Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Ripoata mo te Pire whakanohonoho ki te Tangata Whakahaere hoki i nga Whenua Maori, 1898

Paraire, 28 o Oketopa, 1898. — Tamahau Mahupuku: Ka haere tonu tana whai korero, ka mutu katahi, ka patairia

Paraire, 28 o Oketopa, 1898.
Tamahau Mahupuku
: Ka haere tonu tana whai korero, ka mutu katahi, ka patairia.

Tamahau Mahupuku: Kua whakaaturia e au te ahua o te iwi Maori i Niu Tireni nei. No te tau 1886 ka paahitia e tenei Whare tetahi Ture i te wa e tu ana ko Te Paranihi te Minita Maori ko Wi Pere te mema mo te Tai Rawhiti. He rahui ta taua Ture i nga whenua Maori. No te kitenga o nga iwi Maori ka aue. Tekau ma rima miriona nga eka whenua Maori e kiia ana e toe ana ki nga Maori i taua wa. No te tau 1887 ka tu ko Timi Kara hei mema mo te takiwa pooti o te Tai Rawhiti, ka rongo ia i te paugi a te iwi Maori puta noa te Motu nei, ka whakaurua e ia tetahi Pire poto ki roto ki te Whare kia rite tonu ai te ture mo nga Maori me nga Pakeha. No te rongonga o nga Maori ki taua mea katahi ka tino kaha atu te paugi, ka ki ka mate rawa atu tenei whenua, rengarenga noa. No te tau 1888 ka tirohia e tenei Whare nga pitihaua whakahe a te iwi Maori mo te Ture i paahitia nei i te tau 1886, a whakakorea ana taua Ture, a kaore i paahitia te Pire poto i whakaurua ra e Timi Kara ki te Whare; a mai ano i taua wa tae noa mai ki naianei he tangi tonu he aue tonu te mahi a te iwi Maori, kia ena korero e tautoko aku korero o nanahi: ara, kaore rawa tenei iwi te Maori e whakaae ki tetahi tikanga hou kia whakahaerea ra ano taua tikanga kia kite rawa ratou i nga painga i puta i taua tikanga katahi ano ratou ka whakaae. Kia pera rawa katahi ano ratou ka mohio ki te pai o taua tikanga. I te mea e rongo ana au kei te poto te taima o te Komiti i te nui o ana mahi, na reira kaore au e whakaroa i te Komiti, ka whakarapopototia e au aku korero, ara, me whakamutu ki tenei kupu na, ka tumanako tonu au me paahi tenei Pire mo te Tai Rawhiti me etahi wahi o te Tai Hauauru e tautoko ana i tenei Pire.

1180. Te Tiamana: E pai ana koe kia whakaurua nga whakatikatika i mahia e te hui ki Papawai ki roto ki te Pire?

Tamahau Mahupuku: Ae.

1181. Te Tiamana: Ki te kore e whakaaetia e te Whare, ka pai koe kia paahitia te Pire ahakoa te kore uru o ana whakatikatika?

Tamahau Mahupuku: Ki te kore te Whare e whakaae ki ana menemana whakatikatika—otira kaore au i te kite take e kore ai e whakaaetia e ratou—heoi ka tumanako tonu au tera e whakatikatikaina e ratou te Pire i runga i ta ratou i kite ai hei ora mo te iwi Maori. Kei te pai au ki te Pire, kei te whakaae au kia paahitia. Kua whakamarama atu au ki te Komiti ki te kitea e au he neera i roto i taku puutu ka whakahoMa mai ai e au ki te Whare—i whakaritea nei e an ki te humeke—mana e mahi te puutu e patu te neera ki raro kia kore ai e ngau i au.