Pire Arai Hoko Tahae
Whenua Maori.

Timi Kara. —E mea ana ahau kua hanga etahi menemana tikanga nui mo tenei Pire. A e hiahia ana ahau ki te kukume i nga whakaaro o nga memea ki aua menemana ara ki te rarangi 3 ko te wahi tuatahi hoki o taua rarangi e mea ana:—

"Ko nga kupu ‘kaua ki nga Maori maha atu i te ruatekau,’ i roto i te tekiona rima o te Ture Arai Hoko Tahae 1881 Ture Whakatikatika, 1888 (ka kiia a muri ake nei ‘ko taua Ture’); ekore e pa ki nga whenua kihai nei i neke ake i te rima mano eka te rahi a e puritia ana e tetahi Maori i raro i te Karauna karaati, memoriara whai take, tiwhikete take ranei i raro i te Kooti Whenua Maori, i te Ture Whakawhiti Whenua ranei."

Ma tenei tonu e here te nuinga o nga whenua o Aotearoa. Ki taku whakaaro me whai ture here ano i runga i nga hoko kia pena atu ano te nui o te hoko, ka whakaae ahau kia waiho ko te rima mano eka hei mutunga mai mo te hoko; otira kahore he take e peratia ai nga riihi, ki taku whakaaro me tuku nga Maori kia riihi i runga ano i te rahi o te whenua i pai ai ratou, no te mea tera etahi poraka whenua ekore pea e taea te wehewehe a ki te meatia kia mau tonu ki te rima mano eka tera e tau he tikanga arai i nga whakahaere katoa i runga i aua whenua. A ki te whakauauatia aua tikanga tera e pau nga moni katoa o te whenua i to ruritanga me etahi atu utu. E hiahia ana ahau ki te patai atu ki te Minita Maori ki te mea ka Komititia te Pire mehemea e kore e marama ki aia kia whakamana e nga Maori a ratou riihi i waho o taua here. E mohio ana hoki ahau ki etahi poraka kei te Tai Bawhiti i tae ana ki te tekau mano eka, ki te whitu mano eka, me etahi atu poraka pena te rahi a he mea ano e tae ana nga tangata e whai take ana ki te rau tae atu ki te rua rau tangata whai take ki roto i ia poraka. Na he tikanga kohuru rawa mehemea ka meatia kia wehewehea aua whenua kia uru mai ai ratou ki raro i nga tikanga o tenei rarangi; otira kihai i tae te mana o tenei rarangi ki ko atu i te kore noa iho. Kua mea hoki te Kawanatanga ekore e tika tetahi whakahaere hoko riihi ranei i runga i te ture mehemea e koni atu ana ki waho o te rima mano eka. A i reira ano ka mea ratou ekore e uru mai nga tangata whai take e rua tekau ki raro i tenei tikanga. E tangohia ana e tetahi ringa a e whakae-page 48kea ana e tetahi. E kore rawa e tau tetahi tikanga pai i runga i enei menemana, a ki te tae to Pire ki roto i te Komiti ka whakahaere ahau i tetahi tikanga i whakaaro ai ahau he tika hei whakarere ke i tenei wahi o taua ture.

Taipua.—E hiahia aua ahau mehemea ka Komititia tenei Pire kia ata whiriwhiria tetahi tikanga hei whakapai i nga tikanga. Kahore hoki ahau e pai ki tona ahua e takoto nei erangi kihai i ahei nga mema Maori te whakauru i a ratou menemana no te mea toko wha tonu matou i roto i te Komiti Maori. Kihai i taea e ratou te whakapai i runga it a ratou i hiahia ai. E hiahia ana ahau kia ata whiriwhiria e te Kawanatanga tenei Pire me era atu Pire katoa no te mea ra ma aua Pire e tuku mai i te pai i te mate ranei ki nga Maori. I te taenga o tenei Pire ki te aroaro o te Komiti Maori i mea ahau me whakatu he Ateha Maori hei hoa mo te Komihana Tiaki a i whakaae te Minita Maori ki tenei whaka aro aku. Ka tahi nei ahau ka kite kua mahue taku Mokai ki waho a ko nga menemana anake a te Kawanatanga kua whakaurua. Kei te pehea ra te whaka aro o te Minita Maori mo runga i taku mokai mokemoke kotahi nei?

Tame Parata —E mea ana ahau he nui nga korero i korerotia ki te aroaro o te Komiti mo nga mea Maori. Ki taku mahara he Pire hou rawa tenei inaianei i tona ahua i te tukunga mai i te tuatahi. Na ahakoa kihai i uru nga mea katoa i hiahia ai nga Maori heoi i haere nga mea i oti i runga i te huarahi tika. Na inaianei me whakamatau taua tikanga here ki nga rima mano eka. A ki te kitea a muri ake nei he mea pai kia whakanekea te rahi o nga eka ka ahei ano e te Whare te whakaneke. Ki te Komititia tenei Pire tera ahau e tuku i tetahi menemana.

Heoi tukua ana te Pire kia Komititia.