page 98

Pire Whenua Maori.

Timi Kara.—Kaore au i te tino whakahe mo nga mahi whakatikatika a te Kaunihera i roto i te Pire nei. Ki taku mahara kua tae ki tona wa tika inaianei, engari ko etahi tino tangata matau e ki ana kaore ano kia tae, engari kua tata. Kaore e tino puta nui he mate i runga i te tukunga i nga tamariki a nga hawhekaihe e hara nei i te taha Maori kia tika ratou hei kairiiwhi mo runga mo nga whenua kua Kootitia; engari tera e puta he kupu whakahe mo a ratou tono kia uru atu kia tu ranei hei riiwhi tupapaku mo runga mo nga whenua papatipu e mau nei ano i raro i nga tikanga Maori. Me rereke ano he tikanga mo nga whenua e takoto papatipu ana i nga tikanga mo nga whenua kua Kootitia. Ko te he tenei, mehemea ka pera he tikanga mo nga whenua papatipu ka waiho ma tera e takahi te tikanga Maori e puritia nei e ratou o ratou whenua i runga i te ingoa o te iwi i runga hoki i te take ahi ka. I te mea e kaha ana ratou ka nohoia tonutia te whenua ka mau tonu kia ratou; a ki te moe atu tetahi tangata ki tetahi atu iwi mo te tahi mo te rua whakapaparanga ranei, uru atu ai ki nga mahi o taua iwi, ka kore ona take ki tona iwi ake ano. I te mea ka moe he wahine Maori i te Pakeha a puta mai he Hawhekaihe a moe atu tera ite Pakeha, kei reira kua rau whakapaparanga kua kore e whaitake ki nga whenua papatipu. TIMI KARA.—Mo runga mo te kupu e mea nei kia wehewehea nga whenua, me whakaatu atu e au ko etahi whenua e kore e taea i runga i te ahua o te whenua me etahi atu take. Engari ano te waiho ma te Kooti e titiro mehemea e tika ana i runga i tana mahara kia peratia. He mea tika ano ki au kia roherohea nga whenua, engari hoki ko etahi wahi e kore e taea e te Kooti i roto i nga marama e toru e wha tau atu ranei. Otira kei te whare ano te tikanga.

Hoani Taipua. — Mehemea he whenua momona te whenua e whakahaerea ana e te Kooti ka tahi ka pai kia roherohea kia kaua e maha atu i te rua tekau rua tekau ma rima ranei nga tangata mo ia wahi mo ia wahi; engari mehemea he whenua kino ka mate noaiho nga Maori i te utunga i nga wea. Mehemea ka whakaritea tenei tikanga mo nga whenua momona anake katahi ka tika. Kei te mohio au ki etahi whenua i Taupo he whenua kino a e tae ana ki te toru rau ki te wha rau tangata kei roto a mehemea ka roherohea aua whenua kia tekau ma rima rawa nga roherohenga ka pau katoa te whenua i te ruri. Tera ratou e mate i taua tikanga nei. Me ata whakaaro ano e te whare nga taha e rua.