Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paremete: 1904-1905

Taite, te 13 o Oketopa, 1904. — Pire Whakatikatika I Te Ture Kawanatanga Mo Kuki Moutere Me Era Atu Moutere

Taite, te 13 o Oketopa, 1904.
Pire Whakatikatika I Te Ture Kawanatanga Mo Kuki Moutere Me Era Atu Moutere.

H. K. Taiaroa.—E te Tumuaki, ki taku titiro iho ki nga tikanga o te tekiona 4 o tenei Pire, e mea ana kia page 8whakakorea etahi o nga mana kua whakahaerea nei e nga kooti ariki o mua mai noatu. Ki taku mahara he mahi pakeke rawa tenei, a tera hoki e pouri mai nga Maori o aua moutere. Ko aua moutere kua roa e tau ana ki raro i te mana o te Kawanatanga o Ingarani, me te mau tonu o te mana o nga ariki. No enei tau ka tangohia mai e te Kawanatanga o Niu Tireni mana e whakahaere aua moutere, a whakaurua mai ana ki roto o nga rohe o te koroni o Niu Tireni. A i taua wa i kiia atu ki nga Maori o aua moutere, e kore tenei kawanatanga e pokanoa ki te whakararuraru i o ratou nei tikanga whakahaere mo ratou ake. He mea uaua rawa tenei mahi te whakakore i nga mana o nga kooti ariki, me te tuku atu i aua mana ma tetahi apiha Pakeha e whakahaere. Ko te pouri mai nga ariki ki tenei mahi a tatou. Ko te mea pai me whakatikatika te tekiona wha o te Pire, me patu ranei kia kore atu taua tekiona. Me mahara ake tatou, i te noho pai mai i o ratou nei moutere, a e ahua rereke ana to ratou nei noho, i te mea hoki kaore e whaitake ana ratou kia mahi, i te mea hoki kei te tupu noa ake a ratou nei kai. E kore rawa e tika kia mahia hohorotia tenei Pire. Ko te mea tika me ata whakaatu atu kia mohio mai ai ratou ki nga tikanga e mahia atu nei e tatou, kia kite hoki ratou i nga pukapuka kua tuhia mai nei e Te Katene, me tenei Ture hoki, ki te kore e peratia tera e puta mai he raruraru a muri ake nei. E kore hoki e tika kia whakahe atu tatou me ka kore ratou e haere i raro i nga tikanga o tenei ture, i te mea hoki kaore ratou i te mohio mai ki nga tikanga o tenei ture e paahitia atu nei e tatou. Kei te ahua pakeke hoki nga tikanga o te tekiona toru o tenei Pire. Ko nga Pakeha anake e whiwhi moni hei utu mo nga raihana, a ki te haere aua Maori ki nga wahi mahinga ika a o ratou tupuna tae mai ki a ratou, ka ohorere noa ratou e ka kiia atu kei te takahi ratou i te ture, a tera e puta ake he raruraru mo ratou. I penei ano hoki matou nga Maori o Niu Tireni nei. I raro i nga tikanga o te Tiriti o Waitangi i rahuitia mai ki a matou o matou mana hiinga ika i nga wai o enei moutere, na no naianei ki te tupono atu he tarauta te ika e mau ana, a kaore e whiwhi raihana ana te Maori, ka puta mai he raruraru ki a ia. Na e mahara ana ahau he mea tika kia panuitia atu kia mohio mai ai aua Maori ki nga tikanga e whakaritea atu nei e tenei Pire. E te Tumuaki, i runga i enei take kua korerotia ake nei e au, e mahara ana ahau ko te mahi tika maku inaianei he motini atu kia nukuhia atu mo te ono marama korero ai i te korerotanga tuarua o tenei Pire, kia taea ai te whakamaori ki to ratou nei reo, kia tukuna atu kia panuitia haeretia ki aua Maori i mua i ta tatou paahitanga hei ture.