Pire Mahi Roia.

Hirini Taiwhanga.—I mea ka koa ia ki te tautoko i tenei Pire mehemea he maha atu ana pooti ka tukuna katoatia mo tenei Pire, ko te Ture e mana nei i naianei he mea hanga, ki nga reo Roma Kiriki rne te reo Hiperu, a kahore e taea e te huga rawakore me nga Maori rawakore te wkakahaere i a ratou keehi i roto i te Kooti Hupirimi, kua ki mai etahi o nga mema me korero Maori ahau ki te Ware no te mea kahore ahau e mohio ki te korero pakeha. Ko taku kupu atu tenei kia ratou e korero ana ahau i runga i taku i mohio ai ki te reo pakeha, ki taku whakaaro he korero pakeha marama noa iho nga korero o tenei Pire a e mohio ana ahau ki nga korero o roto, I roto i nga tau kua hori ake aei, i kiia mai ki ahau ki te whakahau ahu i tetahi roia tera e riro mai te £1000 i au a whakahaua aua e ahau a Pawnru, i tukuna e ahau tetahi patai ki te Kawanatanga mo taua tangata i era rangi kia whakahokia mai ia otira i ki mai te Kawanatanga ekore e taea e ratou te whakahoki mai. Mehemea kua paahi noa atu tenei Pire kore ahau e whakahou i taua tangata. Erangi maku tonu

e korero i taku keehi ki te aroaro o te Kooti me te riro mai pea o te £1000 i ahau, inaianei kua riro katoa aku moni a kore ake e puta mai etahi o aua moni ki an e whakahe ana nga roia ki tenei Pire no te mea ekore ratou e whai mahi koia nei te take i whakahe ai ratou.

Hoani Taipua.— A mea e te Tumuaki ka tautoko ahau i tenei Pire, ko te take i tautoko ai ahau, ka maha nga tau i mauria mai ai e te Mema mo Akarana e Ta Hori Kerei i tenei Pire ki te Whare na ahakoa e rereke ana te whakaaro o etahi mema mo runga i tenei Pire, ki taku whakaaro he Pire pai kia pahitia a ki te kitea etatou e he ana etahi wahi ka ahei auo e tatou te whakauru i etahi menemana me te whakatikatika hoki E pa aua tenei Pire ki nga Maori, me penei taku whakainararna atu I mua i te wa e iti ana nga whare hoko i tenei Taone he nui te utu i tonoa mo a ratou taonga a ka nui haere nga toa ka iti haere te utu heoi e mahara ana ahau mehemea ka maha nga roia ka iti haere te utu mo ta ratou mahi. Ka tautoko ahau i tenei Pire no te mea e mahara ana ahau ki te paahi tenei Pire tera e iti te utu mo te mahinga a nga roia i a matou Tiiti. Ki toku mohio hoki ki te paahi tenei Pire ka tahi ka ahei taku hoa te mema mo te Takiwa Maori Whakararo te tu hei roia.

Tame Parata.—E te Tumuaki ka tautoko ahau i te korerotanga tua rua o tenei Pire, I tautoko ano hoki ahau i te mauranga e te rangatira nei i tenei Pire i te tau 1886 otira no te tukunga o te Pire ki te Komiti nui atu te raruraru i whakaarahia mai e nga roia mema o tenei Whare e te mema hoki nana i mau mai i te Pire na reira i kore ai e paahi hei Ture, ki taku whakaaro he Pire pai tenei no te mea e whakapuare ana i te huarahi ki etahi tangata tokomaha i whanau ki Niu Tirene. E whakatipu ana hoki i tetahi mahi hou ma nga taitama pakeha Maori hoki o te koroni, he aha te pai kia ako nga Maori i te matauranga mehemea kahore ratou e uru ki tetahi mahi penei. He maha nga tamariki o te iwi Maori e pahi ana i nga kura a ka haere ki te Kareti i Te Aute. Ki te paahi tenei Pire ka tahi ka kaha nga matua ki te tono i a ratou tarnariki ki page 18te mahi i tera mahi, Ka toru nga tau i mauria mai ai tenei Pire ki te aroaro o te Whare, a ki taku whakaaro me whakakoa tatou ki te mema nana i mau mai i tenei Pire kia ahei ai te paahi i taua pire kia ahei ai hoki tatou te titiro mehemea he Pire pai he pewhea ranei, Ki te paahi ekore e whai tikanga kia haere nga taitama ki Ingarangi ki te ako i te Ture, Ka taea e ratou te ako i konei me te tu hoki hei roia. Ki taku whakaaro he mea tika kia awhina tatou i nga tamariki e tupu ake nei. E koa ana ahau i te mea e kite ana ahau i te maha o nga mema i roto i tenei Whare i whanau ki Niu Tireni, ki taku whakaaro he mea tika kia uru mai nga tangata i whanau ki Niu Tirini ki roto i te Paremete ki te whakahaere i nga mea o te Koroni, koa ana ahau i taku kitenga i te maha o nga mema i whanau ki Niu Tireni e noho nei i roto i tenei Whare. Ekore au e whakaroa i te Whare erangi ka tautoko ahau i tenei Pire.