kua whakahaua ahau e nga Roia o te Kawana ki te tuku pitihana o nga mana. Me whakaae mai koe kia kotahi marama moku hei tukunga kupu ki roto ki te Kooti ana pau nga ra e rua te kau ma waru. Utua mai.

Ka utua e taua. roia tenei Waea. "E pai ana ka whakaae au ki to waea, erangi kei au te ra e tu ai te whakawa i runga i te whakaatu poto, Henry Howarth." A inaianei e tono ana ia ki te Kawanatanga kia whakaotia taua raruraru i waho i te mea he mahi kino tenei, a pai noa atu te whakaoti i waho.

Te Tumuaki.—Kaua e awhio te korero e te honore mema, erangi me poka tonu i te mea e patai kau ana ia.

Taiwhanga.—Heoi ra te mea pai ki tana whakaaro me hanga i waho he tikanga e oti marama ai.

Te Miterehana.—E korero ke ana te mema he take ke noa atu, inahoki kaore i whai paanga te hokonga o Rotorua ki te take e pataia nei e ia. A ko tona utu tenei mo taua pataira. I te mea kua mauria taua take ki roto ki te Kooti Hupirimi, kati e kore to Kawanatanga e arai i taua whakawakanga.

page 10