Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paramete: 1881-1885

Turei, te 25 o Akuhata, 1885

Turei, te 25 o Akuhata, 1885.

Te Paraiho, Tiamana o te Komiti Maori, Ka homai i te ripoata mo runga mo te pitihana a H. K. Taiaroa e tono ana kia utua te toenga o te moni mo Otepoti.

Wi Pere.—Ka motini kia whakahokia taua ripoata ki te Komiti tikanga Maori kia whakaarohia tuaruatia. Inei te take i penei ai toku whakaaro. Kihai au i ata mohio ki nga ritenga o tenei pitihana i te wa e takoto ana kei te aroaro o to matou Komiti, kihai matou nga Mema Maori i mohio. Kei au etahi pukapuka ka panuitia e au hei tohu mo te tika o toku motini. I kiia i roto i to matou Komiti kaore i tika te hoatutanga a Taiaroa me ona hoa i tenei moni ki te Peeke. Otiia ka taea e au te whakaatu i tika tonu te mauranga o taua moni ki te peeke e Waata e Taiaroa. E hiahia ara ahau me whaki korero te Minita Maori ki roto ki to matou Komiti me Waata hoki hoi tami i nga korero kino mo Taiaroa kua korerotia ra. Tenei ra te pukapuka a te Minita Maori, he mea tuhi ite tau 1878 Mei 2 kia Taiaroa, he mea atu ki aia kua pootitia e te Paremete £5,000 hei moni whakamutunga mo nga paanga a nga Maori ki Otepoti. A ka tukua atu taua moni kia Waata kia Teone Topi Patuki me Taiaroa, ma ratou e whakahaere marire penei me nga moni tuatahi. No toku kitenga i enei pukapuka ka mohio ahau kei te pupuri he te Kawanatanga i te inatareti mo te £5,000 nei. Na nga Maori ake taua moni ko te utu tena mo ta ratou whenua, he mea tuku rawa atu kia Taiaroa ratou ko ona hoa, a kawea ana taua moni ki te peeke. E tino tika ana kia puta nga inatareti net kia ratou. Kei te pupuri he te Kawanatanga, kaore ano kia puta he takoha kia ratou mo to wa roa e takoto ana enei moni ki te ringaringa o te Kawanatanga. He nui rawa nga korero me nga pukapuka kei au hei tuku maku ki ta matou Komiti, koia au e tohe nei me whakaaro tuarua tenei ripoata kia rapua te tika me te he. E kore e tika kia whakamatea a Taiaroa. Mehemea ka whakaaetia ia ki a haere ki to Komiti, tera e kitea, i tika tonu tana mahi i ata wehea paitia te moni ra na reira ka motini ahau me whakahoki te ripoata ki te page 28Komiti Maori kia ata whakaarohia tuaruatia.

Te Paraiho (Tiamana).—Ka whakahe i te motini i te mea kua maha nga tau e mahia ana taua Pitihana.

Kanara Tirimipara.—Ka whakahe, ka mea i hoatu pokanoa tau £5,000 ki te peeke e Waata e Taiaroa. Ko te mahi a Taiaroa he muru i tetahi mano kia puta ki aia mo tona kotahi, No te pakeketanga a Taiaroa katahi ka, tango te Kawanatanga i taua moni, no te kitenga o Taiaroa kua tangohia taua moni katahi ia ka ngawari, otiia he mahi kino rawa taua.

Te Paranihi.—Ka mea. E tino tika ana me whakahoki tenei mea ki te Komiti kia mahia nuitia ite mea he kupu taimaha rawa nga kupu a Kanara Tirimipara mo Taiaroa. Ko ia hoki tetahi Mema nui o tenei Whare i nga tau maha, a e mohio ana ia me nga Mema katoa, kore rawa i te tika enei kupu whakapae mo Taiaroa, me whakahoki tonu ma te Komiti e tino rapu marire kei kino kau te ingoa o Taiaroa he tangata hoki ia e whakahonoretia ana e tenei Whare i nga tau e maha.

Tame Parata.—Ki toku whakaaro e tino tika ana me whakahoki te ripoata ki te Komiti i te mea kua ara ake he ritenga hou. Me whakawa tuarua kia korerotia nga korero hou, kia tae atu hoki te Kai Tiaki o nga moni o te Koroni ki te korero i nga ritenga, a kia ata rapua nuitia kia kitea te tika me te he. E mohio ana ahau i ata tuhaina tika tia nga moni a ratou katoa nga tangata whai poonga. E kore au e korero roa inaianei kei mahara hara te whare kei te korero whakahoa ahau mo Taiaroa, me ki penei ahau, me whakahoki tenei take ki te Komiti kia kimihia te pono me te tika.

Whakaaetia ana taua motini.