Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Proceedings of the Third Kotahitanga Parliament, April to May 1894

Pakirikiri Wenerei, Mei 30, 1894

10 a.m,

Pakirikiri Wenerei, Mei 30, 1894.

Ka puare te Whare.

page 142

Tiamana.—Nga mema i noho e 32.

1 Motini No 45, W. Kiriwehi.
2 Motini No 46, W. Kiriwehi.
3 Motini No 47, Wiremu Katene

W. Kiriwehi Motini No 45. W, Katene.—Tautoko.

W. Kiriwehi Motini No 46. W. Katene—Tautoko.

W. Katene Motini No 47. H. Paea.—Tautoko.

W. Katene.—Tautoko mote Motini No 45. Kia tere tonu te whakahaere inga kirihipi i tenei wa tonu ka whakaingoa inga mema e rite ana mo taua mahi a e inoi aua hoki ahau kia tere tonu ake hoki te kirihipi mo te taha kia matau.

H. Paerata.—E mahara ana ahau ko nga tangate e 40 i ko ahiria nei e tatau mo runga i enei mahi katoa a e mea ana ahau hei aua tangata aa ano.

H. Ropiha.—E whakapai ana ahau ki renei motini a e tono ana ahau me whakaingoa marie ano nga tangata mo te haina haere i nga kirihipi.

R. Rangiheuea.—Ma Kiriwehi e whakuhaae te haina ote kirihipi [unclear: ruo] te taha kia matou.

H. Niania.—Ko peai te Uamairangi te kai haina ma te taha kia matou.

H. Tukino.—E mea ana ahau me hanga rawa he korero ma nga tangata haere ki te mau haere ite kirihipi kia pai rawa mo nga kuaha pakeke ara Ate Whiti A. Tawhiao Ngatimania poto hei mea e riro pai mai ai ratou ki roto e tenei kotahitanga.

Liamana.—kei te pai uga korero ate minita nei a e mea ana ahau koia pu tetahi e haere mo te haina ki te tahi ki wa kato a mo te taha ki Tarauaki ko te kakukura me toona ta atu ki a te Whiti ma.

H. Ruru.—E tautoko ana ahau i nga kupu a te tiamana

W. Katene.—Mo Waikato ko te Heuheu me toona hoa Me Rotorua me taurunga A kume T Waata Mo whangaparaoa me oua waahi katoa ko Ngamoki Hirama Mokopapaki mo Ha araki Whitianga me [unclear: ona] waahi katoa ko Mangakahia.

H. P. Tunuiarangi.—E whakapai ana ahau ki tenei motini a e aite ana [unclear: mete mea kua] whaiti hoi kei nga tangata kua ingatia nei ta [unclear: ritenga] ite wa e rite ai ratou me te haore page 143E rika ana nga korero a tukino e mea ana ano hoki au tenei tetahi waahi pakeke kei tetahi waahi o ngatigorou i te taki wa o Ropata te Wahawaha e hiahia ana ahau kia airo mai tenei iwi no te mea kei tetaha pakeha tonu aatou ko pakeke o tawhiao raua ko te Whiti kei runga ote taha maori nei a e tino whaka ingoatia ana e ahau kote Heuheu tonu mo waikato ahu atu ki taranaki a ko ahau pu tetahi ko [unclear: tainahau] tetahi e haere mo te taha kia te whiti me o reira takiwa atu hoki e mea ana au me tiki hei tangata ko noatu mo taha ki ngatipoaou.

R. Wharerau.—E mea ana ahau ko hone heko tetahi hei hoa mo Tunuiarangi ma, mo te taha kia te whiti ma.

Tiamana.—E ingoatia ana hoki e ahau a H. Mangakahia hei hoa monga hunga haere ko Taranaki me ona Wahi atu.

R. Rangihenea.—E tautoke ana ahau i enei korero katoa.

H. Mokopapaki.—Epai ana me haere kia Tawhiao te tuatahi konga tangata katoa o tauranga no raro katoa ia tawhi ao kia oti mai te takiwa o tawhiao he mea noa o tauranga.

H. Paea.—E mea ana ahau konga atha kaua e haere kite haina i nga iwi.

H. Ropiha.—E tautoko ona ahau ko nga ateha kaua rawa e haere ki te haina engari me whakamutu ka pai te haere kite haina i nga kirihipi ki nga iwi.

H. Tupara.—E tautoko ana ahau ko Hone Heke e haere kia te whiti.

T. Waata.—E whakaae ana ahau ko au tetahi hei whaka haere mo te haina mo tenei kirihipi.

W. Kiriwehi.—E whakaae ana ahau a e mea ana ahau ko porokoru me whakaingoa mote haina ote takiwa ki whanga nui.

H. P. Tunuiarangi.—E tautoko ana ahau i te korero a w. kiriwehi mehemea e kaha ia kite haere kinga takiwa katoa krnui te pai notemea ko taku tino hiahia me haina tonu i muri tata o tenei paremata ko ahau i runga i aku haere mo runga o tenei mahi kaore rawa au e tono atu i tətahi oranga mooku ite kawanatanga i tetahi rangatira ranei. Ko au tetahi onga ateha nui ote kawanatanga i runga ote motu nei otira ite tau 1891 ka puta taku kupu ite tiriti o Waitangi ka mutu taku mahi ateha ko taku mohio ko ahau ateha i una tuatahi [unclear: o matou] page 144Katoa otira e hari ana ahau mo te Ingoatanga mai o H. Heke hei hoa mo matau a e hari ana ahau monga korero pai katoa i korerotia nei i tenei ka natemea kote kaupapa tenei o to tatau Pire Tono Mana ko te haina i nga motu e ma kete kirihipi mote whakawhiti atu ki Ingarangi. Mote takiwa Ngatiporou. E penei ana ahau mehemea etaea e tenei whare mete Timoti Whiua ranei e haere kia R. Wahawaha. Mengatiporou nga Iwi e pakeke ana ki ta tatau maei e ana ahau koia e haere ki reira.

Tiamana.—Kei waenganui ia mana ko Timoti Whiua ma mana e haina kote ota pepa ate Kawanatanga e £200 i tera tau i mate taua moni no reira kaore i kaha kita mau haere inga kirihipi.

W. Ihaia.—Kaore e kirihipi o tetahi taha o Hokianga tae ki Muriwhenua a e tono atu ana au me homai e kirinipi mo reira otira i tonoa ano e au ite Waipatu i te tau 1893.

Pika.—Nga mema e whakaae ana ki tenei Motini No 45 me ki mai Ae! Ae! kua riro ite Ae! kua paahi Mei 30, 1894, at 10 a.m.

W. Kahurunga.—Nga tangata mo te takiwa o te Wairoa, mote hania mote kirihipi. Watene kaharunga, kerei Teota, Hoori Niania. Kua nekehia te whare 2 p.m.