7. | I raro ano ia i nga tikanga o tenei Ture, ko ia tangata kua tae ona tau ki te ono tekau ma rima tau hipa atu ranei, i te wa e noho ana i tenei koroni, ka tika kia whiwhi penihana i runga i nga tikanga ka whakaritea i roto nei. |
8. | Kaua tetahi tangata pera e tika kia whiwhi ki te penihana mana i runga i nga tikanga o tenei Ture, mehemea kaore e taea e ia te whakarite i nga tikanga e whai ake nei, ara:—
(1.) | E noho ana ia i roto i te koroni i te wa e whakatuturutia ana e ia tona tika kia tango penihana; a |
(2.) |
Kua tae ki te rua tekau ma rima tau tae mai ki taua wa e noho tuturu pera tonu ana ia:
Engari hoki ko taua noho tuturu i te koroni nei, me kaua e kiia kua kore e tuturu, i runga i te haerenga ketanga mo etahi wa, mehemea ka kore e roa atu i te rua tau ina huihuia aua ngaronga atu, a mehemea he heramana me kaua ano hoki e pera i runga i tona ngaronga atu, i a ia e mahi ana i runga i te kaipuke kua rehitatia, a e haerere mai ana ki tenei koroni, mehemea ka taea e ia te whakaatu pono mai ko ona whanaunga ko tona kainga ranei i te koroni nei ano; a
|
(3.) | I roto i nga tau tekau ma rua o mua tata tonu o taua wa kaore rawa ia i whiua ki te whare-herehere mo nga marama e wha, kaore hoki i tae ki te wha ona whiunga ki te whare-herehere, mo tetahi hara e whaitikanga ana ki ta te ture kia whiua te tangata e hara pera ana ki te whare-herehere mo nga marama tekau ma rua, roa atu ranei, he hara e whaka-taurekareka ana i a ia i runga i te whakaaro a te katoa; a |
(4.) | I roto i nga tau rua tekau ma rima o mua tata tonu o taua wa, kaore rawa ia i whiua ki te whare-herehere mo nga tau e rima me te whakamahi me te kore mahi ranei, mo tetahi hara e whaka-taurekareka ana i a ia i runga i te whakaaro a te katoa; a |
(5.) |
Mehemea he tane te kaitono penihana kaore ia i whakarere i tana wahine i tetahi wa mo te ono marama roa atu ranei, kaore hoki i whakarite atu i te oranga tika mo tana wahine, kaore hoki i whakarite oranga mo ana tamariki kaore ano kia tae ki te tekau ma wha nga tau o aua tamariki, a mehemea he wahine te kaitono penihana kaore i whakarere i ana tamariki kihai nei i tae ki te tekau ma wha nga tau o aua tamariki:
Engari, mehemea kua puta te tiwhikete-penihana, me kaua e pangia atu te take o te tangata tango penihana e aua tikanga whakakore penihana e mau ake nei i tenei wahanga tekiona, kia taea ra ano te whakamarama atu aua take whakakorenga ki tetahi Kaiwhakawa Tuturu a kia mohio rawa ia ki te tika o aua take whakahe; a
|
(6.) | He tangata tika kua rongona paitia, a i roto i nga tau e rima o mua tata atu o taua wa, kaore ia i te haurangi, a i noho ia i runga i te tikanga pai; apage 3 |
(7.) | Ko ana moni e puta a tau ana ki a ia, kaore i te tae ki te rima tekau ma rua pauna i te tau, hipa ake ranei, ina rapua i runga i nga tikanga ka whakaritea i raro iho nei; a |
(8.) | Ko ana taonga me ana whenua kaore i te tae ki te rua rau whitu tekau pauna nui atu ranei, ina rapua te utu i runga i nga tikanga ka whakaritea i raro iho nei; a |
(9.) | Kaore ia i tuku ke atu i ana taonga whenua ranei, moni a tau ranei kia ahei ai ia ki te tono penihana mana; a |
(10.) | Kua whiwhi ia i te tiwhikete-penihana penei me tenei ka whakaritea i raro iho nei. |
|
9. | Ko te utu penihana kia tekau ma waru pauna mo ia tau, engari me whakahoki penei iho, ara,—
(1.) | Kia kotahi pauna e tangohia atu mo ia tahi pauna o nga moni a tau e puta atu ana ki a ia e hipa ake ana i te toru tekau ma wha pauna; a |
(2.) | Kia kotahi pauna e tangohia atu mo ia tekau ma rima pauna o te utu tika mo nga taonga me nga whenua, ina rapua i runga i nga tikanga kua whakaritea i raro tata tonu iho nei. |
|
10. | Ko te utu tika o nga taonga whenua ranei me rapu a me whakatau i runga ano i nga huarahi e whakaritea ana, a me haere i raro i enei tikangi, ara:—
(1.) | Ko nga taonga moni, whenua ranei a tetahi tangata, ara mo tona paanga atu, ka kiia koia na tona taonga ahakoa whenua aha ranei. |
(2.) | Mo runga mo te whakatoputanga o te utu tika o aua taonga whenua ranei me kape mai ano nga utu me nga taunaha e pa tika atu ana ki aua taonga whenua ranei, a me kape mai ano hoki nga moni e rima tekau pauna; a ko nga toenga ka kiia koia tena te toputanga o ana taononga me ana whenua. |
|
11. | Ko te moni utu penihana me kaua e whakarereketia a puta noa te tau. |
12. |
(1.) | Kia taea ai te rapu mehemea e tika ana te kaitono penihana kia whai penihana, a kia mohiotia ai nga moni tika mo te penihana mo te tau-putanga-moni tuatahi, ka meingatia ko tana moni a tau i puta kia a ia i te tau-putanga-moni o mua tata tonu atu o taua wa, ka kiia koia tena te tikanga o ana moni a tau e puta ana ki a ia. |
(2.) | Kia taea ai te whakatau te moni tika mo te penihana mo te tau tuarua me era atu tau, ka meingatia ko nga moni a tau i puta ki te tangata tango penihana mo te tau-putanga-moni o mua tata tonu atu o taua wa ka meingatia koia tera ana moni e puta a tau ana ki a ia. |
|
13. | Ko enei tikanga e whai ake nei me pa ina rapua te moni e puta a tau ana ki te tangata mo runga mo nga tikanga o tenei Ture, ara:—
(1.) | Me tango mai i roto nga utu e puta mai ana i nga taonga whenua ranei kua whakahuatia ake i runga ake nei. |
(2.) | Mehemea e whakaritea atu ana he whare moenga me te kai ma tetahi tangata, ko te moni utu tika mo aua mea, kaore page 4e hipa atu ana i te rua tekau ma ono pauna i te tau, me uru ano era ina rapua te moni e puta a tau ana ki te tangata. |
(3.) |
Mehemea ia he tane raua ko tana wahine, ko nga moni e puta a tau ana ki a ia o raua ka meingatia kaore i hoki iho i te hawhe o te huihuinga o nga moni e puta a tau ana ki a raua:
Engari kaua tenei tikanga e pa atu mehemea e noho wehe ana raua i runga i te whakataunga a te Kooti wehe i a raua, i runga ranei i te tiiti wehe i a raua.
|
|
14. | Mo runga mo ia penihana me pa atu enei tikanga, ara:—
(1.) | Me timata atu te penihana i te ra i whakahuatia ai i roto i te tiwhikete-penihana i whakaputaina mo te penihana o te tau tuatahi, me whakarite ko te ra tuatahi o te marama tuatahi e whai tata tonu ana i te ra i whakaputaina ai tau tiwhikete. |
(2.) | Ko nga moni penihana mo ia tau me utu i runga i te tiwhi-kete-penihana i whakaputaina mo taua tau, kaua e utua i runga i tetahi atu tikanga. |
(3.) | Me whakahua rawa i roto i ia tiwhikete pera te utu o te penihana mo te tau, me te whakahua i te tikanga o te utunga, ara kia tekau ma rua utunga, kia rite tahi nga utunga, i ia marama, ko te utunga tuatahi me utu i te ra tuatahi o te marama tuatahi o muri tata iho o te wa i whakatimataria ai te tau. |
|