Upoko III.
Kahore He Oha-Ki, Mo Wai Te Whentua.

1. He whenua tou. Na ka mate koe, kahore hoki he Ohaki au hei whakatakoto tikanga mo ou taonga, ka riro tou whenua i tou heir. He whanaunga te heir; ta te Ture hoki i karanga ai mona te whenua ki te kahore e hoatu e te Oha-ki ki tetahi tangata. Nonamata iho i takoto ai nga tikanga hei whakaatu mo wai nga taonga o te tupapaku, kei tautohetohe nga uri, kei raruraru.

2. Ko nga tikanga enei ekitea ai te heir.

I. Ko te Uri Tane kei mua i te Uri Wahine.

II. Tokorua nga tane i rite te tata ki te tupuna, mo te mea i whanau wawe te whenua. Ki te kahore ia he uri tane, katahi ka riro, i nga uri wahine, kia rite tonu mo tenei mo tenei.

Ara, i mate koe, kahore hoki he Oha-ki, waiho iho o tamariki, he mea i whanau i runga i te marena; tokorua nga tane, ko Wiremu raua ko Hone, tokorua nga kotiro, ko Meri raua ko Katarina. Ko te kau-matua ko "Wiremu te heir, mona te whenua: kahore mo ona tuahine mo Meri raua ko Katarina. Ahakoa no muri nei ia i a raua, mona te whenua. Na, kua mate uri-kore a Wiremu, kahore hoki he Oha-ki, mo Hone te Whenua. Heoi kua mate uri-kore ano hoki a Hone, kahore hoki he Oha-ki, katahi ka wehewehea te whenua mo nga tuahine tokorua, ka rite tonu ta tehahi ta tetahi.

III. Hei whakakapi nga uri mo nga turanga o te tupuna, a ake ake ake; to ratou mana rite tahi ki tona;—me te mea ano kei te ao nei ia:

Ara, i mate a Wiremu te kaumatua, kotahi tana tamaiti, he mea i whanau i runga i te marena. Mo taua tamaiti te whenua katoa o te papa: kahore mo ona matua keke mo Hone ratou ko Meri ko Kata-rina. Mehemea he tamaiti, he kotiro nga tamariki a Wiremu, na ka page 47mate te tungane, ka riro te whenua o te tupuna i te tuahine, kahore hoki mo ona matua keke.

IV. I mate uri-kore o tamariki, mou o ratou taonga: i mate koe, a kei te ora ano etahi atu tamariki au, ka riro te whenua i te tamaiti tane i te mea i whanau wawe. Ki te mea he kotiro katoa ratou, mo ratou katoa; kia rite te wahi mo tenei mo tenei. Na, kahore he tamaiti, he uri ranei, ka whai ake te whenua ki te tupuna, ki te papa o te papa, a tuku tonu iho ki ana tamariki, ki nga uri ranei o ana tamariki i runga i taua huarahi ano.

Na, i kore rawa he whanaunga o te papa, ka whai te whenua i te whaea, a tae tonu atu ki tona papa, haere tonu iho ki a tera tamariki, ki nga uri ranei o ana tamariki i runga i taua huarahi ano. Na, i kore he whanaunga o te whaea o te taha ki tona papa, ka whai te whenua i tona whaea, tae tonu atu ki to te whaea papa, haere tonu iho ki nga tamariki a tera, ki nga uri ranei o ana tamariki i runga i taua huarahi ano. Ko nga tane ka waiho hei take; kia kore ena, ko nga wahine.

V. He tuahine ou, na to mua whaea, a ka mate to koutou papa, mo nga tuahine te kainga. Kotahi tonu te whaea o korua ko te tupapaku nona te kainga, ko nga papa ia i rere ke, mo tou whaea te kainga; a ka mate ia, mou.

3. Te rironga o te whenua i a koe, mou tonu iho; kei a koe nga tikanga. Ekore tetahi o ou whanaunga e pokanoa ki reira. Ki te tautohetohea te tangata mona te whenua, ma nga Kai-whakawa nui o te Kooti nui te tikanga.

Mo te whenua enei tikanga, mo nga whare, mo era atu mea ano i hangaa ki runga. Tera ke nga tikanga mo nga moni, mo nga taonga o te tupapaku, mo nga mea e taea te hari.Tenei ake ko ena.

4. He whakawa whenua kia whakahokia mai, hei roto i nga tau e rua tekau te whakawakanga, me timata nga tau i te wa i whai take ai mo tana whakawa te plaintiff, te tangata ranei i taunga ai ia ki tera wahi. (Pukapuka 2. Upoko 2. §. 14.) Katahi nei ka marama te huarahi o tena korero. Ki te riro pokanoa tetahi wahi i tetahi tangata, na ka mate koe te tangata nona, kahore hoki o Oha-ki, engari he tama tau; ka timata nga tau whakarohe ki te tamaiti i te ra i riro pokanoa ai i tera. No te mea na te papa ia i taunga ai ki tera wahi. Na, i homai e koe, e te tangata nona, he whenua i runga i te pukapuka kawenata, oha-ki ranei, he whenua moku, a mate noa, a ka mate ahau, ki taku tamaiti; na ka riro pokanoa i tetahi tangata, i te mea e ora nei ano ahau, ekore nga tau whakarohe mo taku tamaiti e timata, kia mate ra ano ahau: no te mea i tenei huarahi, e hara ahau i te take i taunga ai ia ki tera wahi; engari no te mea i homai e koe.

page 48