Other formats

    TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Collected songs and legends from the southern Cook Islands

Division of the Land

Division of the Land

Te tuatua no te vaine a Makea te ra tu ko tei keia ia Runanga koia Tinomana

Tera te ingoa i taua vaine ko Fai, kia kite ra a Makea i tana ravenga kino, koia tana akaturi kia Runanga. Tera te angaanga a Makea e tautai, tera te tautai e papa, kua aere atura aia ki taua tautai ra. Tera te aitenga i te ingoa o taua ariki ra ko Makea teratu, no tona tu aere ua. anga na runga i te vaka. E tae akera ki tetai ra kua aere atura taua ariki ra ki te papa, kua aere maira a Runanga kua keia i taua vaine ra, koia a Fai, kua moe atura iaia, kua topa i reira te putiki i te rauru o taua tangata ra, kua akaruke ua ki runga i te ngai, kua aere maira a Makea mei taatai, te akara ra, te vai ua ra te putiki i te rauru o te tane i runga i te ngai.

Kua ui atura a Makea ki te vaine, no ai teia apinga kua tuatua maira te vaine noou nai, no te rai ui anga a te tane, kua akakite atura aia no Runanga koia Tinomana, kare atura a Makea i riri kua akakoro maki ua i te kino i roto i te ngakau. e tae akera ki te popongi ake, kua apai atura a Makea ma te vaka tangata i ngai nga kupenga e rua, ko tana tetai ko ta te vaine tetai kua tautai aere atura, e kua rauka te ika e rua akana, kua apai atura ki uta i te kainga, kua tau te kai e kua maoa, kua tae mai te tautai, kua tua te kai i reira e rua tuanga, ko ta Makea e ta te vaine keia tuku teta akana ika ki runga tetai tuanga kua pera rai tetai akana ika ki tetai tuanga e kia oti ko te tuanga anga ia apinga ko to Makea ko to te vaine e kia oti, i reira kua rave a Makea i to raua kakau moe, ko te oore anga ia. tona kapanga e to te vaine kapanga kua tuku i to te vaine kapanga ki runga, iaia kua rave a Makea i tona kapanga ko te tuatua anga ia a Makea ki te vaine, ko to taua ma tara anga tena, oatu ka aere kia kavea ia kae ki Runanga. ko te matara anga tena ia taua.

Kua mei te tamaiti ka rima marama, tera te tuatua a Makea, te iki nei au i taku tua kiakoe te anga ki nei taku aro ki tetai, ko te kavenga teia i te vaine ki Runanga ko te aerenga teia i te kave i mua raua ko te vaine i muri te kai ma te apinga e te tangata i te tari i te kai ma te apinga, ko te riro anga ia i te vaine kia Runanga, kua aere atura a Makea ko te vaio anga ia i te vaine na Runanga kua noo atura raua ko te tane koia a Runanga e rima rai marama kua anau, te tamaiti e tamaroa kua topa atura i te ingoa ko Rongovei, koia rai a Tinomana kua angai atura taua ariki ra i te tamaiti e kua pakari ra, kua piri aere atura ki te tamariki na tai i te ara.

Kua kangakanga aere atura taua tamaiti ra ma te tamariki kua riri ra te tamariki iaia no te kanga, kua amuamu atura, eaa. [gap — reason: unclear] na Runanga tikai koe na Makea ua rai koe, kua mamae atura tona ngakau no te mea kua kiki ia aia na tetai ke. e tamaiti ua rai koe, kare a Runanga ia koe. Eaa koe i ta mai ei ia mata, e metua ki ua rai to au, na Makea no Araitetonga kia akarongo ra aia i taua tuatua ra, kua aere atura aia kua ui atura ki te metua vaine, e na ai au, te kua tuatua maira te metua vaine na maua tikai koe ma to metua tane koe a Runanga, kare te tamaiti i akatika, kua ui ma ei atura te tamaiti ki te metua vaine, kare ua te metua vaine i aaki vave, no te rai maro a te tamaiti kua akakite atura te metua e tika rai e rima marama ki Makea. e rima marama kia Runanga kua anau kae i reira ei reira taua tamaiti ra, e akatupu ei i tona manako, kua aere atura aia e kimi i te ngari o te metua tane, ko te karanga ia e na Makea aia, kua aere atura i te ara roa, e tae atura ki Araitetonga, kua noo atura aia ki runga ia Kapo toka no te noo nga ia, kare a Makea i Araitetonga. Kua aere ki Ngatangiia, ki te kainga ko Etukura i Avana, kua tu taua tamaiti ra ki runga kua aoakua matakitaki te tamariki o Tupapa kua karanga atura ratau naai teia Tamaiti i aoa ai aia i runga i te noo anga o Makea, kua akarongo atura a Takaia i te reo o te tamariki i te arataa, kua oro atura a Takaia kua ui atura, eaa ta kotou e mutamuta aere na, kua tuatua maira [unclear: natau]. e tamaiti te aoa ua ra i runga ia Kapotoka, te noo ra a Takaia i te Tarava, kia kite ra a Takaia i taua tuatua ra, kua oki atura a Takaia ki te kainga ko te rave anga ia i te tikoru koia te rava o Rangatira, kua apai atura, e kua aere atura ki Araitetonga kua akara atura aia i taua tamaiti ra, e kua angi atura, ko te apai anga ia i taua tamaiti ra ki runga i te ua, e kia oti tei reira kua arataki atura a Takaia i taua tamaiti ra, e tae atura raua ki Kaanga i te puku teitei, e tei reira tetai Marae ko Marae ai te ingoa.

Kua tuku iora i taua tamaiti ra ki runga i te au, kua tuku iora i te tikaru ki raro ake, iaia, kua ko iora a Takaia i nga akari e tu, kua vavai iora, kua paii aia i te katu i te akari, e kia oti kua akatu akera i taua tamaiti ra ki runga, kua rave maira a Takaia i taua tikaru ra koia te rava o Rangatira, kua tatua atura i taua tikaru ra ki taua tamaiti ra, kua monomono atura ki roto i te po [unclear: ona], kua ki tona rakai. Kua arataki atura i taua tamaiti ra na te ara, e aere atura raua, e tae atura raua ki Tapae, kua akatu iora a Takaia i taua tamaiti ra i reira, kua akaanga atura i tona mata ki uta i te maunga, kua karanga atura a Takaia, te kite ra ia Ikurangi kua karanga atura taua tamaiti ra, a, kua akaanga atura aia ki tai, i te mata o taua tamaiti ra.

Kua karanga atura a Takaia te kite ra koe i te toka ra ko Taunakekena kua tu iora raua ki reira kua karanga atura a Takaia, ko te oki nga tena i toau, mei kunei e tae ua atu ki Tuoro, ko te aki nga teia i toku e tae ua atu ki Toreaiva ko ngati Tangiia ia, kia oti te tuatua anga ko te karanga anga ia. E aere ra e aere ua rai koe e Avarua, e kake koe ki runga i te tamanu ei reira koe noo ei tena nga ma nga tamanu ei reira koe tu ei, e puroku koe ki to kakau, kia kapiki mai te tangata kia koe, auraka koe e ki e kai ua vai koe i to akari okotai ra okotai akari, e tae ua atu ki nga ra e itu kua pau nga akari, kua eke atura aia ki raro kua aere atura ki tai i nga metua kua kapiki maira nga metua kua eva atura atura raua ki runga i ta raua Tamaiti kua akanoo iora ki runga i te nooanga ariki.

Kua tuku atura i te taoonga ariki e te enua, mei Tapai e tae ua atu ki Tuoro, ko te au taoonga ravarai, mei ta Takaia rai i tuatua mai. E tae akera ki tetai ra kua unga atura aia i tana oro oro i tona ngutuare ki nga tapere i tona vaka kia putuputu mai ratau, kia kite aia i te rai nga o te tangata i tona tangata, kua putuputu maira tona tangata e rua rau ma ono, te tangata, kua akatupu atura aia i tetai umu kai maata ei angai i tona vaka tangata, kua noo ua iora aia i reira e tae akera ki tetai tuatau, kua tupu atura tona ngakau parau, kua ta atura aia i tona tangata kua pou atura iaia tetai rau i te kai i tona tuatau e ariki kino maata e te meameaau, e te akakino tangata. Nana i aa te raui tangata a Tangiia, kua kai aia i te tangata. No reira i karanga ia ai e ko tepua a Rongovei.

Ko te apinga ia taua i tuatua ra.