Middle Island Native Land Question (Report on.), By Mr. Commissioner Mackay
Panuitanga. — Wm. F. Drummond Jervois, Kawana
Panuitanga.
Wm. F. Drummond Jervois, Kawana.
Ki nga tangata katoa e whai tikanga, ana ki enei mea, ara, ki a Alexander Mackay (Te Make), Kai-whakawa o te Kooti Whakawa Whenua Maori: Tena koe.
Notemea e kiia ana e etahi tangata Maori o te Middle Island (Te Waipounamu) kua kiia ranei mo te taha ki a ratou, kahore ano i whakaritea he whenua mo ratou, a notemea e kiia ana e etahi atu Maori, kua kiia ranei mo te taha ki a ratou, kahore i ata rite te rahinga o nga Whenua Rahui Whe-nua Whakatau ranoi i whakaritea mo ratou i mua hei mahinga hei nohoanga mo ratou; a notemea hoki e kiia ana hoki tena ano etahi hawhe-kaihe i te Waipounamu kahore nei ano i whakahaerea he tikanga i roto i etahi o nga Ture kua paahitia e te Paremete o Niu Tireni e ahei ai te tuku atu he whenua ki nga hawhe-kaihe.
A notemea he mea tika kia whakaturia tetahi Komihana hei uiui i nga tikanga o aua tangata katoa e noho pera ana: Na tenei ahau a Sir William Francis Drummond Jervois, te Kawana o te Koroni o Niu Tireni i runga i te kupu tohutohu me te kupu whakaae o te-Kaunihera Whiriwhiri o taua Koroni, he tino tau no taku whakaaro ki to tino mohio me to whakaaro nui me to tika, ka whakatu nei ahau i a koe, taua Alexander Mackay (Te Make), hei Komihana hei uiui hei whakaatu mai hoki i runga i nga tikanga ka kiia a muri akei nei, ara:—
1. | Ki te uiui i nga tikanga o nga Maori katoa e kiia ana kahore ano i whakaritea he whenua mo ratou: |
2. | Ki te uiui i nga tikanga katoa e kiia ana kahore i ata rite te rahinga o nga whenua i whakaritea i mua hei mahinga hei nohoanga mo nga tangata Maori i whakaritea nei mo ratou aua whenua: |
3. | Ki te uiui i nga tikanga o nga hawhe-kaihe katoa i te Waipounamu, kahore nei ano i uru o ratou ingoa ki roto ki tetahi ki etahi Ture ranei o te Paremete kahore nei ano I whakaritea he whenua mo ratou: |
4. | Ki te uiui ki te whakaatu mai hoki i nga ingoa, nga kainga, me te whakaatu mai hoki mehemea he tane he wahine ranei ratou, me te tohutohu mai hoki kia pehea te nui o te whenua ko ehea takiwa e pai ana kia whea Ma whakataua he whenua mahiuga, whenua nohoanga mo ia tangata mo ia tangata o ratou: |
Me te mahi, te whakahaere hoki i era atu mahi, tikanga, mea katoa e tika ana kia mahia kia whakahaerea i runga i nga tikanga o tenei pukapuka whakamana, a i runga i te whakahaerenga o aua uiuinga, a hei mea hoki e taea ai nga tikanga o roto, ka ahei koe kite tono kia whakikorero te tangata i runga i te tikanga oati, tikanga pewhea atu ranei e mohiotia ana e koe e tika ana, me te whakaatu mai hoki i o whakaaro mo runga i taua uiuinga. A i runga i te kupu tohutohu me te kupu whakaae o taua Kaunihera, ka mea atu nei ahau kia hohorotia mai i roto i nga marama tekau-ma-rua i muri iho o te ra e tuhituhia ai tenei ki mua mai ranei ki te taea e koe te pera, me tuku mai e koe ki au i raro i to ringa me to hiiri o whakaaro i puta. i raro i to uiuinga i runga i nga mea me nga take e uiuia ana e koe i raro i tenei meatanga, a i runga ano i taua whakaaetanga o taua Kaunihera ka ki nei ahau ka whai mana tana Komihana, a me haere koe ka ahei hoM koe taua Komihana ki te haere i ia wa i ia wa ki te wahi ki nga wahi ranei e whakaaro ai koe e tika ana, ki te whakahaere i taua mahi, ahakoa kahore e honu tonu te uiuinga i te mea Mhai i whakanukuhia te uiuinga.
Na Te Paranihi (J. Ballance).
Forster Goring,
Kaituhituhi o te Kaunihera Whiriwhiri.