Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paremete: 1901

Pire Mo Pariroa Rahui Maori

Pire Mo Pariroa Rahui Maori.

Timi Kara (Mr. Carroll, Minita mo nga Mea Maori).—Ko tenei Pire e pa ana ki tetahi piihi whenua kei te takiwa o Patea, a e nohoia mai nei taua piihi e etahi Maori. He whenua tenei i whakahokia ki a ratou i te tau 1873, e te Minita mo nga Mea Maori o taua wa, ara, e Ta Tanara Makarini. Ko te kupu tenei i whakahokia ai taua whenua, ara, hei whenua rahui, hei kainga hei nohoanga, a hei akoranga ki te kura, mo nga iwi e rua, ara, mo Ngatitupito me Ngatiringi. Otira, i muri iho ngaro ana aua kupu a Te Makarini, a he maha nga tau e maharatia ana he whenua no te Karauna taua piihi, a riihitia ana mo tetahi wa ki etahi Pakeha. Na reira ka uru ki raro i te whakahaere o te Kai-tiaki mo te Katoa, a ko nga moni reti o aua whenua i puta ki taua tangata kua hoatu e ia ki te Public Account. No naianei, ka maharatia me whakatutuki te kupu a Te Makarini i korero ai i mua ki aua iwi, na reira ka mahia ko te Pire nei. Ko te Pire e penei ana me whakatau te whenua ki te Kai-tiaki mo te Katoa, a ma taua tangata e tiaki. Ma te Kooti Whenua Maori e kimi e whakatau nga tangata e tika ana kia whiwhi i nga painga e puta ana i taua whenua. Kei tekiona 2 e noho ana etahi kupu hei whakamana i te Kai-tiaki mo te Katoa kia ahei ai ia ki te whakaputa raihana noho i te whenua ki ia o nga tangata i whakataua ki taua whenua e te Kooti Whenua Maori. E ono rau pauna nga moni reti kua puta i aua whenua a kua tae aua moni ki te Kaute Moni a te iwi katoa takoto ai. E tika ana aua mom kia utua ki nga Maori no ratou te whenua ina oti o ratou paanga te whakaheahea e te Kooti Whenua Maori. Ka motini ahau kia panuitia tuaruatia te Pire.

Hone Heke (mema mo te Tai Tokerau).—Ka whakaatu ahau ki te Whare he take tawhito tenei. Kua oti katoa ona ahua te korero e te Minita mo nga Mea Maori. He mea tenei kua roa nga Maori e tono ana ki nga mema o te Whare, a e tika ana kia paahitia te Pire kia whai mana ai te Kooti Whenua Maori ki te kimi ki te whakatau i nga tangata me o ratou paanga ki te whenua. Ko tetahi, ma te Pire e whai mana ai te Kai-tiaki mo te Katoa ki te utu i nga moni reti ki ia tangata

Te Herihi (Mr. Herries, mema mo Pei o Pereti).—Kaore aku whakahe ki nga kupu a te Minita mo nga Mea Maori i a ia i korero ake nei na Te Makarini tenei whenua i whakahoki ki nga Maori. Engari he aha ra i waiho ai kia roa e takoto ana. E ahua pai ana te Pire, otira tenei ano etahi o ona tekiona me ata whakamarama e te Minita. He tikanga hou kei roto i te Pire, ara, he tuku i te whenua i runga i te raihana. Otira kia uru te Pire ki roto ki te Komiti o te Whare me ata hurihuri taua tikanga Ko tetahi whakahe aku, ko nga moni reti e £600, e kiia nei me utu ki nga page 72Maori; ki taku me ata waiho aua moni ki te Kai-tiaki mo te Katoa takoto ai, hei painga mo nga Maori no ratou te whenua. Me whakamarama mai e te Minita Maori te take e hoatu ai aua moni ki nga Maori.

Tena ano etahi mema Pakeha i tu ake ki te korero mo te Pire. Te mutunga iho paahitia ana te panuitanga tuarua o te Pire

No te hawhe-paahi i te tekau ma rua o nga haora i te po ka hiki te Whare.