Two acts passed by the General Assembly of New Zealand, 1858, relating to native affairs, namely: the Native Districts Regulation Act; and the Native Circuit Courts Act. He Ture hou, erua, i whakatakotoria e te Runanga Nui o Niu Tirani, 1858. Ara; Ko te Ture whakakoto Ture-iti ki nga Takiwa Maori, ko te Ture whakarite Kooti Maori.

[He Ture hou, erua, i whakatakotoria e te Runanga Nui o Niu Tirani, 1858. Ara; Ko te Ture whakakoto Ture-iti ki nga Takiwa Maori, ko te Ture whakarite Kooti Maori.]

page 1

I te nohoanga o te Runanga Nui o Niu Tirani i pahare tata ake nei, e rua tahi nga.Ture i whakatakotoria tona taunga kei runga kei nga tangata Maori.

Kua tini nga meatanga atu ki nga tangata Maori, ko ta Te Kawana i tino whai ai ko te whakauru ko te whakakaha i te hunga e hiahia pono ana kia maranga ake i roto i te kuwaretanga kia hapainga hoki te iwi kia tangohia hei ritenga mana ko nga ritenga marama o te Pakeha. Te Kawana i pera ai, ko ia hoki to Te Kuini Ahua ki tenei whenua. Na, whakamaoritia ana tetahi Pukapuka whakarapopoto i nga Ture o Ingarani, tukua ana ki nga tangata Maori hei whakamarama ki era nga ritenga; takoto ana tenei kei tona aroaro nga korero whakaatuatu i nga putake o aua Ture tika, Ture marama, i noho tika ai te Pakeha ka tini nei nga whakatnpuranga tangata. Koia hoki ko aua Ture ta to Ingarani Iwi i whakakororia ai. Koia hoki ko taua Ture ta to Ingarani tangata pono i rongo tonu ai i matapopore nui ai. Koia hoki ko taua Ture tana mea nui i waiho hei tiaki mona hei hapai hoki mana. Waihoki ko enei nga Ture e rua ka korerotia nei, kua whakatakotoria hei whakauru i era nga Iwi Maori e noho motuhake nei i te Pakeha, a, hiahia ana kia waiho ko aua Ture tahi ano, e arahina nei e tiakina nei o ratou hoa Pakeha, hei arahi hoki hei tiaki i a ratou, ara, i nga Iwi ia e mea pono ana kia mahi tahi ki te hapai ki te whakamana i aua Ture ki o ratou wahi.

page 2

Ko te ingoa o te tuatahi o enei Ture, "He Ture whakatakoto tikanga ki nga Takiwa Maori mo o ratou mea ake." Ko te ingoa o te rua o aua Ture, "He Ture whakarite tikanga mo te Whakahaere Whakawa ki nga Takiwa Maori."

Kua oti ake enei Ture te ta ki te Karere Maori; ko tenei, ka taia motuhaketia nei ki tenei pukapuka hei korero ma te tokomaha. Heoi, kotahi tenei mea kia maharatia, ara, kia mohio nga tangata Maori ki enei Ture, heoi ano tona taunga, kei etahi Takiwa ma Te Kawana e whakarite. Ekore e whakaritea noatia e Te Kawana nga Takiwa hei taunga mo enei Ture, engari ano kia tino kitea e ia te pono o te hiahia o te hunga e noho ana i taua wahi kia peratia, me te kotahitanga o te whakaaro, katahi ano. Ko ta Te kawana i mea ai, ko te whakaatu i te huarahi tika ki nga Iwi Maori, ko te whakaatea hoki kia puare ki tona aroaro; kaati mana:—na, ka waiho ma ratou te whakaaro ki te haere i taua huarahi, i te peka ke ranei.

Tari o te Hekeretari Maori, Maehe, 1859.

page 3

He Ture hei Whakatakoto Tikanga ki nga Takiwa Maori mo o ratou mea ake.

[Akuhata 4, 1858.]

Ko te mea ka pai ano hei mea e kake ai nga tangata Maori, kia whai tikanga a Te Kawana ratou ko tona Runanga, hei whakatakoto hei whakamana hoki i etahi Ture iti, whakarite tikanga mo tera wahi mo tera wahi, mo te noho hoki o nga tangata Maori, hei nga Ture ano ia e tau pai ki ona tangata, hei nga Takiwa hoki kaore ano te Tikanga Maori i mutu noa i runga, a hei nga Ture ano hoki e whakaaetia e te hunga e tau ai aua Ture ki runga ki a ratou:—

Na, ka whakatakotoria tenei e te Runanga Nui o Niu Tirani, e noho Runanga nei, ara:—

Ka meinga hei tika ki ta te Ture ma Te Kawana ratou ko tona Runanga e whakarite, i tenei wa i tenei wa, nga Takiwa hei taunga mo tenei Ture, hei nga Takiwa ia kahore ano te Tikanga Maori i mutu noa i runga, e whakaputa ke hoki e whakakahore hoki aua Takiwa.page 4

II.

Ka meinga hei tika ki ta te Ture ma Te Kawana ratou ko tona Runanga e whakatakoto, i tenei wa i tenei wa, e whakamana hoki ki roto ki aua Takiwa, nga Ture iti mo nga mea penei, ara:—

1.	Mo te Kararehe takahi kainga, mo te Kararehe haereere noa, me te ata whakatakoto i nga tikanga katoa mo te takahi kainga e te Kararehe, o te hunga he whenua tona ake e nohoia ana ranei e ia, o te hunga hoki he Kararehe ona e tiakina ana ranei e ia, o era atu hunga hoki.
2.	Mo nga Tokiari Pauni kia hanga, kia tiakina; mo nga tikanga o nga Tokiari, o nga Kararehe hoki e Tokiaritia ana, mo te utu hoki e tangohia e tona kaitiaki me era atu utu hoki e meinga ana kia utua i te Tokiaritanga Kararehe.
3.	Mo te Taiepa rohe i te kainga o tetahi hunga o tetahi hunga kia hanga kia tiakina, me te Taiepa rohe i te kainga kei roto i te Takiwa kaore nei te Tikanga Maori i mutu noa i runga, i te kainga kei waho i taua Takiwa; mo te ata whakatakoto i nga tikanga katoa o te hunga he whenua tona ake e nohoia ana ranei e ia, o era atu hunga hoki, ki te hanga ki te tiaki i aua taiepa rohe kainga, ki te utu mo te hanganga, ki te aha, ki te aha.
4.	Mo te whaitohu i nga Kararehe kia kitea ai te hunga nana; mo te whaitohu tahae, tinihanga, i te Kararehe; mo te tahae i te Kararehe, i te Kiko ranei, i te Hiako ranei.
5.	Mo nga mate piripiri ki te Kararehe kia araia; mo nga Kararehe kua pangia e te mate pera kia kaua e tukua ki tetahi wahi, e nekehia ranei i tetahi wahi ki tetahi atu wahi; mo aua Kararehe mate hoki kia mahia ki te rongoa whakaora, kia whakamatea ranei.page 5
6.	Ma nga Taru kino whakaete whenua kia araia, kei tupu, kei toro haere.
7.	Mo nga tikanga katoa whakatangata Maori ano o nga Iwi Maori, Hunga Maori ranei, Tangata Maori ranei, ara mo te mahi, mo te noho, mo te tango i nga Hua o nga whenua, o nga kainga; mo nga tikanga pera kia rapua, kia whakatakotoria, kia whakamana whakaratou.
8.	Mo nga Ahi koraha, Ahi ke ranei, kia kore; mo te tangata tahu manuka, rarauhe, tarutaru, para, aha ranei, e ora, iti ai tetahi tangata ranei taonga ranei, kia riria.
9.	Mo nga Kuri haereere noa, kia pehia; mo te ata whakatakoto i nga tikanga katoa o te hunga whai Kuri, o era atu hunga hoki, ki nga Kuri haereere noa.
10.	Mo nga Whare noho, Whare ke ranei, kua kino, kua piro, kia mahia.
11.	Mo nga Kino-nuihana kia pehia.
12.	Mo te hunga noho ki tetahi Kainga Maori, Pa ranei, kia noho tika ai, kia ora ai nga tangata.
13.	Mo nga rawa o te Tokomaha, me nga rawa o nga Iwi Maori,. Hunga Maori ranei, kia tiakina paitia.
14.	Mo te Haurangi Waipiro kia pehia.
15.	Mo nga Waipiro me nga Wai whakahaurangi, mo te Hokonga, mo te hapainga he wahi ke, mo te hoatutanga i aua mea mo te riringa hoki kia kaua e hokona, e hapainga, e hoatu ranei.
16.	Mo nga Ritenga Maori, kino, kia pehia; mo etahi Ritenga ke mo te utu mo te whiu i te he, kia whakatakotoria hei whakakapi mo aua Ritenga Maori; hei Ritenga hou mo nga he e kimihia nei he utu i runga i aua ritenga Maori inaianei.

page 6 A ko aua Ture iti ka meinga hei tino Ture ki roto ki aua Takiwa, a ka ahei ano te whakaputa ke, te whakakahore, i tenei wa i tenei wa, e Te Kawana ratou ko tona Runanga; a, ko nga Ture iti ka whakatakotoria mo nga Taiepa rohe o nga kainga kaore nei te Tikanga Maori i mutu noa i. runga, o nga kainga piri ki te taha, a kua mutu te Tikanga Maori i runga, ara, mo aua Taiepa kia tiakina, ko era Ture iti ka meinga kia mana ki runga ki te hunga katoa nona ake ranei tetahi whenua piri pera e nohoia ana ranei e ia.

III.

Ka. meinga hei tika ka ta te Ture kia whakaritea e aua Ture iti he utu, kaua ia e neke ake i te Rima tekau Pauna, kia utua e te hunga takahi,. kape ranei, i tetahi o aua Ture iti.

IV.

Ko nga utu katoa ka whakaritea e aua Ture iti, e pai ana kia mahia kia whakaputaia e nga Kaiwhakawa Hatihi, kia whakawhiwhia ra ia aua Hatihi e Te Kawana ki te tikanga mahi pera, me mahi i runga i te tikanga o te whakawa tata, ahakoa i waho ranei i nga rohe o nga Takiwa i meinga ai kia utu, ahakoa i roto ranei i aua rohe, ko te mahinga kia tika i runga i ta nga ture o taua wa i whakatokoto ai mo te mahi whakawa tata ki aroaro o nga Kaiwhakawa Hatihi.

Ko aua Ture iti katoa ka meinga kia mana, aha koa era atu Ture katoa, rere ke nei nga tikanga, haunga ia te Ture whakatakoto na te Runanga Nui o te Koroni, engari, he Ture whakatakoto na tetahi atu Runanga, na te Huperitene ranei ratou ko te Runanga o te Porowhini, ekore e meinga kia mana i runga i tetahi o aua Ture-iti,

VI.

Ko aua Ture-iti katoa me whakatakoto i runga i te whakaae a te Iwi Maori e tau ai aua Ture ki runga ki a ratou, ma te Kawana ano e whakarite kia tirohia taua whakaaetanga. Heoi, ki te puta ta te Kawana ratou ko tona Runanga, he meatanga i runga i tenei Ture, ka tino meinga ano i reira, he mea whakaae ano page 7 na te tokomaha taua Ture-iti ka whakatakotoria ra e taua meatanga.

VII.

Ka whai meatanga a Te Kawana ratou ko tona Runanga mo nga tikanga kua oti nei te korero, me panui me ta ki te "Karere Maori," ki te Reo Ingarihi, ki te Reo Maori, a kia tekau ma wha ano nga ra ki muri i taua panuitanga katahi ka whaituretia.

VIII.

Ka whai meatanga a Te Kawana ratou ko tona Runanga i runga i tenei Ture, i te putanga ano, me tuhituhi taua meatanga ka whakatakoto ai ki te aroaro o nga Whare erua o te Runanga Nui o te Koroni, me he mea e noho ana taua Runanga i reira, ki te kore, hei te nohoanga ki muri tata, hei roto i nga ra kotahi tekau i muri ite ra timatanga o te noho.

IX.

Ka panuitia ki te Niupepa o te Kawanatanga te mutunga o te Tikanga Maori ki runga ki etahi whenua kei roto i tetahi Takiwa pera, ka meinga kia mutu tonu ake ki roto ki nga rohe o aua whenua te taunga o nga Ture-iti katoa i whakatakotoria i runga i tenei Ture; otira, ekore tenei e meinga hei arai kia kaua e mahia e whakaputaia tetahi utu i meinga kia utua i runga i tetahi o aua Ture-iti, kia kaua ranei e whakaotia tetahi meatanga i timataria i runga i tetahi o aua Ture-iti, i te mea kaore ano i puta taua panuitanga.

Ko nga whenua tuku na Te Kuini ki tetahi tangata Maori, ki tetahi tangata ranei, hunga ranei pupuri ai, hei mea whakatupu i nga tikanga o te Whakapono, o te Kura, o te Atawhairawakore; ko nga whenua hoki, mea tuku na Te Kuini, whenua hoko i mua i te whakapuakanga o to Te Kuini Mana; ko nga whenua hoki, mea tuku na Te Kuini ki etahi hunga Pakeha e noho ana kei roto i nga Takiwa Maori, hei Kainga mo ratou; ko enei whenua katoa, me he mea e piri ana ki nga whenua kaore ano te Tikanga Maori i mutu noa i runga, ka meinga ano hoki hei whenua kaore ano te Tikanga Maori i page 8 mutu noa i runga, ara, mo nga Tikanga ia o tenei Ture, a ka ahei ano aua whenua te mea ki roto i nga rohe o tetahi o nga Takiwa i korerotia ake nei.

XI.

Ko nga Hawhe Kaihe me te hunga momo whakauruuru e noho nei hei tangata mo tetahi Iwi Maori, ko nga tangata Maori hoki o nga Motu o te Moana Nui nei, ka meinga hei tangata Maori, ara, mo nga tikanga ia o tenei Ture.

XII.

Kei te whakamaoritanga o tenei Ture ka meinga hei tikanga mo te kupu "Kararehe" nei, ko te Hoiho, ko te Hipi, ko te Kaihe, ko te Muera, ko te Koati, ko te Poaka, ko te Kau, me nga kuao o era mea katoa.

XIII.

Ka whakahuatia hei Ingoa Poto mo tenei Ture, "Ko te Ture Whakatakoto Ture-iti ki nga Takiwa Maori, 1858."

page 9

He Ture Whakarite Tikanga mo te Whakahaere Whakawa ki nga Takiwa Maori.

[Akuhata 4, 1858.]

Ko te mea ka pai ano Kia whakaritea etahi tikanga mana, hei tiaki i to Te Kuini Ture kei takahia, hei whakahaere tikanga' Whakawa hoki ki roto ki nga Takiwa kaore ano te Tikanga Maori i mutu uoa i runga.

Na, ka whakatakotoria tenei hei Ture e te Runanga Nui o Niu Tirani e noho runanga nei, ara

I.—Whakaritenga I Nga Kooti Whakawa Maori.

I.	Ka meinga hei tika ki ta te Ture ma Te Kawana ratou ko tana Runanga e whakarite, i tenei wa i tenei wa, nga Takiwa hei taunga mo tenei Ture, hei nga Takiwa ia kaore ano te Tikanga Maori kia mutu noa i runga, e whakakahore hoki aua Takiwa.
II.	Me whakatu e tetahi Kai-whakawa Tuturu tetahi Kooti-whakawa, ki roto kiera nga. Takiwa; ko te Kaiwhakawa Tuturu ma te Kawana ano e whakarite mo taua mahi, ko te hoa mo taua Kai-whakawa Tuturu, ko te Ateha Maori (Kai-whakawa Maori), kotahi ranei, tokohia ranei, ko nga wahi hei turanga mo aua Kootiwhakawa kia rite kia tika ki ona wahi o te tau, ki ona, wahi o te whenua, ko te ingoa mo taua Kooti-whakawa, ka meatia, "Ko te Kooti Whakawa Maori" o tera Takiwa.
III.	Ka panuitia ki te Nuipepa o te Kawanatanga te mutunga o te Tikanga Maori ki runga ki etahi whenua kei roto i tetahi Takiwa pera, ka meinga kia mutu tonu ake aua whenua te meinga hei wahi no taua Takiwa; otira, ekore tenei e meinga hei arai kia kaua e mahia e whakaputaia tetahi utu i meinga kia utua, kia kaua ranei e whakaotia tetahi meatanga i timataria, i te mea, kahore ano i puta taua panuitangapage 10
IV.	Otiia, ko nga whenua tuku na Te Kuini ki tetahi tangata Maori, ki tetahi tangata ranei, Hunga ranei, pupuri ai, hei mea whakatupu i nga tikanga o te Whakapono, o te Kura, o te Atawhai rawakore; ko nga whenua hoki, mea tuku na Te Kuini, whenua hoko i mua i te whakapuakanga o to Te Kuini mana, ko nga whenua hoki, mea tuku na Te Kuini ki etahi hunga Pakeha e noho ana kei roto i nga Takiwa Maori, hei Kainga mo ratou; ko enei whenua katoa, me he mea e piri ana ki nga whenua kaore ano te Tikanga Maori i mutu noa i runga, ka meinga ano hoki hei whenua kahore ano te Tikanga Maori i mutu noa i runga, ara, mo nga tikanga ia o tenei Ture, a ka ahei ano aua whenua te mea ki roto i nga rohe o tetahi o nga Takiwa i korerotia ake nei.

II.—Te Tikanga Mo Te Whakahaere Whakawa Kirimina.

V.	Ka meingakiawhai tikanga te Kooti whakawamote wkakarongo, mo te whakaoti i nga Hara katoa e ahei nei te whakawa tata e nga Kai-whakawa Hatihi, e te Kai-whakawa Tuturu ranei, me nga Hara ki nga Tureiti, mea whakatakoto i rnnga i nga tikanga o "Te Ture whakatakoto Ture-iti ki nga Takiwa Maori, 1858," me waiho ia te whakahaere i runga i ta tenei Ture e whakarite nei, a ka pena ano taua Kooti me nga Kai-whakawa Hatihi ki Niu Tirani, te whai tikanga mo te rapu i nga Hara e whakapaea ana ki tetahi tangnta, mo te tuku Hamene tono i te tangata i tupatoria ponotia he hara tona kia haere mai ki te aroaro o te Kooti; mo te mea i te tangata pera kia hopukia kia arahina mai ki te aro aro o te Kooti; mo te whakarongo korero whakapuaki i runga i te oati; mo te tuku i te tangata i whakaarohia he hara tona kia puritia kia whakawatia mariretia, mo te tango Peira-whakakapi ranei rao te tangata pera; mo te here i te tangata ki te here moni, hei mea i a ia kia haere mai ki te mea whakawa, ki te whakapuaki korero ranei i te whakawakanga o te tangata i whakaarohia kua page 11 mea i te hara; mo te whakaae tangata hei whakakapi mo ta te tangata e wkakataua ana kia ata noho, mo ta te tangata whakahaere pai ranei; mo era atu mana hoki me era atu tikanga katoa e mau nei i nga Kai-whakawa Hatihi, e tika nei te whakahaere e ratou ki Niu Tirani nei, ara, mo te rapu mo te whiu Hara, mo te tiaki i to te Kuini rongo kia mau; a, ka meinga ano hoki te Kooti kia whai tikanga mo te pehi i te Kino Nuihana.
VI.	Me penei te whakaritenga Runanga Huuri mo te Whakawa Kirimina a te Kooti; ma te Ateha Kai-whakawa Maori, ma nga Ateha Maori ranei, e tuhituhi ki tetahi pukapuka etahi tangata, kia Toru tekau ma ono, he mea whiriwhiri i roto i te hunga e noho ana i nga wahi katoa e patata ana ki te wahi e noho ra taua Kooti, ara, ko te patata tenei, kaua e neke atu i te Rua tekau ma rima maero te mataratanga atu, a, me kowhiti e te Kaiwhakawa Tuturu i roto i taua Toru tekau ma ono, kia Kotahi Tekau ma rua, a ko taua Tekau ma rua, ko te tokohia ranei o ratou e kitea mai, e pai hoki ki tera mahi, ka meinga kia noho hei Runanga Huuri mo te nohoanga o te Kooti i taua rangi ano, i nga rangi nohoanga o muri hoki o taua Kooti : otira, ki te hoki iho i te tokowaru nga tangata i kowhitiria ra e kitea mai e pai hoki ki taua mahi, ki te noho atu ranei tetahi o nga tangata o te Runanga Huuri, ki te kounuhia ranei tetahi e te hunga whakawa, ki te ahatia ranei, a, na taua meatanga hoki iho ana i te Tokuwaru nga tangata o te Runanga Huuri, na, ka meinga hei tika ma te Kai-whakawa Tuturu e whakarite, ia taima ia taima ana pera, tetahi atu ra mo te whakawakanga, e whakatae ranei te Runanga Huuri ki te tokowaru, me tango i roto i te hunga e tu noa iho ana i taua wahi hei tangata mo te Runanga Huuri.
VII.	Ka tukua te tangata e whakawakia ana mo tetahi Hara, e whakapaea ana ranei ki te aroaro o taua Kooti, kia kounu i nga tangata i kowhitiria hei Runanga Huuri, a tae noa ki te Toko-ono.page 12
VIII.	Ko te Runanga Huuri ka whakanohoia peratia ka meinga kia tino korero pono iho ki te aroaro o te Kai-whakawa Tuturu; ko nga kupu mana kei te Tauira No. 1, o te Pukapuka piri ki tenei Ture, me whakamaori ranei ki te Reo Maori ka whakahua ai; a ko te knpu whakaoti o te whakawa a taua Runanga Huuri me whakaae e ratou katoa, kia kotahi ano te whakaaro me te kupu a taua Runanga e whakapuaki ai.
IX.	Erua nga mahi ma aua Runanga Huuri: Ko te tuatahi, ko te whakawa i nga Hara katoa e tika te whakawa e taua Kooti, tona whiu he Whaine neke ake i te Rima Pauna: Ko te tuarua, ko te tapae i te tangata kua mea i tetahi Hara Kirimina ranei, Hara Mihitimina ranei, Hara ke ranei, e tupatoria tikatia ana ranei kua mea i tetahi Hara pera, i roto i taua Takiwa, ara, ki te Hara e ahei ana te rapu e taua Kooti engari kahore e ahei te tino whakawa e taua Kooti: Ko te tuatoru, ko te tapae i nga Kino-nuihana i roto i taua Takiwa: Ko te tuawha, ko te tapae i era atu mea e tukua ana e te Kooti ki taua Runanga Huuri, e whakaarohia iho ana ranei e taua Runanga Huuri ka tika kia tapaea atu.
X.	Ka waiho ma te Kooti te whakaaro ki te mea ranei i tetahi tangata hei tangata hara, ki te tuku ranei kia haere, ki te tuku ranei kia puritia kia whakawakia, ki te mea ranei kia whakahokia mai kia whakawakia ano, ki te mea ke atu ranei i tetahi tangata kua Whakaponotia tona Hara, kua tapaea ranei he he mona; engari kaua e whakapangia te whiu, e meinga ranei kia utu e te Kooti mo tetahi Hara e ahei nei te whakawa e te Runanga Huuri i runga i nga tikanga o tenei Ture, ki te mea kahore i Whakaponotia tana Hara e te Runanga Huuri: a kaua hoki tetahi tangata e tukua e te Kooti kia whakawakia mo tetahi Hara e te Kooti Hupirimi e tetahi atu Kooti ranei, kaua hoki e tangohia he peira mona kia whakawakia, ki te kore e tapaea-atu e te Runanga Huuri e whai take tika ana mo te tukunga: kaua page 13 ano hoki tetahi Warati e tukua e te Kooti mo tetahi Kino-Nuihana kia whakaateatia ki te kore taua Kino- Nuihana e tapaea atu e te Runanga Huuri; otira, ki te mea ka whakawakia tetahi Hara, a kahore e ahei i te Runanga Huuri te whakakotahi i tana kupu, a taka noa nga haora e wha, na, ka waiho ma te Kooti te whakaaro ki te mea iho i te tangata i whakawakia hei tangata hara, ki te tuku ranei i a ia kia haere i runga i te kore kupu a te Runanga Huuri.
XI.	Ka waiho ma te Kooti e whakaoti nga kupu katoa, kupu meatanga ranei, kupu tikanga Ture ranei, me kape ia nga wahi kua whakaritea ketia tona tikanga i runga ake nei.
XII.	Ekore e meinga hei tika kia karanga tetahi tangata ki tetahi atu Kooti hei whakahe i ta te Kooti Maori, mo te meatanga a taua Kooti i tetahi tangata hei tangata hara; ekore ano hoki e tukua kia whakaneke-hia ki tetahi Kooti i runga ake tetahi meatanga a te Kooti Maori i runga i tona tikanga whakawa Hara Kiri-mina, ekore ano hoki tetahi meatanga pera a taua Kooti whakahoretia, e whakaputaia ketia ranei, e meinga ranei hei manakore hei kahore noa iho ranei, mo te hapanga o tetahi o nga ritenga ake.

III.—Te Tikanga mo te Whakahaere Whakawa Hiwhiri.

XIII.	Ka meinga te Kooti kia whai tikanga mo te whakarongo mo te whakaoti i nga he Hiwhiri katoa ki te mea he tangata Maori te hunga whakawa, tetahi tetahi, a ki te mea hoki e noho ana te tangata e whakapaea ana te he ki a ia i roto i taua Takiwa ano i turia ai te Akihana a tera, he mahi rauei tana i reira, i rokohanga ranei ia e te meatanga a te Kooti ki reira; a, ki te mea ano hoki he tangata Maori te hunga whakawa, tetahi tetahi, a i tupu ki roto ki taua Takiwa te putake o te Akihana, tetahi tino wahi ranei o taua putake; otira, ka whai tikanga ano a Te Kawana ratou ko tona Runanga mo te rohe, i tenei taima i tenei taima, i nga tikanga page 14 whakawa Hiwhiri a tetahi Kooti pera hei whakahaere ma taua Kooti i runga i tenei Ture, ara, kia waiho i nga mea kahore e neke ake i ta te Kawana ratou ko tana Runanga e whakatakoto ai hei rohe mo to taua Kooti whakawa, ara, te moni nama, te utu ranei, te aha ranei i meatia kia whakaputaina e taua Kooti, a ka whai tikanga ano hoki ratou mo te whakariro ke mo te whakakahore hoki i tetahi rohe pera.
XIV.	Kei te Akihana Hiwhiri e turia ana i runga i tenei Ture, ki te tonoa e tetahi o te hunga whakawa, i te mea kahore ano i timatatia noatia te whakawakanga o ta raua mea, ka waiho ma te Kooti te whakaaro ki te mea kia whakawakia taua mea e tetahi Runanga Huuri, a ma te Kooti ano e whakarite tetahi ra ke hei ra whakawa i taua mea, ara, kia ahei ano tetahi Runanga Huuri te whakarite.
XV.	Ka peneitia te whakaritenga Runanga Huuri mo te whakawa i nga Akihana Hiwhiri i runga i nga tikanga o tenei Ture; ma te Ateha Kai-whakawa Maori ma nga Ateha ranei e tuhituhi ki tetahi pukapuka etahi tangata kia Kotahi tekau ma waru, he mea whiriwhiri i roto i te hunga e tu noa iho ana i reira, i roto ranei i te hunga e noho ana i nga wahi katoa e patata ana ki te wahi e noho ra taua Kooti, ko te patata tenei, kaua e neke atu i te kotahi tekau maero te mataratanga atu, a ka kowhitiria i roto i taua tekou ma waru kia tokoono, he mea makamaka rota, a ko taua tokoono, tokohia ranei o ratou e kitea mai e pai hoki ki tera mahi, ka meinga kia noho hei Runanga Huuri hei whakawa i tera mea : Otira, ki te hoki iho i te tokowha nga tangata i kowhitiria ra e kitea mai e pai hoki ki taua mahi, ki te noho atu ranei tetahi o nga tangata o te Runanga Huuri, ki te kounuhia ranei e te hunga whakawa, ki te ahatia ranei, a, na taua meatanga hoki iho ana i te tokowha nga tangata oteRunanga Huuri, na, me whakatae te Runanga Huuri ki te tokowha e te Kai-whakawa Tuturu, me tango i roto i te hunga e tu noa iho ana i taua wahi hei tangata mo te Runanga Huuri. Otira, ka tika ano hoki, me he mea whakaae na te hunga whakawa, na tetahi na page 15 tetahi, kia whakanohoia tetahi Runanga Huuri, neke ake ranei neke iho ranei i te tokoono, hei whakawa i te Akihana Hiwhiri i runga i nga tikanga o tenei Ture. Ko te whiriwhiringa tangata mo taua Huuri me pera me tera i korerotia ake ra.
XVI.	Ka meinga kia tika ma te hunga whakawa e kounu etahi o nga tangata i whiriwhiria hei Runanga Huuri, kia tokotoru ma tetahi kia tokotoru ma tetahi.
XVII.	Ko te Runanga Huuri ka whakanohoia peratia ka meinga kia tino korero i etahi kupu ki te aroaro o te Kai-whakawa Tuturu kia rite ki te Tauira korero No. 2 e piri nei ki tenei Ture, kia rite ranei ki aua kupu ina whakamaoritia ki te Reo Maori, ka meinga ano hoki ko te kupu whakaoti a taua Runanga Huuri kia kotahi, me puta i runga i te whakaaro tahi. Otira, ki te mea kaore e ahei i te Runanga Huuri te whakakotahi i tana kupu, a taka noa nga haora e wha, na, me tuku nga tangata o te Huuri kia haere, a ko te mea e whakawakia ana ka waiho mo tera atu nohoanga o te Kooti.
XVIII.	Ko nga wahi tautohe katoa, kei te Kooti ranei te tikanga hei whakaoti kei te Huuri ranei, na, me whakaoti ki runga ki ta te Tika, ki ta te ngakau tapatahi i kite ai hei tika; a, ka waiho ma te Kooti e whakarite nga tikanga katoa mo te whakamananga i ana Ki whakawa, tona aheatanga tona peheatanga hoki, ma te Kooti e whakarite ki runga ki tana i ata whakaaro ai he tika; a ka whai tikanga mo te whakarongo i nga ahua korero whakapuaki katoa e meinga e tona whakaaro ka tika kia whakarangona, a ka whai tikanga hoki mo te mea i aua ahua korero whakapuaki kia puakina, ahakoa aua korero whakapuaki te haere tonu i runga i o te Ture ritenga ake.
XIX.	Ka meinga te Ki-whakawa a te Kooti hei mutunga rawatanga mo te Akihana Hiwhiri a tetahi hunga whakawa, e kore e tukua kia karanga tetahi ki tetahi atu Kooti; e kore hoki e meinga kia ahei tetahi mea page 16 whakawa kia whakanekehia ki tetahi atu Kooti o runga ake. Otira, ka waiho ma te Kooti Maori te whakaaro ki te whakahau iho kia whakawakia ano, kia whakarangona ano, me te whakatakoto ano i nga tikanga e ata rite mo taua meatanga houtanga.
XX.	Kei te Akihana Hiwhiri kua puta te Ki-whakawa a te Kooti, te Whakahaunga ranei i tetahi moni kia utua, ki te tonoa e te tangata e mea ana kia whakamana taua Ki-whakawa, taua Whakahaunga ranei, na, me tuku e te Kai-whakawa Tuturu tana Warati ki tetahi Katipa hei mea ki a ia kia tangohia kia hokona nga rawa me nga hanga o te tangata mona taua Ki-whakawa, Whakahaunga ranei; a me pera ano e taua Katipa. Ko te Katipa ia me whakatu ano hei wkakahaere i nga tikanga o tenei Ture. Ko nga moni utu o ana hanga ka hokona hei whakarite i a te Kooti i ki iho ai, whakahau iho ai, kia utua, i nga utu hoki o te mahinga, a ko nga toenga o te moni i riro mai i taua hokonga, ki te ai toenga, me hoatu ki te Kai-whakawa Tuturu, me whakahoki ki te tangata nona nga hanga i tangohia i hokona, mana ano e tono mai kia whakahokia; a ko nga Katipa katoa me nga Apiha Kai-tiaki o te Ture i roto i o ratou Takiwa me whakauru ki te mahi i te Warati pera. Otira, ka waiho ma te Kai-whakarite whakawa Tuturu ano te whakaaro ki te whakaroa i te putanga o tana Warati Tango-rawa, a tana takiwa ano e tika ai ki tana whakaaro iho.
XXI.	Ki te mea ka hoki mai taua Warati, a ka kore he rawa, kahore ranei i rite hei whakaea i nga moni e meatia ana kia utua, ki te mea ranei ka whakakitea mai, a tino kite iho ana te Kai-whakawa Tuturu, kahore he rawa e rite hei tango ma tana Warati me e tukua ana; penei ranei, pera ranei, na, ka meinga kia tika ki ta te Ture, kaore ia e meinga hei tino Ture mona, heoi, ma te Kai-whakawa Tuturu e tuku me Warati ano na tona ringaringa, mana e tuku te tangata mona te Ki-wha- page 17 kawa Whakahaunga ranei, ki tetahi Whare-herehere, ki reira noho ai taea noatia tetahi takiwa, kaua ia e neke ake i te marama kotahi mo te Rima Pauna, mo tetahi wahanga ranei o te Rima Pauna, o te moni i meinga kia utua. Otira, kaua rawa te takiwa o te Whare-herehere-tanga e neke ake i te wha marama, a me ahei ano te tangata te tuku e te Kai-whakawa Tuturu, ana tonoa atu, ana utua hoki te moni i kiia iho i whakahaua iho ranei kia utua, me te apiti ano nga utu whakawa e ata tika ana ki te whakaaro iho a te Kai-whakawa Tuturu.
XXII.	Ka meinga kia tika ki ta te Ture, kei te Akihana Hiwhiri ma taua Kooti e hamene nga tangata wha-kapuaki korero, e whakarongo hoki nga korero e wha-kapuakina ana i runga i te oati, e mea hoki kia whaka-kakitea nga pukapuka katoa e ahei nei te mea e tetahi Kooti Whakawa kia whakakitea; a ko te tangata ka hamenetia kia haere mai hei whakapuaki korero, a wha-kakahore ana, turi ana, kahore hoki he take pono, a ka kore e tae mai ki runga ki te tikanga o te Hamene, ka kore ranei e ata whakakite i nga pukapuka kei a ia e takoto ana e man ana ranei, a i meinga e taua Hamene kia whakakitea, ko te tangata hoki i reira i tetahi nohoanga o taua Kootl meinga ana kia whakapuaki korero, na, ka turi, ka mea kia kaua e whakaoatitia, kia kaua e whakapuaki ki korero, na, ka meinga kia utu, mo ia meatanga mo ia meatanga, kaua ia e neke ake i te Rua tekau pauua; ko aua moni me whakaputa e taua Kooti ano, me mahi ranei i te tikanga o te whakawa tata e tetahi Kai-whakawa Tuturu, ma te Kawana ano e whakatu hei whakarongo i taua mea.
XXIII.	Ka meinga taua Kooti kia whai tikanga mo nga tononga Hiwhiri katoa e tupu ana na tetahi Ture-iti i whakatakotoria i runga i nga tikanga o "Te Ture Whakatakoto Ture-iti kinga Takiwa Maori 1858," ara, o te hunga whakawa ehara nei i te tangata Maori, me o te hunga whakawa, tangata Maori ano, tetahi tetahi, me page 18 whakahaere ia ki runga ki ta tenei Ture e whakarite nei; erangi me waiho ano ki roto i te rohe o te whakawa e whakaritea e Te Kawana ratou ko tona Runanga, he meatanga i runga i te mana pera e tukua ana e tenei Ture.

IV.—Tikanga Whakahaehe Whakawa.

XXIV.	Ko nga mea kahore e ahei te whakawa e te Runanga Huuri, me whakaoti ki runga ki te whakaaro o te Kai-whakawa Tuturu e noho ana hei Tumuaki mo te Kooti, kia whakaaetia ia taua whakaotinga e te Ateha Kai-whakawa Maori e nga Ateha ranei e noho tahi ana me ia, e te tokomaha ranei o ratou, a kahore e whakaotia ketia.
XXV.	Ka meinga kia ahei i te Kai-whakawa Tuturu e noho ana hei Tumuaki, ratou ko nga Kai-whakawa Maori, ko etahi ranei o ratou, te noho tahi te uru hoki ki ta te Runanga Huuri hurihuri whakaaro i nga Mea Whakawa, Hiwhiri ranei Kirimina ranei, me he mea ka whakaaetia e taua Runanga Huuri.
XXVI.	Ko te tangata ka tmihanga ka mea i runga i te whakaaro ka whakapuaki i te korero teka M te aroaro o tetahi Kooti pera, i runga i te oati, ka meinga kua hara Oati teka, a ka ahei te ki iho kia hereherea kia whakamahia, ina whakaponotia tona hara, ko te takiwa mo te hereherenga kaua e neke ake i nga tau e wha.
XXVII.	Ko nga Warati Tango rawa e tukua ana e tetahi Kooti pera, ka ahei te mahi ki roto ki nga Takiwa kua whakaritea mo nga tikanga o tenei Ture, ki tetahi wahi ranei o te Koroni kua mutu te Tikanga Maori i runga, a kahore ki tetahi wahi ke ake; a kahore tetahi Warati pera e mahia ki roto ki tetahi atu Takiwa i whakaritea mo nga tikanga o tenei Ture, ara, Takiwa ke atu i te Takiwa i tukua ai, ki te mea kahore a runga o taua Warati e tuhia ki tona ingoa e tetahi Ateha Maori e noho ana kei roto i taua takiwa i meinga kia mahia taua Warati ki reira.page 19
XXVIII.	Ko nga Warati hopu katoa me nga Warati tuku ki te Whareherehere, ko nga Ki-whakapono-hara katoa me nga Warati Tango rawa katoa, me tuhi e te Kai-whakawa Tuturu ki tona ingoa, me te mau ano te ingoa o tetahi, o etahi ranei, Ateha Maori, he mea tuhituhi nana, me te kore ranei e mau te ingoa Ateha Maori; a ko nga Hamene katoa ki nga Hunga whakawa ki nga Kai-whaki ranei, ki nga tangata ranei e whakapaea ana ki te hara, me pera te tuhituhi ingoa me tera i korerotia ake nei me tuhituhi ranei ki nga ingoa e nga Ateha Maori tokorua tokohia ranei.
XXIX.	Ki te mea te tangata i runga i te whakaaro, ka tikai ki te Kai-whakawa Tuturu e noho ana hei Tumuaki, ki tetahi Kai-whakawa Maori ranei, tangata ranei o te Runanga Huuri, Apiha ranei o tetahi Kooti pera, i te mea e noho ana e tu ana ranei i te Kooti, i te mea ranei e haere atu ana e hoki mai ana ranei i te Kooti, ki te mea ranei tetahi tangata i runga i te whakaaro ka haukokoti i nga meatanga o te Kooti, ka pehea ranei tana whakahaere he ki te aroaro o te Kooti; na, ka meinga hei tika ma tetahi Katipa, me whakahau iho ia e te Kooti, a, me whakauru ranei ia e etahi hoa, mana kotahi ranei taua tangata mahi he e tango e pupuri, a tae noa ki te whakatikanga o te Kooti : a ka ahei ano ma te Kooti taua tangata mahi he e tuku, me Warati ano, ki te whareherehere mo tetahi takiwa, kaua ia e neke ake i nga ra e whitu, e whaine ranei taua tangata mahi he, e mea kia utu, ko te whaine kaua e neke ake i te Rima Pauna, (£5) mo ia heanga mo ia heanga pera, a ka kore e utua ka ahei te tuku taua tangata mahi he ki te whareherehere mo tetahi takiwa, kaua ia e neke ake i nga ra e whitu, ki te kore e utua wawetia.
XXX.	Ka meinga kia ahei ma Te Kawana ratou ko tona Runanga e whakatakoto tikanga i tenei wa i tenei wa mo te whakahaere a enei Kooti, mo nga mea Hiwhiri mea Kirimina ranei, me waiho ia i runga i ta tenei Ture e whakatakoto nei, mana hoki e whakarite nga kupu page 20 whakatauira mo nga meatanga ki roto ki aua Kooti, ko aua whakatauira e pai ana me Reo Ingarani, e pai ana me reo Maori, raua tahi ranei, mana hoki e whakarite nga utu whakawa e tonoa e tangohia i runga i tetahi meatanga pera; a ko te mahi a taua Kooti e mahi ana i runga i tona tikanga Whakawa Kirimina, ka meinga kia pera me ta nga Kai-whakawa Hatihi, ara, kia rite ki ta ratou e mahi ana i runga i nga wahi pera, me waiho ano ia i runga i ta aua tikanga whakatakoto a Te Kawana ratou ko tana Runanga.

V.—Ko Te Whakatunga Me Te Tikanga Whakawa a Nga Ateha Maori, (Kai-Whakawa Maori.)

XXXI.	Ka meinga hei tika ki ta te Ture ma te Kawana e whakatn etahi tangata Maori, hei te tangata whai mana ia whai ingoa pai i roto i o ratou iwi, hei Ateha ki te Kai-whakawa Tuturu mo nga tikanga o tenei Ture, o tetahi Ture hoki a Te Kawana ratou ko te Runanga Whakatakoto Ture o Niu Tirani, i huaina "He Ture hei whakarite mo nga Kooti a nga Kai-whakawa Tuturu kia whakatumautia, hei whakarite hoki i etahi tikanga ake mo te Whakahaere Whakawa mo etahi mea," a ma Te Kawana hoki, i tenei wa i tenei wa, aua Ateha e whakataka; a ma te whakaturanga pera e mea taua Ateha kia whai tikanga whakawa ki runga ki tona wahi ake, ki te meatia peratia, a kia whai tikanga whakawa ki nga wahi noa atu, ki te meatia peratia.
XXXII.	Ka meinga hei tika ki ta te Ture ma Te Kawana e whiriwhiri etahi Ateha (Kai-whakawa Maori) hei whakatu i etahi Kooti-whakawa, ko te ingoa mo aua Kooti ko "Te Kooti Ateha," a me whakatu e aua Ateha nga Kooti Ateha ki roto ki nga Takiwa whakarite na Te Kawana ki nga Ateha mo taua mahi ki runga ki tenei Ture.
XXXIII.	Ka meinga tetahi tokorua, tokohia ranei o nga Ateha i whiriwhiria peratia mo tetahi Takiwa, kia whai tikanga kia whakahaere i nga mana katoa ka whakawhiwhia nei te Kooti Maori, te Kai-whakawa Tuturu page 21 ranei e noho ana hei Tumuaki, ko taua ingoa, ko te Kooti Ateha, hei ingoa mo aua Ateha ina mahi whakawa, a ka meinga kia mana ki aua Kooti Ateha ko aua tikanga ano mo te whakahaere whakawa e mana ana ki nga Kooti Maori, me nga tauira pukapuka kia pera ano, engari e ahei ano i a Te Kawana ratou ko tona Runanga, i tenei wa i tenei wa, te whakarite ke; otira, ekore tetahi Kooti Ateha e meinga kia whai tikanga hei ki iho hei whakapa whiu ke ake, nui ake ranei i te utu-whaine kaua e neke ake i te Rua Tekau hereni (20s.), a ekore ano hoki e meinga kia whai tikanga whakawa i nga mea Hiwhiri e neke ake ana i te Rima Pauna(£5), te nui o te nama, o te utu ranei e meatia kia whakaputaina, ekore ano hoki e meinga kia whai tikanga Whakawa Hiwhiri ranei, Kirimina ranei, ki runga ki etahi tangata ehara nei i te tangata Maori; otira ka tukua ano kia karanga te hunga whakawa ki te Kooti Maori o taua Takiwa hei whakahe i ta te Kooti Ateha Whakapono Hara, Whakahaunga ranei, Ki-whakawa ranei.
XXXIV.	Ko te Warati Tango-rawa, mea tuku na te Kooti Ateha, ekore e tukua kia mahia ki tetahi wahi kahore i roto i te Takiwa i tukua ai, ki te kore e tuhia e te Kai-whakawa Tuturu tona ingoa ki waho.

VI.—Tikanga Mo Nga Katipa.

XXXV.	Ka meinga kia ahei ma Te, Kawana e whakatu Katipa, a ka meinga aua Katipa kia pera katoa he mana, he tikanga, he mahi hei whakahaere ma ratou ki roto ki te Takiwa i whakaritea mo nga tikanga o tenei Ture me era e mau nei i te Katipa ki Niu Tirani nei, a kia pera hoki he tikanga i a ratou ki era wahi atu hoki o te Koroni mo te whakatutuki i nga tikanga o tenei Ture; a ka ahei ano aua Katipa te whakataka, ma Te Kawana ia te whakaaro.
XXXVI.	Ka meinga kia ahei ma Te Kawana e whakarite nga Whare-ki ki roto ki te Takiwa i whakaritea page 22 mo nga tikanga o tenei Ture, ko aua Whare-ki kia whai mea hei makanga mo tetahi wahi mo te tangata e hopukia ana e te Katipa e tukua ana ranei kia puritia kia whakawakia, a ka meinga kia ahei hoki mana e whakakahore te whare-ki pera.
XXXVII.	Kei nga wahi e ahei ai i taua Kooti Maori, i te Kai-whakawa Tuturu ranei te tangata te tuku ki te Whareherehere, ka meinga hoki kia ahei i taua Kooti, Kai-whakawa ranei, te whakahau iho te mea kia puritia ki roto ki tetahi o aua Whare-ki; Otiia, kaua te takiwa o te puritauga e neke ake i te wiki kotahi.
XXXVIII.	Ka meinga kia ahei ma te Kawana e whakarite he Kai-tiaki, i tenei wa i tenei wa, hei tiaki i aua Whare-ki, i nga tangata e puritia ana ki reira; a ko aua Kai-tiaki ka ahei te whakataka, ma te Kawana ia te wha-kaaro.
XXXIX.	Ka meinga kia ahei ma Te Kawana ratou ko tana Runanga e whakatakoto, e whakakahore, nga Ture-iti hei whakarite i nga tikanga mahi ma aua Kai-tiaki, mo te mahi hoki ki nga tangata e puritia ana ki te Whare-ki, mo era tikanga ake hei whakahaere mo aua Whare : a ka meinga kia ahei ma aua Ture-iti ano he meatanga i te tangata kia Utu ki te kapea ki te takahia aua Ture-iti e ia, kaua ia taua Utu-whaine e neke ake i te Rima Pauna; a ka meinga kia ahei te whakaputa aua Utu-whaine e te Kooti Maori, kia mahia tatatia ranei e te Kai-whakawa Tuturu, ma Te Kawana ano e whakatu hei whakarongo i taua mea.

VII.—Meatanga o Nga Utu Whakawa o Nga Utu-Whaine.

XL.

Ko nga Utu-whakawa katoa me nga Utu-whaine katoa e tangohia ana e mahia ana i runga i te meatanga a te Kooti Maori, a te Kooti Ateha ranei, e whakaturia ana ki roto ki tetahi Takiwa whakarite i runga i tenei Ture, me whakakite mai ki te Kai-tiaki moni o te Koroni i nga takanga kuata o te Tau, e nga tangata kei a ratou page 23 he tikanga na Te Kawana hei tango hei tiaki i aua moni, a ka whakaritea te meatanga o aua moni, i tenei wa i tenei wa, e Te Kawana ratou ko tona Runanga, ara, hei whakarite i nga tikanga aha noa a te Kawanatanga, ki roto ki taua Takiwa ano, hei mea ke ranei hei whakatupu i te pai mo nga tangata e noho ana ki reira.

VIII.—Tikanoa o Nga Kupu Me Te Ingoa Poto o Tenei Ture.

XLI.	Ko nga Hawhe-kaihe me nga tangata Momo whakauruuru e noho ana hei tangata no tetahi Iwi Maori, ko nga tangata Maori hoki o nga Motu o te Moana Nui nei, ka meinga hei tangata Maori, ara, mo nga tikanga o tenei Ture.
XLII.	Ka whakahuatia hei Ingoa poto mo tenei Ture "Ko te Tnre Whakarite Kooti Maori, 1858."

Tauira Korero.

No. I.

Ko ahau, ko Mea te tino korero marire atu nei kia tika kia pono taku whakawa i nga mea katoa e meinga ana kia whakawakia i runga i te korero whakaatu kua hoatu ranei, ka hoatu ranei ka tangohia ranei e te Kooti Maori o te Takiwa i tenei nohoanga e noho nei taua Kooti, i te nohoanga ranei o taua Kooti e whakaritea mo tetahi atu ra; a ko tenei hoki, maku ano e ata ui pono, maku hoki e tapae pono atu aku e kite ai hei tika mo nga mea katoa e tukua mai maku e titiro; e kore e tapaea tetahi tangata e au i runga i te hae ranei, i te mauahara ranei, i te ngakau kino ranei, a e kore hoki e tohungia tetahi tangata e au i runga i te wehi ranei, i te aroha ranei, i te ngakau pai ranei, i te whakaaro ranei ki tetahi mea kia homai ki a au; engari ko te pono anake ano taku e tapae atu, me whai e au kia tino tika ki runga ki taku e matau ai, ki runga hoki ki nga mea ka whakaaturia ki a au.

No. II.

Ko ahau, ko Mea, te tino korero marire atu nei kia tika pono taku whakawa i te mea a te hunga whakawa e meinga nei kia whakawakia, a kia tika kia pono taku Kupu-whakaoti, kia tika ki runga ki nga korero whakapuaki, kaua hoki e wehi, kaua e aroha, kaua e ngakau pai ki tetahi ki tetahi.

page break

▼ About this page

Other formats

Connect

▼ Browse collection