.jpg)
Ko Nga Tikanga Nui O Te Ture O Ingarani
Upoko II. — Te Whakatakoto Ture A Ingarani
Upoko II.
Te Whakatakoto Ture A Ingarani
| 1. | I mua, na te Runanga-Nui te whakatakoto ture. Taua Runanga nei, no nga Rangatira nui: he mea karanga na te Kingi hei whakatakoto whakaaro mo nga mea nui o te Kingitanga.
page 68
He uri no ana Rangatira tetahi wahi o to naianei Eunanga; tetahi wain, ko nga tangata lie pai rawa a ratou mahi mo te Kingitanga: na ka whakanohoia ki roto ki tana Eunanga nei. He mea karanga enei tangata e te Kuini i tenei tau i tenei tau nei whakatakoto whaka-aro ki a ia i roto i tana Eunanga-Nui mo nga mea o te Kingitanga. Ma kotahi te karangatanga o tetahi tangata, heoi me karanga tonu ia ki nga huihuinga katoa o te Bunanga.Nui, a mate noa. Ka mate ia, me karanga ano tana matamua ki tana Eunanga; a ka mate tera, me karanga ano tana matamua, a tuku iho tuku iho. |
| 2. | Muri rawa iho ka karangatia ano etahi atu ki tana Eunanga, he mea kia mohiotia ai, kia whakatikaia ai nga mea e ngau kino ana i te iwi; kia mohiotia ai ano hoki nga aha noa ate iwi, kia iiika ai te takoha, kei neke rawa ake.
No te tau 1265 te timatanga o taua tikanga nei. Man tonu iho. Ka oti a Wales, a Scotland, a Ireland te hono mai ki England, ka pera ngatahi ano ratou; ka karangatia hold he tangata runanga i tera wahi i tera wahi, i nga pa nui ano hoki o aua wahi, ki te Eunanga-Nui. |
| 3. | Ko te rua tena o nga Eunanga, he mea tuturu tonu i ia tau i ia tau. Ta ratou mea e hurihuri ai ko nga mea ra ano e hnrihurihia ana e te Eunanga tuatahi. Enei Eunanga e rua—noho ke, noho ke; he ruma ano, he ruma ano: te ingoa o tetahi Ko te Wliare Ari/ci; te ingoa o tetahi Ko te Wliare o te Iwi. Ahakoa a rua aua whare nei, kotahi tonu te Eunanga: tona ingoa, Ko te Paremeta, (Parliament.) Ekore e takoto he ture i tetahi o raua: ekore ano e takoto i a raua e rua, ki te kahore teKuini e whakaae. Ka whakaae enei e toru, katahi ka takoto, a ka karangatia ko te Ture a te Paremeta, (Act of Parliament.) Nga Ture katoa a te Paremeta, he mea whakatakoto na te Kuini i runga i te kupu, i te whakaae, a nga Ariki, a te Iwi, ara, a te Paremeta. |
| 4. | Pai tonu tana tikanga nei hei arai atu mo nga Ture he. Me he runanangatanga kotahi hoki, kua riro pea te Eunanga i tetahi pu-korero, i te pai o tana taki; kakahakina ranei e te riri, e te aha ranei. Na ka whakatakotoria etahi ture he. Muri iho ka hoki ake te wha-kaaro. E! He he te ture nei! Me whakakahore. Me whakatakoto tetahi atu Ture. I runga i ta Ingarani tikanga kahore e maha nga penatanga. Nui atu te man o ana ture, ina takoto. No te mea ka karangatia te Ture, kotahi, e rua, e toru nga hurihuringa a te Whare kotahi. Katahi ka maua ki tera whare, peratia ana i reira. E toru nga hurihuringa. Ka rite te whakaae a nga whare e rua, ekore e takoto, kia whakaae ra ano te Kuini. |
| 5. | Na, ekore e pai kia purua ta tetahi kupu, ina hurihurihia tetahi mea e aua "Whare nei; engari me pehi nga kupu rupahu, nga kupu e ngau ke ana. Na reira i takoto ai etahi tikanga i aua whare nei mo te korero. Na reira ano i whakaritea ai tetahi kaumatna pai i roto i tenei Whare, tetahi o ratou nei, hei hapai mo enei tikanga kei takahia. Tona ingoa, ko te Kai-lcorero, (Speaker.) Mana hoki te kupu a te Whare e kawe ki te Kuini. |
| 6. | I te mea e hurihurihia ana tetahi Ture e te Paremeta, ki te mea te tangata he ture taki he tera mona, na me tuhituhi he pukapuka ki page 69 nga Wkare Paremeta, me wkakaatu te he e takina mai ana e tana Ture ki a ia, me kakore te Parameta e pai kia kaiponukia taua ture nei, kia takoto pai ra ano aua mea net |
| 7. | He vva ano ka tangokia nga wkare, whenua ranei, o tetaki tan-gata, kei mea rori ranei, hei waki kaipnke ranei, kei turanga, aka ranei mo nga wkare, aha ranei o te Kingitanga. Ma te Paremeta tenei. Me motuhake ke Ture mo tenei.
Pera tonu te maki i Ingarani, i te mea e kangaa ana nga Kerewe i mna tata ake nei. Aua rori nei, kakore e rite ki o mua rori, ki era mo nga hoiho mo nga kata; engari kia papatairite, kia tika. No reira ke waki papatairite to tetaki, ke aka tona wkare te tu noa ai i runga; tangokia ana e ratou mo aua Rerewe nei; kikai ano i amuamu, kihai i aka; no te mea e ntua marietia ana. Kakore nga tangata o Ingarani e pouri ina tangokia te wkenua hei mea rori: e wkakaaro ana hold ratou, ma te rori ka noke ake ai te pai o to wkenua i tetaki taha o te rori, i tetaki taha; ma reira koki a ratou karareke, a ratou kai, aka, aka, e tae ai ki te hoko; ma reira ano e neke ake ai te utu mo te toenga o te wkenua. No reira nei tautoketoke ana ratou, tenei, tenei, kia tika taua Serewe nei i tana waki i tona waki. |
| 8. | Ta te Parameta ano hoki he wkakatakoka; kei moni mo nga mahi, mo nga wkare, o te Kingitanga, hei utu mo nga tangata a te Kuini, mo nga hoia, manuao, mera; mo era atu mea ano koki o te Kingitanga. Tenei moni, ke mea karanga i tenei tan i tenei tan. Ka taka te tan, me whakaatu e nga tangata, i a ratou nei taua moni, nga kuarahi i haere ai; kia kitea ai, kua taua moni ki nga mea i kurangatia ai e te Parameta. He maha nga take e wkakatupuria mai ai aua moni nei. No nga taonga kaipuke te nuinga. |
| 9. | Aua moni taonga nei, no nga taonga e utaina mai ana i tawahi, Na ka wkiua aua taonga nei ki roto ki to te Kuini "Wkare taonga, ki tetahi tea ranei i whakasetia e ia; a ka tangokia mad ki wako e te ta ngata nona, ka koatu e ia ke utu, ara ke Duty. Ka riro i a ia, a ka hokona e ia, na ka tapiritia e ia taua utu i koatu nei e ia ki te Kuini ki runga ki te utu mo te taonga. Na, te tino tangata nana nei taua utu ki te Kuini, ko te tangata wkakamutunga nana i hoko. Te kuka koki, te ti, te waina, me nga aba noa e takokatia ana,—te tino tangata nana i komai te takoka, ko te tangata nana i hoko kei kai mana. Na te kai tiaki toa ano te utn ki te Kuini; otiia e ntua ana tana e te tangata nana i kai. Ekore te kaipuke e tukua kia wkiu i ona taonga ki uta ki nga waki noa atu; ki nga waki anake i whakaritea e te Kuini, a e t uria ana e tona wkare taonga. Ki te pokanoa te Rangatira kaipuke, tetaki atu tangata ranei, te homai taonga, te tango ranei, a kahore e rite ki nga Tare, ki nga tikauga mo te Takoha taonga, ka nui te whaina. |