Other formats

    TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paramete: 1886-1890

Taite, 1 o Tihema,1887

Taite, 1 o Tihema,1887.

Horomona Paatu.

H. K. Taiaroa.—I au e tuku atu nei i te motini e mau nei i toku ingoa, me whakaatu atu au ko Horomona Paatu he tangata rangatira. Ko ona tupuna he rangatira anake, e whitu rawa whakapaparanga o ratou i noho ki taua whenua ki Aparima. E kore au e korero roa atu inaianei engari e hiahia ana au kia whakamana te ripoata o te Komiti.

Te motini: "Kia whakaaetia te ripoata o te Komiti mo nga Mea Maori mo runga i te pitihana Nama 18, o Horomona Paatu." E hiahia ana au kia hohoro te mahi i etahi tikanga mo aua take notemea he nui te raruraru o Horomona i a ia e noho nei, a he mea tika kia hohoro te mahi i etahi tikanga mona.

Te menemana a RENAO: Kia tukua ki te Kawanatanga ma ratou e ata whiriwhiri te ripoata a te Komiti mo nga Mea Maori mo runga i te Piithana Nama 18 a Horomona Paatu.

TE MATARA.—Ki taku whakarongo atu ki nga korero kua puta mo runga mo aua take, e mahara ake ana au ko te mea tika me whakaae atu a Taiaroa ki nga ritenga o te menemana i runga i nga kupu a Te Whitika. Kua ki mai hoki te Kawanatanga e pai ana ano ratou ki te whiriwhiri i te ripoata o te Komiti, no reira au ka mea atu kia Taiaroa me whakaae atu pea koe ki te menemana nei.

H. K. TAIAROA.—Mehemea ka ki pono mai te Kawanatanga ka tahuri ratou ki te mahi i taua mea katahi au ka whakaae atu ki te menemana a kia tere tonu te whakamana a te Kawanatanga i nga whakataunga o roto o taua ripoata.

Whakakorea ana te Motini, whakaaetia ana ko te menemana.

Reriwe O Te Tuawhenua O Kaniere.

H. K. Taiaroa—E hiahia ana ahau ki te whakaatu atu i te take i pooti ai ahau ki te "No" ara ki te whakarore i te motini nei. I mahara au he mea tika kia tukua atu taua take ki tetahi Komiti whiriwhiri; ki taku mahara he mea tika kia ata rapua e te Kaunihera nga tikanga mo taua reriwe. Kei te mohiotia ano na te maha o nga reriwe e mahia ana, i nama moni ai tatou nei ka waiho ma te katoa e utu. Na te nui o nga moni e nama ana i tau ai enei raruraru kia tatou inaianei, ki nga Pakeha me nga Maori. Ko tatou katoa nei kei roto i te ringaringa o etahi atu tangata. Kei te kata mai etahi o nga Mema; engari kei te mohio ano tatou kei te utu tatou katoa i te takoha tae rawa iho ki te hunga pohara kei te utu takoha. He tangata mahi paamu ahau, a he maha ke atu pea aku paamu i a etahi o nga mema o tenei Kaunihera. I hokona e an aua paamu mo te utu nui, no naianei kua hoki rawa iho nga utu. Ki taku mohio na te nui o nga moni i pau i te mahinga reriwe i hoki iho ai te utu o nga whenua; ko i nei hoki te take i kore ai he moni a te iwi nui. I te mea kaore he reriwe i nui ano te utu mo te whenua, i nui ano te moni a nga tangata. Ko tenei, he mea na tatou kia tukua atu a tatou whenua ki etahi atu iwi. E hara i a tatou tenei kamupane. Ka taea ano e tatou te nama moni i runga i aua whenua mahi ai i taua reriwe. Tera pea he maha nga iwi kua uru ki taua kamupane. Kei te hoatu e tatou to tatou nei whenua ki etahi atu iwi, i te mea ka taea ano e tatou te mahi taua reriwe. No reira au i mahara ai he mea tika kia tukua atu aua take ki tetahi Komiti whiriwhiri. Kaore e tika kia whakaaro tatou ki nga mea e mahia ana i roto i tera whare. Ki taku mahara ko tatou he hunga tika hei rapu tikanga mo taua reriwe, i te mea hoki kaore he mea whakararuraru i ta tatou titiro i aua take, engari e mahara ana ahau me ata whakaaro tatou mo enei take, notemea hoki ko tatou ano te hunga e mate a muri ake nei. E whakapae tonu ana tatou ki nga reriwe, i nga mahinga ranei; engari me mahara tatou, ko tatou ano kei te whakamana i aua reriwe. Kei te whakatika atu ahau ki ta Te Kemara e mea na ia e rite ana tenei ki te pukapuka whakaae mo taua moni Ki taku mahara e rite ana nga Ture e mahia nei e tatou ki te pukapuka utu moni, notemea e whakapau moni ana aua ture. No reira i mahara ai au me tupato te Kaunihera me ata whakaaro i mua i te whakaaetanga i teni take.

page 5