Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paremete: 1901

Turei, te 9 o Hurae, 1901

Turei, te 9 o Hurae, 1901.

No te hawhe-paahi i te rua karaka ka noho te Pika ki runga ki tona nohoanga.

Ka karakia te Whare.

Ka wkakahaerea ko nga motini.

Nga Maori Whenua Kore I Te Waipounamu.

I runga i te motini a Tame Parata (mema Maori mo Te Waipounamu), ka whakahaua, Kia whakatakotoria ki runga ki te teepu o te Whare te ripoata a nga Komihana mo runga mo nga whenua mo nga Maori Whenua-kore i Te Waipounamu.

Kooti Whenua Maori.

Tame Parata (mema Maori mo Te Waipounamu).—Ka patai ahau ki te Minita Maori, He aha te take i kahititia ai nga wira a nga tupapaku Maori o Te Waipounamu kia whakawakia e te Kooti Whenua Maori ki Poneke, te whakawakia ai ki Te Waipounamu, ki te wahi i takoto ai nga whenua i wirangia e aua tupapaku, a kei reira nei nga kainga o nga tangata Maori e paangia ana e aua wira? Ko te take o tenei patai aku, kua tae mai nga kupu a etahi tangata ki ahau e whakahe ana i te kahititanga o aua keehi kia whakawakia ki Poneke. E hiahia ana ahau ma te Minita Maori e whakahau atu ki nga apiha o te Kooti Whenua Maori kia kaua aua keehi e whakawakia ki Poneke, ma te Minita e ata whiriwhiri tenei take.

Timi Kara (Mr. Carroll, Minita mo nga Mea Maori).—Ka mea, i runga i te ahua itiiti rawa o nga mahi Kooti Whenua i Te Waipounamu, no reira e tatahi rawa ana nga tuunga o te Kooti ki tera motu. He mea ano ka eke he taumahatanga ki runga ki te tangata ka pau ranei nga moni a nga tangata e paangia ana e tetahi tono i runga i te whakawakanga o taua tono, no reira hei arai atu i tena mate, e whakawakia ana ki Poneke, i etahi wa, etahi tono e hiahiatia ana kia hohoro te whakahaere, a e pa anake ana ki runga ki nga tangata ruarua noa, penei me nga tono whakatu riwhi tupapaku, me nga tono whakamana wira. Engari e whakahaerea peratia ana i runga anake i tenei tikanga na, ki te whakapuakina he kupu whukahe ki te aroaro o te Kooti, ki te kite ranei te Kooti i tetahi take e mohio ai ia kaore i tona aroaro katoa nga tangata e paangia ana, tetahi tangata ranei mo te taha ki a ratou, katahi ka hikitia atu aua keehi mo tetahi atu wa e ahei ai te whakawa ki te tino takiwa whenua kei reira nei e noho ana nga tangata nana i tono.

Whenua Mo Nga Maori Kore Whenua.

Tame Parata (mema Maori mo Te Waipounamu)—Ka patai ahau ki te Minita mo nga Whenua, Mehemea kei te pehea te haere o nga ruri a te Tari Ruri Whenua i nga whenua mo nga Maori kore whenua o Te Waipounamu me Rakiura? I au e noho nei i Poneke kua tae mai nga patai a nga Maori, he ui mehemea kei te pehea te haere o te mahi whakawhiwhi ki te whenua, ki Waiau me etahi atu wahi, i nga Maori kore whenua. E tumanako tonu ana ahau tera e ata page 28tirotirohia e te Minita tenei take, a tera e whakamanaia e ia te patai.

Te Takana (Mr. Duncan, Minita mo nga Whenua).—E rua nga kai-ruri i whakahaua kia haere ki te ruri i nga whenua mo nga Maori kore whenua. Kei te taha hauauru o Waiau awa aua whenua, a no te marama i mahue ake nei ka wehewehea etahi whenua nunui, e rua nga poraka, e te Poari i whakaritea hei whakahaere i taua mahi, a tera e tere tonu te whakanohonoho nga tangata ki runga ki aua whenua.

Etahi Mahi Tohunga A Te Maori.

Te Makenehi (Mr. T. Mackenzie, mema mo Waihemo).—Ka patai ahau ki te Kawanatanga, Mehemea ka whakaae ratou, i runga i te mahara kia whakatoea hei painga mo te koroni nga mahi tohunga pai a te iwi Maori, ki te whakatakoto i tetahi rarangi ture e whakamutu ana i te mahi harihari atu i nga whakairo Maori, me nga rakau Maori, me era atu mea, ki te kore e matua whakaae te Kawanatanga? Kua tino kitea hoki e pahuhu haere atu ana a tatou mea pai pera ki waho atu o te koroni, a e mohio ana hoki ahau ko te hiahia o nga tangata o Niu Tireni e whakaaro tika ana ki Niu Tireni, kia puritia ki konei nga mea pera e pa ana e whai tohu ana ki runga ki nga korero o era whakatupuranga tangata i Niu Tireni nei. I nga whenua tawhito ke atu i tenei, ara, i Kariki, i Ihipa, me Roma, i hanga he ture kia kaua rawa ai e haria atu ki waho atu o aua whenua nga mea pera e pa ana ki nga korero tawhito o aua whenua ki te kore e matua whakaaetia e nga kawanatanga o reira. E mohio ana ahau kua kitea i naia tata ake nei etahi rakau whakaairo Maori tino pai atu, a e mea ana ahau me kaua ta te Kawanatanga e mutu i te pupuri kau i aua whakairo, engari me tahuri tonu ki te whakahaere kia riro mai i a ia, notemea ka taka haere nga wa ka uaua haere hoki te kitea o nga mea pera.

Timi Kara (Mr. Carroll, Minita mo nga Mea Maori).—Ka mea e tino whakaae ana ahau ki te tika o te patai a te honore mema nei. Ki taku me ata whakaaro rawa te Kawanatanga, hei painga mo te koroni, kia tiakina nga mahi tohunga pera katoa a te Maori, a ki taku mohio tena e tirohia paitia e te Whare e ka hanga he rarangi ture mo taua take. Ki taku he mea tika kia whakaritea kia hanga tetahi whare, ara, museum, ma te iwi katoa, hei takotoranga mo nga mea whai tikanga pera, nga oha o namata, nga rakau whakairo, me era atu mea pera e pa ana ki runga ki nga korero o tenei whenua me tona putaketanga mai.

Ka mutu nga patai, ka tahuri te Whare ki te mahi i etahi Pire me etahi atu mea.

No te rima meneti ki te tekau ma rua o nga haora i te weherua i te po ka hiki te Whare.