Middle Island Native Land Question (Report on.), By Mr. Commissioner Mackay
Ki a Ta Wiremu F. Taramana Tiawihi, Kawana o te Koroni o Niu Tireni, &c. He Whakaatu atu Tenei ki a koe,—
Ki a Ta Wiremu F. Taramana Tiawihi, Kawana o te Koroni o Niu Tireni, &c. He Whakaatu atu Tenei ki a koe,—
I raro i te Komihana i tuhia nei e koe i te 12 o nga ra o Mei, 1886, me nga mana i whaka-taua nei e koe ki au i raro i te tuarua o nga Komihana i tuhia i te 20 o nga ra o Hurae o taua tau ano, koia nei nga mahi i whakaritea maku, ara :—
He ata uiui he tuku ripoata atu i runga i nga korero a etahi Maori o te Waipounamu me etahi atu tangata, mo te taha ki aua Maori, e ki nei e kore ratou e ora i nga porohita me nga whenua i wha-kataua nei ki a ratou i mua hei kainga hei oranga mo ratou, he uiui hoki mehemea tera ano ranei etahi hawhokaihe kahore ano i whiwhi ki te whenua, he rapu hoki mehemea kei te whakaae kei te hiahia nga Maori i whai paanga ki te mahi o te Komihana i whakaturia i te tau 1879, hei uiui i nga tikanga o nga hoko whenua i te Waipounamu, ara,—(1) Te Otakou Poraka; (2) te Poraka o Ngaitahu; (3) te Poraka o Murihiku; (4) te Poraka o Akaroa; ki te tango i tetahi whenua hei too whakaea atu i o ratou take i o ratou tono hoki ki te Kawanatanga mo te korenga i mana etahi o nga kupu o nga pukapuka hoko, o etahi hoki o nga korero whakaaetanga ki nga Maori i runga i aua hoko; a he tuku kupu atu ki a koe mo te nui o te whenua me te wahi hei takotoranga mo taua whenua.
E mea ana ahau ko nga kupu o te wahi tuatahi o taku ripoata me pa ki nga take anake i puta i runga i te hoko o te Poraka o Ngaitahu, ara te poraka a Te Keepa, me te Poraka o Murihiku, natemea kei nga korero o enei poraka nga tino kupu mo te korenga i whakamana nga tikanga o te hoko.
Kia ata takoto katoa ai nga tikanga o enei hoko ki to aroaro, me korero poto atu e ahau te ahua o te hoko o aua whenua, kia tino mohiotia ai e tika ana kia arohatia nga Maori mo te korenga kahore nei i whakamana nga tikanga o aua hoko me nga korero whakaaetanga i korerotia ki nga Maori kia whakaae ai ratou ki te hoko i o ratou whenua mo te utu iti noa iho. Kaati i runga i tenei mahara aku me timata aku korero i te hoko a Te Keepa i te mea hoki ko te hoko tuatahi tena.