Whenua O Omahu.

Timi Kara.—E patai atu aua ahau ki te Minita Maori, kia whakamaramatia mai e ia te take i roa ai te tu o to whakawa mo Omahu i te mea kua maha nga tau i muri iho o te Kahititanga o nga tono? Ko taua whenua i tukuna nei taku patai he whenua e whakatetea ana e nga iwi e rua, a he maha nga wa page 12i puta ai aua whakatete, a wahi iti kua kino te rangimarie o taua takiwa, ko tona tukunga iho ia ko te matenga o tetahi o nga rangatira nui o Haaki Pei. E tino mohiotia ana hoki kua kore te mate o taua tangata mehemea i whakaaetia nga tini tono whakawa mo taua Poraka e te Kawanatanga. He maha nga wa i watea ai te iwi ki re whakawa i taua poraka, otira i aua wa katoa tera teiahi hunga mana e arai ana i te whakawa (ara) te Tari Maori, e ai te ki a te taugata. I penei hoki nga tikanga. No te tau 1884 i kahititia tuatahitia ai taua poraka, kua oti hoki te mapi a karangatia ana he whakawa mo taua poraka i te tau 1886, heoi nukuhia ana te whakawa kia ahei ai te whakawa i te Awarua poraka i Whanganui. No te tau 1887 ka whakaae nga iwi e rua kia whakawakia te Omahu poraka, a tukuna ana he tono ki te Kooti e nohia ana e Tiati Paki me Tiati Paramena kia whakawakia taua poraka ina mutu te whakawa mo Owhoko, heoi i muri iho o te whakawakanga o taua poraka ka nukuhia ano te whakawa mo Omahu ki a Nowema, 1888. I te tunga o te Kooti i te tau 1888, ko Tiati Paramena me Tiati Patene nga Tiati, a i muri iho i te whakawakanga o nga take ki tetahi poraka e piri ana ki taha o Omahu Poraka ara o te poraka e karangatia nei ko te Pirau ka nukuhia ano te whakawa mo Omahu ki a Hanuere, 1889. a ka noho ano te Kooti, na te Paramena i whakatuwhera, no muri tata iho i te whakatuwheratanga ka tukua mai nga panui kia haere a te Paramena ki Kihipane, a noho iho ana ko Tiati Wanatama hei Tiati mo taua Kooti na ka whakahaerea ano te whakawa mo nga tono, a i muri tata iho ka ki mai te Tiati kua tae mai tetahi tono ki aia kia haere ia ki Waipawa ki te whakawa i tetahi atu keehi. Otira i aia ano e whakawa ana i te Waikupiro Poraka ka puta he raruraru i runga i te whakatete a tetahi iwi ki tetahi a haere ana tetahi o nga tangata o Omahu ki te Kooti i Waipawa ka tono i te Tiati kia whakawakia te Omahu Poraka i te tuatahi he wehi hoki no ratou kei ara he pakanga mo taua poraka, heoi whakahaweatia ana te tono a taua Maori, a kahore rawa tetahi whakaaro i puta mo te whakawa o taua poraka a tae noa ki nga rang i mate nei tetahi o ratou me te puta hoki o te pouri i runga i taua mahi. Tena ano te take i kore ai e whakawakia taua whenua, heoi mehemea kua mahia etahi huarahi pouri, etahi huarahi tinihanga huhua kore. Ko te mea tika me korero mai kia mohio ai te koroni katoa me te tuku hoki kia tiaho te maramatanga ki roto ki nga huarahi mahi ngaro a te Tari Maori.

Te Hihiropi.—I rongo au ehara i te Kawanatanga nana i whakaroa te whakawa mo taua poraka, no te mea no Pepuere nei ano i oti ai te mapi, ko tetahi mea hoki i te raruraru te Kooti ki etahi keehi erangi ka tahuri au ki te kimi mehemea i te mahia tetahi mahi whakariroke.