Kai Whakawa. (Magistrates.)

7. He Kai-whakawa ano enei, ma ratou nga mea ririki. Te ingoa he Magistrate, tetahi atu ingoa he Justice of the Peace. Te take i whakaturia ai enei Magistrates ki tera wahi ki tera wahi, he mea kei raruraru nga tangata i te kopikopiko tonu ki te Kooti Nui, mo nga mea ririki; kei roa hoki te haerenga o nga tangata e mea ana kia, whakatikaia te whakawakanga. Tetahi hoki, kia rite ai nga wahi katoa i te kai tiaki o te Ture, hei pehi i te tutu; kia hohoro ai nga mahi kori te kootitia.

I Nui Tireni kua waiho etahi o ratou hei Kai-whakawa tuturu: no te mea e tuturu ana ki te wahi kotahi ki reira mahi ai i nga mahi a te Kai-whakawa.

Ka tu te Kai-whakawa ki tana mahi, me oati ka whakapaua tona kaha ki te whakahaere i te tika, kia whakanuia ngatahitia te tangata taonga raua ko te rawakore, e kore e whakaatu kupu ki tetahi tangata o te whakawakanga, e kore e huna i tetahi o nga whaina, e kore e tango i te moni, i te utu whakapati hei mea mona kia mahi, kia kore ranei e mahi, i tana mahi; a heoi ano ana e tango ai ko nga utu tika ano o te whakawakanga. Tetahi ano hoki, e kore e hoatu e ia ana kupu hopu ki tetahi tangata i te whakawakanga; engari ki nga tangata kua oti te whakarite mo tera mahi.

Ki te kahore tetahi Kai-whakawa e mahi i tetahi o nga mahi i hoatu kia ratou e te ture, ma te Kooti nui ia e ngare.

8. Nga tangata i waiho hei whakahaere ture, ahakoa Kai-whakawa, Kai-whakawa nui ranei, ko nga tikanga enei ma ratou, ara.

Kia tika te whakahaere: kaua tetahi e whakanuia. Kaua o aro nui atu ki te tangata nui, kaua e whakahawea ki te iti. Kaua e wehi i te whakahe a te tangata. Heoi tana e whakaaro ai, ko te tika kia takoto i runga ano i nga korero i rongo ai ia i te whakawakanga. Ki te mea he tautohetohe ta etahi tangata, a ka haere mai kia whakariteritea; na, me whakarite ta raua whakawa; me whakatika ta te tika, me whakahe ta te he. (Tiuteronomi 25.1.)

page 8

E kore e tika kia whakarongo te Kai-whakawa ki nga mea e korerotia pukutia mai aua, ki nga kupu o wako o te Kooti. Kaua hoki e whakahe wawe, kia rongo ra ano te tangata mona te whakawa i nga mea e whakapangia mai ana ki a ia. Tika rawa tenei. Ko ta Petuha ano tenei ki nga tino tohunga ratou ko nga kaumatua o nga Hurai i te mea e whakawakia ana a Paora. "Ehara i te ritenga na nga tangata o Roma kia tukua he tangata kia mate, i te mea kiano i tutataki te tangata e whakawakia ana ki nga kai-whakawa; me tuku ano ia ki te whakahoki kupu atu ki te kupu whakawa." (Nga Mahi 25.16.) Ta Roma ture i aua ra he ture ano na tatou inaianei. Kia takoto kau ma te ao nga mea katoa i nga Kooti Ture.

Ki te mea na te Kai-whakawa te whakawakanga, mona ranei te whakawakanga, kaua ia e noho hei kai-whakawa: me tuku ma tetahi atu te whakawa.

E taumarumaru ana te ture ki runga ki te kai-whakawa ki te Kai-whakawa nui ano hoki i te mea e mahi ana i tana mahi. Ki te mea ka mangai nui tetahi tangata i roto i te Kooti, ki te whakamanumanu ranei ki te Kai-whakawa i te mea e mahi ana, ma te kai-whakawa ia e tuku ki te whare herehere. No te mea ehara i te mea ko te Kai-whakawa e whakamanu-manutia ana; engari ko te Ture. Kei runga te mana o te ture, i te Kai-whakawa i a ia e whakahaere ana. E kore ano hoki tetahi e tukua kia wkakorekore ki te Ture. I waho o te Kooti, e rite ana te Kai-whakawa ki te mano tangata. Na te mana o te Ture i whai mana ai ia i te mea e whakarongo whakawa ana.

Tenei ano tetahi atu mea nui. Ehara nga Kai-whakawa, nga Kai-whakawa nui ranei i te kai whakatakoto o te Ture; he kai whakamahi kau ratou. Ki te puta ake he mea kihai i whakaaroa e te Ture, kaua ratou e pokanoa.