Other formats

    TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paremete: 1902-1903

Nga Pitihana A Tuaiwa Ngatipare Raua Ko Honana Maioha Mo Te Akau Poraka

Nga Pitihana A Tuaiwa Ngatipare Raua Ko Honana Maioha Mo Te Akau Poraka.

Te Auhana (Mr. Houston, mema mo Peiwhairangi). —Ka whakatakotoria e au te ripoata a te Komiti mo nga Mea Maori mo nga pitihana a Tuaiwa Ngatipare raua ko Honana Maioha mo Te Akau Poraka. Ko te ripoata a te Komiti e penei ana, Kua oti i a ratou, i mua atu i tenei tuunga o te Paremete, te whiriwhiri o tetahi pitihana penei ano te ahua me enei pitihana, na reira kaore kau a te Komiti whakatau. Ka motini ahau, Kia takoto te ripoata ki runga ki te teepu o te Whare.

Te Honore Timi Kara (the Hon. Mr. Carroll, Minita Maori). —Ka motini ahau, Kia whakahokia te ripoata ki te Komiti kia whiriwhiria ano e te Komiti. Kua tae nga pitihana ki te aroaro o te tepute Komiti mo nga Mea Maori, a whakataua ana e ratou me maka atu, notemea kaore kau he korero hei tautoko i nga pitihana. I muri i tera ka tae mai ano tetahi pitihana pera ano te ahua ki te aroaro o te Komiti mo nga Mea Maori, a whakataua ana, ahakoa i tae ki reira etahi tangata e kaha ana ki te tautoko. a ki te whakahe hoki, i te pitihana, me te mau ake ano hoki i etahi pukapuka hei tautoko i a ratou korero; otira e kore e takahia e te Komiti ona ture, na reira kaore ratou i tahuri ki te whiriwhiri i nga pitihana kua oti atu te whakatau i tenei tuunga ano o te Paremete. Heoi te mutunga iho tau ana i te Komiti me tuku te ripoata ki te Whare, na reira ka motini ahau me whakahoki te ripoata ki te Komiti, i te mea hoki kei te whakaae te Komiti kia peratia.

Hone Heke (mema mo nga Maori o te Tai Tokerau). —Kaore aku whakahe ina whakahokia te ripoata ki te Komiti, engari ka whakaatu ahau ki te Whare kua tae ano te take o tenei pitihana ki te aroaro o te Komiti, a whakataua ana e te Komiti i runga i nga korero i korerotia ki tona aroaro apiti atu ki nga ripoata a te Tari mo nga Tikanga o te Ture me te Tiati nana i whakawa taua keehi. Ko aua ripoata i whakahe i te pitihana. Na reira whakataua ana e te Komiti kaore kau ana kupu mo runga i te pitihana. Ko taua pitihana na te mema mo nga Maori o te Tai Hauauru i kokiri ki te Whare, a whakataua ana e te Komiti i te wa e ngaro ana taua mema honore. Ki taku whakaaro, ko te mea tika, taihoa e whiriwhiri e ripoata te pitihana kia tae ra ano taua mema ki te aroaro o te Komiti, notemea tena pea kei a ia etahi korero e kitea ai kei te he nga ripoata a nga Tari. E toru nga taha me nga ahua o te putake e takoto nei.

Te Auhana (Mr. Houston). —Ka patai ahau ki te Pika, mehemea kei te whai mana te honore mema ki te whai-korero ki te Whare mo nga tika mo nga he ranei o tetahi pitihana kua motinitia kia whakahokia atu ki te Komiti kia whiriwhiria ano. Ki taku he moumou noa iho tenei mahi i te taima o te Whare.

Te Pika (Mr. Speaker). —Kei te whakatika ahau ki te korero a te mema honore, ara, kia kaua e moumoutia te taima o te Whare, otira kaore e taea e au te whakamutu nga korero.

Te Maahi (Mr. Massey, mema mo Franklin). — Katahi ano ahau ka ata rongo i nga korero mo tenei take, ara, e pa ana ki Te Akau Poraka. Ko taua page 86whenua no nga Maori, a he poraka nui, kei te Tai Hauauru o te Porowini o Akarana e takoto ana, a kei roto i toku takiwa tetahi wahi o tana poraka. Ko tetahi taha o taua whenua i riihitia mo etahi tau maha ki tetahi kamupane, otira kua tata te pau o nga tau o taua riihi, a ka nui te hiahia o nga Pakeha o te pito whakararo o te motu nei kia wawahia taua whenua, a kia riihitia. Me whaka-haere e te Minita he tikanga e peratia ai.

Heoi whakaaetia ana kia whakahokia te ripoata ki te Komiti mo nga Mea Maori.