Other formats

    TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paramete: 1886-1890

Turei, te 27 o Hurae, 1886

Turei, te 27 o Hurae, 1886.

Nga Herehere Maori.

Wi Pere.—I mea e te Tumuaki e pouri ana ahau i te mea kua nukuhia te patai i runga i te Ota pepa. I hiahia ahau kia tukuna te patai No. 18 a te mema mo Panera. E penei ana hoki taua patai kia patai ki te Kawanatanga mehemea e mohio ana ratou i muri iho i a Aperira, 1883, ko nga tangata kua tukuna ki te whare herehere kia whakawakia mo a ratou hara e whakaritea ana te whiu mo ratou pera me nga tangata kua whakawakia kua kitea o ratou hara. Ki taku mohio kei te peratia nga tikanga mo nga herehere Maori. Ki taku mahara he mea nui tenei, Na ka tono au inaianei e kore ranei e pai kia utua mai taua patai ka patai atu au ki te Kawanatanga me kore ratou e whakamarama mai i tenei mea. Kei te pouri hoki taku ngakau mo runga i page 21 etahi korero i rongo ai ahau mo runga i nga herehere.

Nga Tangata E Herehereana Kia Whakawakia.

Ihaka Hakuene.—I mea e Te Tumuaki e tino tautoko ana ahau i nga korero a te mema mo Panera. E pouri ana ahau no te mea e whakaritea ana te whiu mo nga tangata e hereherea ana kia whakawakia ki o nga tangata kua whakawakia kua kitea hoki o ratou hara. Mehema kua hara ratou kahore te tikanga ki taku whakaaro he me a nui tenei ara nga raruraru i herea ai aua tangata a he mea tika kia tino whiriwhiri tenei mea e nga mema o tenei whare. Me whakaaro hoki nga mema ki tenei, tera ano etahi o ratou e peratia me aua herehere. Ko te mea tika me whiriwhiri e tatou te huarahi tika mo nga herehere ko taku i hiahia ai me ata titiro te whare ki te whakahaere o nga Ture i runga i te tika i te atawhai. A kia kauae rite te whiu mo nga tangata e tata ana kia whakawakia ki o nga tangata kua kitea to ratou hara, mehemea e mahara ana nga mema me whakawhiu nga herehere kei pau nga moni o te koroni i te hokonga tupeka ma ratou, ka ki ahau kahore te tikanga e wehi ai ratou ta te mea ka riro ma nga Maori e hoko he tupeka ka ratou, kua ki hoki a te Whiti he tupeka te mea e hiahia nuitia ana e ia ta te mea e ahua whakauaua ana te ta o tona manawa a e mate ana ia i te kore kahore e tukuna ia kia kai paipa ki taku titiro atu ki tena he mea tika kia tukuna ia kia kai tupeka. A e hiahia ana ahau kia whakaarohia e te Kawanatanga tenei a kia whakangawaritia nga tikanga ki nga herehere e tatari ana kia whakawakia.

Wi Pere.—E te tumuaki ka patai atu au kia whakangawaritia te tikanga mo te tuku tupeka ki nga herehere ko te take pea i whakauauatia ai te tikanga mo te tupeka na te mea e whakaarohia aua he mea he te hoatu mati ka nga herehere ki taku mohio ekore e ahei te hapai nga he i runga i tenei keehi ta te mea e tuku anano kia tahuna he ahi ma te Whiti, me whakaaro hoki tenei kihai i rite te hara o te Whiti ki etahi hara noa nei he rereke rawa tona hara I rereke rawa i o nga tini tangata. Kei to whakaaro hoki a te Whiti i tangohia hetia te whenua i aia ahakoa kua nohia te whenua e te Pakeha kua whakaturia a ratou whare ki runga kei te whakaaro tonu a te Whiti kihai i tika kia tangohia te whenua i aia a he mea nana kia tu he whakawa mo aua whenua i tahuri ai ia ki te mahi i aua mahi. Mehemea i hiahia ia ki te mahi he, kua taea e ia te patu i nga Pakeha me te tahu i nga whare ki te ahi. A no te mea kahore ano ia i whakawakia kahore ano hoki i kitea he hara tona, he mea tika kia tukua he tupeka mana. E tino mohio ana ahau e kore e puta tetahi he i roto i tenei. He neke ake te pai o te tupeka me te riwai ki te Maori i runga akei etahi kai. He penei ano tona pai me te ti me te rohi ki te Pakeha me te raihi hoki ki te Tiainamana. Ka koa ahau me ka whakangawaritia nga tikanga e te Tumuaki o nga kaiwhakawa. Tenei ake te wa e whakaritea ai te tikanga mo te Whiti ki o te tangata hara; kia kitea mariretia kua hara ia, ki taku whakaaro ko te mea tuatahi he tuku i te tika ki nga tangata katoa ki ia tangata ki ia tangata tera noa ake ia ki nga tangata e penei ana tona ahua me to te Whiti. E hara taku i te tono mo nga tangata kua kitea to ratou hara, kua mea etahi mema tera e puhaehae etahi o nga herehere me ka hoatu he tupeka ma etahi herehere kia kaua ma etahi, Otira e mahara ana ahau ehara tena take i te mea hei whiriwhiringa ma tatou, na nga mema o te whare tenei tono a ka ahei ano hoki te tuku atu i taua tikanga ki etahi atu herehere mehemea e tonoa ana, ki taku mohio i tono ano a te Whiti ki tetahi mema o te Kawanatanga a ka tuaruatia ano e au taua tono ko taku hiahia kia tahuri mai nga mema o te whare ki te tautoko i au kia whaka ngawaritia iho te ture, ka taea noatia tenei e nga mema o te whare ki te tahuri ratou ki te mahi, ka tono ahau inaianei i a ratou ki te tautoko i au kia tukuna tetahi tikanga ngawari kia te Whiti, na tetahi ture i pahitia i roto i tenei whare i whakauaua nga tikanga na reira ka tono ahau enaianei kia whakangawaritia iho.