Other formats

    TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paremete: 1902-1903

Mane, te 23 o Nowema, 1903. — Ture Whakatikatika I Nga Ture Whenua Maori

Mane, te 23 o Nowema, 1903.
Ture Whakatikatika I Nga Ture Whenua Maori.

Honore Te Piti (Minita) .—Ka motini atu au kia tukuna tenei Pire ki te Komiti o te Kaunihera. A e koa ana ahau i au ka ki atu nei ki te Kaunihera kei te whakaae katoa nga mema Maori, hei painga tenei Pire mo te iwi Maori, me ta ratou whakaae mai hoki ki nga menemana kua whakaurua mai nei ki roto ki tenei Pire: a e mahara ake ana au tera ano taku hoa a Mahuta e korero ake i tana whakapai mo te Pire nei. . . . E te Tumuaki kaore hoki he take kia whakamarama haere au i nga rarangi o tenei Pire. Kua ki atu nei hoki au kei te whakaae nga mema Maori o nga Whare e rua ki ona tikanga. Ki te hiahiatia kia whakamaramatia atu ano etahi o nga tikanga o roto o te Pire nei he mea pai kia waiho mo roto i te Komiti o te Kaunihera te whakamarama haere ai. I te mea kua whakaaetia hoki e te katoa kaore e whaitikanga ana kia korero roa au mo ona tikanga katoa o roto o te Pire. E mahara ake ana hoki au tera ano taku hoa a Mahuta e whakatika i aku kupu kua korero atu nei, kei te whakaaetia tenei Pire e nga mema Maori o nga Whare e rua; no reira au ka motini atu kia komititia tenei Pire.

H. Tomoana. —E te Tumuaki he kupu ruarua nei aku hei whai atu i ta te Minita kua korero mai na. Kei te tika tana e ki mai na kua whakaae matou nga mema Maori kia paahitia tenei Pire inaianei i tenei tuunga o te Paremete. I.tae ake ano te Minita mo nga Mea Maori ki page 17 te Komiti i te ata nei, a mahia tahitia ana e matou nga menemana mo te Pire nei. Heoi ano taku nei me paahi tenei Pire.

Mahuta Te Wherowhero — E te Tumuaki he kupu ano taku mo tenei Pire kua tukuna mai nei ki te Kaunihera. I ta matou mahinga i tenei Pire i te ata nei i roto i te Komiti mo nga Mea Maori, i tukuna atu e au aku menemana whakatikatika atu, a tirohia iho e te Komiti, a no taku karangatanga kia pootitia, kihai i whakaae te Komiti kia whakaurua atu. Kaore au e tohe atu i naianei kia whakaurua atu, i te mea hoki i tonoa atu e au i roto i te Komiti a kaore i whakaaetia. Me korero atu au i naianei mo toku taenga mai ki roto ki tenei Kaunihera. Taihoa ano au te korero atu ai i toku whakaae i toku whakahe ranei mo tenei Pire. I ata whakaaro ano auki te Tiriti-ki-Waitangi, engari tera he mea ata whakaaro marire, he mea tuturu, pumau; a i te taenga ake o te tono kia haere mai au ki tenei Kaunihera, i kiia mai, ko te take he hiahia no te Kawanatanga kia haere mai au hei titiro hei whiriwhiri i nga take e pa ana ki te iwi Maori, hei hoa mahi hoki mo te Kawanatanga, kia ata titiro au ki nga take e pa ana ki te iwi Maori. Na i huri oku whakaaro ki te Tiriti-ki-Waitangi. I muri mai o taua Tiriti ko nga whawhai ki Waitara, ki Waikato, ki Tauranga, a he aha ra te take i kore ai e ata rapua aua take i runga i nga tikanga o te Ture. Ka mutu tera korero aku, taihoa ano au ka korero mo ena take. Na mo runga mo tenei Pire kua tae mai nei ki te Kaunihera, me ki atu au kua whakaae atu au ki nga rarangi hou me nga kupu whakatikatika a taku hoa a te Minita, engari me penei atu au ki a ia, mehemea ka kitea a muri ake nei e he ana nga tikanga o roto, kati me whakatikatika ano e tatou a tera tau. Ka tuarua atu ano taku kupu mo nga rarangi hou a te Minita, kua whakaae atu au, engari ki te kiteate he a muri ake nei me whakatikatika ano. E te Tumuaki he kupu ke tenei naku mo nga Pire e pa atu ana ki te iwi Maori, he mea naku me kaua e penei te mahi, kaore hoki i te pai kia waiho mo te ra whakamutunga o te Paremete ka mau mai ai. He putake nui kei roto, e pa ana hoki ki te tangata ki te whenua. Ko te mea tika me mau mai enei tu Pire i nga ra timatanga o te Paremete, i waenganui ano ranei o te tuunga o te Paremete. Kaore rawa e tika kia waiho mo te ra whakamutunga, kua tahuri nei te kanohi ki te kainga, e kore ano e taea te huri mai. E te Tumuaki tenei ka mihi atu au ki a koe, me taku hoa Minita me nga mema honore o te Kaunihera, ma te Atua tatou e atawhai, me te ata whakaaro mai ano o Kingi Eruera Tuawhitu ki a tatou nei, i runga i te mahara ki te Tiriti-ki-Waitangi, na tera hoki matou i tuku ki raro i te maru o Kuini Wikitoria, i kiia hoki i roto ma te Kuini matou e atawhai. Kia ora e te Tumuaki, me te Minita me nga mema honore o te Kaunihera.

page break