Other formats

    TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paramete: 1886-1890

Whakaaetia ana taua menemana

Whakaaetia ana taua menemana.

Ta Hare Atikini.—Ka motini ahau kia whakaaetia te menemana ki te rarangi 4. Katahi hoki ka tino maraina.

Timi Kara.—Ehiahia ana ahau kia whakamarama mai te Pirimia i te tikanga o tenei rarangi, ara te pito whakamutunga, mehemea e whakamana ana tenei i nga mokete mo nga whenua Maori: e pa ana ranei ki nga mokete a tetahi Pakeha ki tetahi Pakeha. Ko te wahi tuatahi o te rarangi nei e whakahaere ana mo nga tiiti e tuku ana. Koia ahau e mea nei me whakaatu marama mai e te Pirimia, ara tenei kupu "mokete."

Ta Hare Atikini.—E hara i te mea e whakamana ana tenei i nga mokete; erangi mehemea kua moketetia tetahi mokete i raro i te turo, heoi ka whai mana ki te whakahaere i raro i tenei.

Timi Kara.—E ara ana tenei take i ahau ta te mea mai ano i te 1873, ko nga Ture Whenua Maori katoa, e tino arai ana i te mana mokete i nga whenua Maori. He nui hoki te raruraru me te mate i pa ki nga Maori i mua, i runga i te moketetanga o a ratou whenua. Na reira i hanga ai he ture hou. E patai ana ahau, mehemea kua whakahokia mai tenei mahi kino inaianei. Ki te kiia mai, ae, ka whakatete ahau ki tenei rarangi.

Te Hamuera.—He tika tonu te tupato a te mema mo te Tai Rawhiti, e ahua whakamana ana tenei rarangi i te mokete. Ahakoa i roto i nga ture o enei tau maha kua taha ake nei, kaore e mana aua mahi. He mea nui rawa tenei: me titiro marire.

Te Pirimia.—Heoi ra, i te mea kua ahua awangawanga koutou, kauaka tatou e whakaae ki enei menemana, erangi me ata waiho tenei rarangi; taihoa e whakaotia.

Timi Kara.—Mo runga mo te rarangi 12. Kei te tika ano te korero a te Pirimia. Otiia, me waiho kei te Kooti tana tikanga mo te wehewehe i nga whenua papatupu e whakawakia ana. He pai ano ki au te wehewehe o te whenua kia mohiotia ai te hea o ia tangata o ia tangata. Otiia tera ano etahi whenua rereke kaore he painga kia wehewehea. Tetahi, tera e noho tonu te Kooti ia tau ia tau ki te wahi kotahi mahi ai, e kore e mama te whakahaere. Ki au ko te mea pai, me waiho ki nga Tiati te whakaaro.

Taipua.—Mehemea he whenua pai kei te whakahaerea e te Kooti. Pai atu ki au kia roherohea. Kia kaua e maha atu i te rua te kau, ruatekauma rima tangata ranei ki te poraka kotahi. Engari mehemea ka tupono ki te poraka kino, a ka tohe tonu te ture kia roherohea, ahakoa kaore i te hiahia nga Maori whai paanga; ka he tenei ki toku mahara. Ka pau katoa te whenua hei utu mo nga ruri. Me pa tenei rarangi ki nga whenua momona, pai noa atu. E mohio hoki ana ahau ki etahi whenua tupuhi kei Taupo, me era atu wahi, e wha pea rau nga tangata kei roto i te tiwhikete, ki te meatia e te ture me wehewehe tonu ana whenua, ka horomia rawatia aua whenua, tapoko rawa ki te kopu o te kai ruri hei utu mo tana mahi roherohe, a mate atu nga Maori. Ko tenei, me ata whakaaro te Whare, e rua nga ahua o te whenua. Ko te whenua pai me te whenua kino. Kaua e hanga te ture kia wehewehea rawa tia nga wahi tupuhi. Me ata titiro ki nga taha e rua.

Ta Hare Atikini.—E hiahia ana ahau me whakatuturu nga tangata ki te ruatekau kiroto ki te poraka kotahi kia marama ai te whakahaere o te whenua. Otiia e tika ana te korero a te mema ra mehemea ka tupono ki te whenua tupuhi. Kati pea me waiho kei te Kooti te tikanga.