Ripoata mo te Pire whakanohonoho ki te Tangata Whakahaere hoki i nga Whenua Maori, 1898
Mohi te Atahikoia: Ka haere tonu nga patai ki a ia
Mohi te Atahikoia: Ka haere tonu nga patai ki a ia.
Wi Pere: He patai taku ki te kai-whakahoki patai. He ui atu mehemea ka whakaae ia ki te anu i ana kupu i korero ai mo Meiha Eopata Wahawaha i a ia e korero ana i tahi ra ake nei. Notemea ki taku wbakaaro i ohorere noa ake te puta o aua kupu i a ia, a i te mea kua ata hurihuria pea e ia aua kupu ana, kua mohio pea ia ki te he o aua korero ana. Ka whakaae ranei te Komiti kia patairia e au tenei patai?
Te Tiamana: Kei te kai-whakahoki patai te tikanga.
568. Wi Pere: Kaati, ka tono atu au ki te kai-whakahoki patai kia unuhia taua korero ana.
Te Kahana: He aha te tikanga o te unu i aua kupu? E penei ana koia te kai-whakahoki patai he tito aua korero ana, a i naianei me unu e ia aua korero?
Te Tiamana: Ki taku mohio mo nga Ateha o te Kooti Whenua Maori taua korero. I ki te kai-whakahoki patai ka taea te nuinga o nga Ateha te whakapati ki te moni, katahi a Tiaki Tiwini ka patai atu mehemea he pera hold a Meiha Eopata Wahawaha.
Te Kahana: Kaati, he wbakaaro tera nana.
Wi Pere: Te take i tono ai au kia unuhia taua korero ki taku mahara i ohorere noa ake taua korero i runga i nga patai ehara tera i te tino whakaaro o te kai-whakahoki patai, a tena nea kei te poun ia mo aua kupu.
Te Tiamana: Kua unuhia aua kupu.
569. Hanare Kaihau: I tera rangi i a tatou e korero ana mo te Pire nei, i utna mai e koe taku patai whakamutunga, a i ki koe ko to hiahia me nuku te whiriwhiringa o tenei Pire ki tera tuunga o te Pareniete, kia taea ai te Pire te tuku atu ki nga hui Maori puta noa i tenei Motu. Ki to whakaaro ki te whakaaetia taua korero au, a ki te tukua atu ki nga hui i tenei Motu me tera Motu, ka tautoko ranei aua hui i nga tikanga kua whakatakotoria nei e nga rarangi e man nei itePirenei?
Mohi te Atahikoia: Ka whinwhina ka korerotia e nga huihui te Pire.
570. Henare Kaihau: E penei ana te tikanga o taku patai, ka tautoko ranei aua huihui i te pire, ka whakahe ranei ratou ki te Pire?
Mohi te Atahikoia: Me titiro ki nga pitihana, kei te whakaatu hoki i aua mea, heoi ta nga Maori e hiahia ana ko o ratou whenua kia rahnitia a kia whakamutua te hoko i aua whenua.
page 58571. Henare Kaihau: Ka taea ranei e koe te whakaatu mai nga take e huihui tonu nei to iwi Maori?
Mohi te Atahikoia: Te take i karangatia ai aua hui i ia tau, i ia tau, he korero mo nga mate kua pa ki te iwi Maori i nga tare kua paahitia e te Eawanatanga o tenei koroni.
572. Henare Kaihau: E penei ana tau kei te whakahe ratou ki te Eooti Whenua Maon me ana mahi katoa?
Mohi te Atahikoia: Ae. I putake mai i te Kooti te nuinga o nga raruraru me nga mate o te iwi Maori.
573. Henare Kaihau: E whakahe ana koe i te Eooti tae atu ki te Kooti Pura?
Mohi te Atahikoia: Notemea i mate ratou i nga whakatau a aua Eooti na reira ka whakahe hoki ratou ki nga whakatau a te Piira Eooti.
574. Henare Kaihau: Me whakapoto e au te patai, me penei e au, he aha rawa te take i karangatia ai nga hui Maori kia tu? He kino ranei no nga iwi Maori ki te Eooti Whenua Maori, ki nga tiute Maori, ki te taake kuri, ki nga reiti e tonoa nei mo nga whenua Maori, ki nga ruri, e ki nei hoki ratou kaua nga whenua Maori e ruritia, me era atu mea?
Mohi te Atahikoia: Ae. Eo te tikanga hoki i mua ma nga Maori e tono te run katahi ka ruritia o ratou whenua; i naianei ka ahei noa atu te Eawanatanga ki te whakahau kia ruritia te whenua ahakoa kaore nga Maori nona te whenua e whakaae.
575. Henare Kaihau: Ei taku mohio atu ki o korero i mua ra, mehemea nei e penei ana, kei te tino whakahe nga Maori puta noa i tenei Motu ki te Pire Whakahaere Whakanohonoho hoki i nga Whenua Maori e takoto nei: e pera ana koia tau?
Mohi te Atahikoia: Ae. Ei taku mohio, ki te ata whakaaro te Komiti nei, kaore koutou e kore te kite, katahi ano te pitihana i penei rawa te maha o nga tangata i haina me te tekau mano e whakahe nei i te Pire, na i tukua atu e aua tangata tetahi pukapuka ki te Kuini, he inoi atu kia rahuitia o ratou whenua a kia hereherea te hoko, akuanei no te whakahokinga mai o ta ratou tono rereke ana i ta ratou i tono ai, na reira ka tino uaua ka tino whakahe ratou mo to Pire e takoto nei.
576. Henare Kaihau: Mehemea ki te ki te Pirimia kia paahitia tenei Pire i tenei huihuinga o te Paremete, hei aha mana te pitihana a te tekau mano tangata e takoto nei i te aroaro o tenei Komiti, hei aha mana nga korero kua korerotia atu nei ki tenei Eomiti e nga kai-whakahoki patai mo te taha ki o ratou iwi nana ratou i tuku mai hei mangai mo ratou, ka pehea ki tau te mutunga iho ki te peratia te mahi?
Mohi te Atahikoia: Ei taku mohio ki te tohe tonu to Pirimia, a ki te kore e whakaarohia e ia nga hiahia o te iwi Maori, e whakaaturia nei aua hiahia i roto i te pitihana me te pukapuka inoi i tukua atu nei ki te Euini, ara, ki te whakahaerea e ia tenei Pire kia paahi rawa a ki te whaka-haweatia iho nga whakahe a te iwi Maori, heoi ka kawea ano e te iwi Maori ta ratou whakaaro ki te Euini.
577. Henare Kaihau: Haunga tena. Ina ke taku patai: Ei te tohe tonu te Pirimia kia paahi tenei Pire i tenei huihuinga o te Paremete, a paahi rawa hei tare, ka pehea nga Maori?
Mohi te Atahikoia: Ea whakahe ra ratou. Ei te paahitia hei tare kaore nga Maori e whakaae. He tino muru hoki ta te Pire i to ratou mana ki te whenua, he hoatu i nga whenua ki te Kawanatanga, mana e whakahaere e mokete e aha atu i runga i tana huarahi i whakaaro ai.
578. Henare Kaihau: E penei ana pea to kopu ki te paahitia tenei Pire hei ture tera e whakamau te iwi Maori puta noa i tenei whenua, a tera pea e oho he rururaru i waenganui i nga iwi e rua o enei Motu?
Mohi te Atahikoia: Ae; ka puta ano he whakahe ma ratou.
579. Kapene Rahera: Ei to whakaaro he pai atu ranei te matauranga o te Pakeha mo te Maori i to te Maori ahua e noho nei i naianei?
Mohi te Atahikoia: Ae.
580. Kapene Rahera: Eaore ranei koe e whakaaro ana he mea pai kia whakahaerea ko nga tikanga e whakauruuru ai o te Maori matauranga ki o te Pakeha?
Mohi te Atahikoia: Ae; engari e rereke ana nga ture mo nga whenua o nga Maori i nga ture mo nga whenu o nga Pakeha.
581. Kapene Rahera: Ei to whakaaro kia kotahi te ture mo nga whenua Pakeha me nga whenua Maori?
Mohi te Atahikoia: Eaore e fcaea e au te "Ae" atu ki tena patai, notomea kaore ano nga whenua Maori i wehewehea ki ia tangata; na reira kaore ano ratou i rite ki te Pakeha.
582. Kapene Rahera: Ei to whakaaro kaore ranei e taea te ako o te Maori kia rite ki to Pakeha?
Mohi te Atahikoia: Ae; engari kaore ano te Maori i whakawhiwhia ki tetahi kahanga mona e taea ai tena.
583. Kapene Rahera: Eei te mau tonu koe ki to kupu ka taea nga Ateha o te Eooti Whenua Maori te hoko ki te mom mo te taha ki a ratou whakatau?
Mohi te Atahikoia: Eei te tika taua kupu, kei te mohio tonu au. Eua kite au i taua ta mahi i korero ai au i taua kupu. Engari, me ki atu au, no nga Pakeha te he tuatahi, na ratou hoki i whakatu aua tangata hei Ateha; notemea ehara i te mea he rangatira he tangata matau ranei i whinwhina ai i whakaturia ai aua tangata hei Ateha i te tuatahi, he mea whakatu noa iho e etahi Pakeha.
584. Kapene Rahera: Eaore ranei koe e mahara ake ana tera ano hoki te Poari Maori e taea te hoko ki te moni penei me tau e korero nei mo nga Ateha?
Mohi te Atahikoia: Ae; engari mehemea e tukua ata ana te mana mo te Poari ki nea Maori a mau ana i a ratou tetahi mema o te Poari e riro ana i te moni, heoi kua ai he mana ki a ratou e taea ai e ratou te whakamutu tata i taua tangata. Eaore kau o te Maori mana e noho nei a taea ai e ratou te whakamutu i nga Ateha e mahi pera ana.
page 59585. Kapene Bahera: Haunga tena. Ina ke, kaore ranei e mau tonu taua tu mahi penei me mua?
Mohi te Atahikoia: Ae; he pena katoa te tangata, ara, etahi tangata.
586. Kapene Rahera: Ki to whakaaro he mea pai te matauranga Pakeha, a la to whakaaro ka taeate Maori te ako ki aila matauranga?
Mohi te Atahikoia: Ae.
587. Kapene Rahera: Kaati, kaore ranei Kaati, kaore ranei koe e whakaaro ana me hanga kia kotahi tonu te tee mo te Maori raua ko te Pakeha mo nga mea katoa?
Mohi te Atahikoia: Me ki atu au, e ai ki taku e mohio ana, kotahi ano te ture mo te Maori raua ko te Pakeha mo nga mea katoa, heoi te mea i rereke ko te whenua; engari ehara i te Maori lehe i rua ai nga ture, i ture ke ai mo to te Maori whenua, i ture ke ai mo tote Pakeha whenua. Na te Pakeha tena mahi.
588. Kapene Rahera: Ka pai ranei koe Ha hanga e te Paremete kia kotahi tonu te ture mo te Maori raua ko te Pakeha?
Mohi te Atahikoia: Koia tena te take i tono ai matou Ma hoatu he mana ki te iwi Maori kia ahei ai ratou M te tino whiriwhiri a M te whakatau i tau e mea na. El te tau i a ratou me pena e te Paremete, kaati me pera. Otira, ki te kore e tau i a ratou, ka pai noa atu ratou Ma kaati tonu te ture mo ratou ko nga ture e mana nei.
589. Kapene Rahera: He tangata koe e mohio ana M te whakahaere i au ake mea?
Mohi te Atahikoia: Ae.
590. Kapene Rahera: Ko te hea te mea pai M a koe, mau ano au mea e whakahaere, ma tetahi atu hunga toko ono toko hia ranei e whakahaere?
Mohi te Atahikoia: Maku ano aku mea e whakahaere, a, ki te hoatu te mana e tonoa nei, ka tono au maku ano e whakahaere aku mea, a me etahi atu tangata ano e whakahaere a ratou.
591. Kapene Rahera: Kaore ranei e taea te whakatikatika i te ture, Ma riro ai mau ano e whakahaere ou whenua, Ma kana ai e hoatu ma te Poari Maori i raro i te Pire nei e whakahaere; e M ana hoki koe ka mohio noa atu koe M te whakahaere i ou ake whenua?
Mohi te Atahikoia: Koia tena taku kupu. E hiahia ana ahau Ma hoatu he mana ki nga Maori Ma whai mana ai ratou ki te hanga tikanga whakahaere mo o ratou whenua.
592. Kapene Rahera: Kaore au e hiahia ana Ma korero mai koe mo te iwi nui tonu o te Maori, engari mou ake?
Mohi te Atakikoia: E pena ana taku korero.
593. Kapene Rahera: Kaati, ehara koia i te mea pai Ma wehea atu ki a koe tou whenua, kia rite ki te Pakeha, Ma kaua ai e riro ma etahi atu tangata to whenua e whakahaere, i te mea e kore pea hoki e rite ki tau te tupato o ta ratou whakahaere i to whenua?
Mohi te Atahikoia: Ae.
594. Kapene Rahera: Kaati, he pai rawa pea me paahi tetahi ture Ma ahei ai te karaati i to whenua M a koe, me te noho ano o etahi kupu i roto i taua ture hei arai i a koe, Ma kore ai e taea e koe te hoko i o whenua katoa, Ma mau ai nga whenua e rite ana hei oranga mo koutou ko to whanau a mate noa koe?
Mohi te Atahikoia: Koia tena to matou hiahia—toku hiahia hui atu M nga iwi Maori katoa o tenei Motu.
595. Kapene Rahera: Kaore ranei koe e whakahe M te tukua atu ma etahi atu tangata o whenua e whakahaere, te waiho ai M a koe anake te tikanga mo ou whenua?
Mohi te Atahikoia: E kore ano e tika kia penatia. B kore e puta he painga ki te riro oku whenua ma tetahi atu e whakahaere; ko ta matou mea tuatahi rawa e hiahia ana kia herea o matou whenua kia kaua e puare ki te hoko, kia oti rawa tera te whakamana katahi ka tuku mai ma matou ano e whakahaere.
596. Kapene Rahera: I korero koe kei te whakahe te Maori M a ratou e tonoa nei Ma utu i te taake-whenua, i te reiti, i te taake-kuri, me nga moni utu ruri. Kei te mohio ranei koe e eke katoa ana aua tu taake ki runga ki nga whenua o te Pakeha.
Mohi te Atahikoia: Ae; engari kaore te Pakeha e taea te tono kia utu i te ruritanga o tona whenua mehemea ehara i a ia i whakahau, mehemea ranei kaore ia i hiahia Ma ruritia tona whenua; tena ko nga Maori riro ai ma nga Pakeha e aki noa atu te ruri ki runga ki o ratou whenua, kia mutu tera ka whakamahia nga Maori kia utu i aua ruri. Na, mo te taake kuri, kei te mohio matou ki te raruraru i puta nei ki Ngapuhi mo taua taake-kuri. He Maori hoki aua iwi na reira ka tika au kia ki kei te whakahe nga Maori ki taua taake kuri.
597. Kapene Rahera: Ki to mahara mehemea he Pakeha aua Maori o Ngapuhi i takahi ra i te ture taake kuri, ka pera ano ranei te aroha o te Kawanatanga, e kore ranei e hopuMa i taua wa tonu ki te whareherehere?
Mohi te Atahikoia: Kei te mohio te Pakeha ki ona ture, tena ko to Maori kaore ano i tino mohio ki aua ture. I haere mai te Pakeha i Ingarangi me ona ture hoki, na reira ka mohio ia ki ona ture katoa.
598. Kapene Rahera: Ka tika ranei kia waiho te kuri a te Maori hei kai i nea him a te tangata e noho ana i te taha o tona kainga?
Mohi te Atahikoia: Kaore. E kore ano e tika kia waiho te kuri a tetahi tangata kia kai i nea taonga a tetahi atu tangata. He take taka ano tena hei whakatau, ko te hea kuri e patua kia mate to te hea kuri e waiho kia ora, a he ngawari noa iho te whakatau o tena take. He taneata ano he hipi ana a koi ra tona oranga, he tangata ano kuri whakangau kau puihi mahi manu ranei tana, a koi ra tona oranga.
599. Kapene Rahera: Me pehea nga hipi a tona hoa?
Mohi te Atahikoia: Ka he ra ena kia mate: engari tenei ano te mo tena, ki te ngau te Kuri i te hipi ka taea te tono Ma utua te hipi e te tangata nana.
page 60600. Kapene Rahera: He tangata Maori koe kua akona ki nga kura, a kaore ranei koe e mohio ana, me kotahi te ture mo nga iwi e rua?
Mohi te Atahikoia: Ae; kua korero atu ano au kotahi ano te ture mo nga iwi e rua, ara, nga ture e pa ana ki te tangata, engari kei te taenga ki nga whenua ka rereke. Ko te whenua anake te mea i whakarereketia ona ture.
601. Kapene Rahera: Akiakina ai koia te Maori e te ture kia hoko i tona whenua?
Mohi te Atahikoia: Ae ra. Kua korero atu nei hoki matou ki te Komiti nei i a tatou e noho nei, kei te haere tonu te mahi hoko whenua.
602. Kapene Rahera: Kaore koia i te Maori ano te tikanga ki te hoko ki te pupuri ranei i tona whenua?
Mohi te Atahikoia: E tika ana tena; engari e penei ana: E rua nga tangata; ko tetahi o raua e hiahia ana ki te moni ko tetahi e hiahia ana ki te whenua, a whakawhitiwhitingia ake e raua te moni a tetahi ki te whenua a tetahi, na ka uaua ano te ki ko te hea o raua te mea i mahi he.
603. Kapene Rahera: Ina pea te huarahi hei whakamutu i tena ahua, me Karauna-karaati ki ia Maori tona whenua, engari me rahui tetahi wahi a kaua rawa e taea te mokete te hoko ranei hei oranga mo ratou ko tona whanau a matemate noa ratou?
Mohi te Atahikoia: He tikanga pai rawa tena.
604. Kapene Rahera: I te mea kua rite i a ia he oranga mo ratou ko tona whanau, me pehea e ia te toenga o ana whenua kihai ra i rahuitia, notemea kei te utu te Pakeha i nga reiti, i nga taake, i te nga taake kuri, me era atu mea? He aha te take kia kore nga whenua Maori e utu hoki i aua mea?
Mohi te Atahikoia: Tukuna kia riihitia e ratou aua whenua, kia whiwhi ai i te moni hei utu i aua reiti me aua taake.
605. Kapene Rahera: Ae; engari e whakaae ana koe me utu nga taake, kotahi ano hoki te ture mo nga iwi e rua?
Mohi te Atahikoia: Kaore ano ra nga Maori i whakaae ki tena, notemea i era atu tau ko te kai-tango i te riihi te tangata nana i utu aua taake. I naianei kua tonoa ma nga Maori e utu, a kaore ano ratou i whakaae ki taua tikanga.
606. Henare Kaihau: Kei te penei pea te tikanga o to whakahoki i te patai: he tika nga Maori kia utu i nga reiti i nga taake me era atu mea penei ano me nga Pakeha e utu nei, engari ko te hiahia o nga Maori me utu atu aua mea e ratou ki te ringa o te Kaunihera, o te Poari ranei, e tonoa nei e ratou kia whakaturia hei whakahaere i a ratou whenua me a ratou mea katoa?
Mohi te Atahikoia: Kaore e taea e au te utu o tena patai. Kaore ano au i mohio kua whakaturia tena Kaunihera hei whakahaere i nga whenua Maori.
607. Kapene Rahera: Ka pai ranei koe kia kokirihia e au, e tetahi atu tangata ranei, tetahi Pire ki te Whare hei wehewehe i nga whenua ki ia tangata kia whiwhi ai ia tangata i tona ake whenua, a hei herehere i etahi o ana whenua kia kore rawa ai e taea te hoko, te riihi, te tuku ranei, kia kore rawa ai te tangata nona e rokohanga e te rawakore?
Mohi te Atahikoia: Ka penei taku utu mo to patai: he pai rawa ki au kaua koe e mahi i tetahi Pire mau, e tohutohu renei i tetahi Pire kia mahia, mo nga whenua Maori, engari kia mohio ra ano koe ki nga abua katoa o tenei putake katahi ka tika kia pena koe. Ko taku hiahia me nuku tenei Pire mo tera tau, a i mua mai o taua wa me haere te Pirimia me te Kai-arahi o te Apitihana ki nga wahi katoa o te Motu nei, a ma raua ano e kimi e uiui haere kia tino mohio ai raua ki nga tikanga katoa o tenei putake me nga mate me nga whakaaro o te iwi Maori. Me tae raua ki nga hui katoa a te Maori puta noa i te Motu nei, kia whakarongo ai raua ki nga whakaaro o te iwi Maori.
608. Kapene Rahera: Ki to whakaaro ka whakaae ranei te Paremete ki tetahi Poari Maori motuhake rawa atu i nga Pakeha—kaua rawa e pa atu e uru atu ranei nga Pakeha ki taua mea?
Mohi te Atahikoia: Kei te Whare Paremete ra te tikanga mo tena; kaore e taea e au te korero oku whakaaro mo tena. Mehemea ko au te tangata mana e whakaae tena pea au e ki "Ae," engari kaore i a matou te whakaaetanga mo tena, ko te Paremete te hunga mana e whakaae tena.
609. Kapene Rahera: Ki te kore e whakaaetia te Poari Maori, ki to whakaaro kaore ranei e pai taku tikanga i korero ake ra?
Mohi te Atahikoia: Ae; engari ko taku hiahia ko nga Pire, ko nga tikanga, ko nga aha atu ranei, e meatia ana kia mahia mo nga Maori, me matua tuku atu kia whiriwhiria e te iwi Maori i te tuatahi, katahi ka tuku ai ki te Whare. He tikanga no te iwi Maori—he tohu nona puta noa i ona iwi, ahakoa kei te mohio ia ki te pai rawa o te Pire e meatia ana kia mahia, otira, notemea kaore i tukua atu i te tuatahi kia kite ia, ka whakakinongia e ia taua mea. Ki taku titiro he pera ano hoki te Pakeha.
610. Te Kahana: Ki to whakaaro he rite tahi te Maori me te Pakeha te mohio ki te whaka-haere i ana mea?
Mohi te Atahikoia: Kaore ra te Maori i akona ki te kura i mua, na reira he maha nga mea kei te ngaro i a ratou; engari tenei etahi taitamariki kei nga kura e noho ana i naianei a he mohio ake ratou i nga Maori kaumatua mo nga mea e puta mai ana i te taha Pakeha.
611. Kapene Rahera: E mohio ana koe ki Hatuma Poraka, takiwa o Haaki Pei?
Mohi te Atamkoia: Ae.
612. Kapene Rahera: E mohio ana koe kua tangohia i te tangata nona ahakoa te kahn me te whai moni o taua tangata, te take i tangohia ai he nui rawa no ona whenua?
Mohi te Atamkoia: Kua rongo au.
613. Kapene Rahera: Kaore o wehi kei peratia hoki te iwi Maori?
Mohi te Atahikoia: Ki taku whakaaro me pa tena ture ki nga Pakeha anake. Kaua e whaka-haerea ki runga ki nga whenua Maori, notemea kotahi tonu to te Maori whenua ko Niu Tireni page 61anake. Tena ko te Pakeha kei a ia te ao katoa, a he takoto noa iho ki te Pakeha te haere ki nga whenua i waho atu o Niu Tireni tango whenua ai mona. Ki te murua to te Maori whenua kaore e taea e ia te haere ki tetahi atu motu.
614. Kapene Rahera: Ahakoa he mahi tika, ahakoa he mahi he, ki to whakaaro tera nanei e pera a ko ake nei?
Mohi te Atahikoia: Aua. Taku kupu, kaua rawa he tare pera te ahua e tukuna kia paahitia mo nga whenua Maori.
615. Kapene Rahera: Kaore koia koe e whakaaro ana tera pea e paahitia he ture pera te ahua?
Mohi te Atahikoia: Pera ai ano, Ka taea noa atu hoki e te Pakeha te hanga ana ture e pai ai.
616. Kapene Rahera: Kaati, kaore koia e pai kia wawahia te whenua kia ririki nga poraka ka wehewehe ai ki ia tangata hei arai ata mo tena tore kia kore ai nga whenua nunui e taea te tango.
Mohi te Atahikoia: Ae, Kei te pai au ki tene. Kotahi tonu te uaua o tena, kei te whai moni etahi, tangata kei te kore whai moni etahi tangata, hei utu I te ruritanga o nga wawahanga o te whenua kia ririki nga piihi, na reira tera e tere ko mea whai moni kit e wawahi I to ratou whenua, a e turikore ko mea kore moni.
617. Kapene Rahera: Kia hiki tenei huihuinga o te Paremete ka whakaae ranei koe ki te whakatakoto atu i aku tohutoha ki te aroaro o te iwi Maori kia whiriwhiria e ratou?
Mohi te Atahikoia: Ae; ka whakatakotoria katoatia e au nga korero tohutohu katoa to te aroaro o nga iwi; engari e marama ai ta ratou whakaaro mo au korero me aku korero me whaka-maori, kia taea ai e au te hari ki nga hui. Ka tae au ki nga hui katoa.