Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Paremata Maori o Niu Tireni. Nohanga Tuatahi. I tu ki Te Waipatu, Hune 14, 1892.

[hua]

Ka mutu tenei panui ka tino eke te haki o te Tiriti o Waitangi ki runga o te pou rere ai ka mea a H. Tomoana Tiamana me hui katoa nga mema i pootitia mai e nga hapu o te iwi Maori i roto i nga takiwa e waru o nga motu e rua, i whakaritea e te hui ki te Tiriti o Waitangi i te 14 o nga ra o Aperira, 1892.

Ki roto ki te whare i whakaritea mo taua Runanga nui. Ka whakatuheratia taua whare. I te tuarongo o taua whare i reira nga whakaahua o nga Rangatira o Ngatikahungunu, o te Hapuku, o Tareha, o Te Harawira Te Tatere, o Te Meihana Takihi. Ko te tikanga o enei i whakonohoia ai ki reira ko etahi tenei o nga tino kaumatua rangatira o Ngatikahungunu e pupuri ana i nga whakahaere o te Tiriti o Waitangi, e pupuri ana hoki i nga whakahaere o te rangimarie. Ko te whakaahua o Renata Kawepo, o Paora Kaiwhata, o Karaitiana Takamoana, kihai i tae mai ki roto ki taua whare i te nui o te raruraru. Ko etahi tera o nga rangatira o Ngatikahungunu nana i pupuri nga tikanga o te Tiriti o Waitangi o te Rongopai hoki. I noho ai o ratou ahua ki reira he mea kua owha kia ratou tenei mahi. Ko to ratou tino hiahia tenei i te wa e ora ana ratou kia mau ki nga tikanga o te Tiriti o Waitangi. Kia mau ki nga tikanga o te Rongopai, kia mau ki te pupuri i nga toenga whenua, kia kaha kite whakahaere i te Maungarongo ki nga hapu o te iwi Maori o Niu Tireni, kia kaha ki te whakahaere i te kotahi-tanga o te iwi Maori. Ko a ratou kupu enei i roto i nga hui nunui, heoi katahi ano te iwi Maori o nga motu e rua ka eke nui ki runga ki te whakaaro kia whakakotahitia nga hapu katoa o te iwi Maori. Koia te take i kiia ai kua owha kia ratou nga take o tenei hui. Ka rupeke nga mema i pootitia ki roto ki taua whare. Ka tutakina te whare, ka tu a H. Tomoana tiamana o te komiti, ka mea. E mihi atu ana ahau kia koutou e nga rangatira mema honore kua hui mai nei koutou ki roto ki tenei whare i runga i te whakaaro o te iwi Maori me o ratou rangatiratanga kia pootitia mai koutou hei mema mo tenei Runanga nui, hei kimi i nga tikanga e ora ai te motu, e ora ai nga motu e rua, o Aotearoa me te Waipounamu, ara nga wahi o aua motu e rua e tika nei kia mau ki raro i te mana me te rangatiratanga o te iwi Maori me o ratou hapu. Kite whakahaere hoki i te tikanga e taea ai te whakahaere te kotahi-tanga o nga hapu me nga rangatira o te iwi Maori, o nga motu e rua, kia tipu ai tatou te iwi Maori i runga i te rangimarie i raro ano i te mana o te Kuini o Ingarangi. Tera ano ka whakatakotoria atu nga take katoa o te hui ki te Tiriti o Waitangi me era atu take e apitina ana ki te taha o enei take hei whakaaro ma koutou i nga tikanga e tupu ai te pai mo te iwi Maori me ona hapu.

Te tuarua o aku kupu kia koutou, me tahuri koutou ki te whakatu i te Pika me te Tiamana me te Pirimia me nga minita e rite ana ia koutou hei upoko mo tenei Runanga nui. Heoi ka tukua atu e au tenei whare kia koutou me nga tikanga katou mo tenei hui.

Tera ano ka tu etahi tangata ki o koutou aroaro whakamarama ai i nga take katou i whakanekehia mai i roto i te hui o te Tiriti o Waitangi ki konei whakaoti ai. Heoi me neke te whare ki te 16 o nga ra tuhera ai kia taria etahi o nga hapu me nga rangatira o te iwi Maori o te motu nei, kia tahuri hoki koutou ki te whaihanga i te ahua o tenei Runanga nui o te Kotahitanga, heoi ka nekehia te whare ki te 16 o nga ra o Hune, 1892.

I te 16 o nga ra o Hune, 1892. Ka tuhera ano te whare. Ka tonoa te panui o nga mema i pootitia mai hei mema mo tenei Runanga nui e nga takiwa e waru o nga motu e rua koia tenei te rarangi ingoa o nga mema. Ka timata ia Ngapuhi.