I roto i tenei Ture mehemea kaore e rereke ana te hangai i nga uptake o roto nei, koia nei te tikanga o enei kupu, ara,—

"Poari" ko te Poari e whakaturia ana i raro i tenei Ture.

"Whenua" ko nga kea whai paanga whaitaketanga ki tetahi whenua.

"Minita" ara ko te Minita mo nga Whenua.

"Heretitamete Maori" ko nga whenua a nga Maori kua oti te whakatau e Te Kooti Whenua Maori hui atu ki nga whenua e mau ana ki nga Maori i raro i era atu take engari kaore e uru mai nga whenua ka korerotia i muri nei, erangi kia oti ra ano te whakatau i te take o aua whenua, kaore hoki e uru atu nga whenua a nga Maori he mea hoko e ratou i te Karauna, i tetahi tangata, kaporei-hana ranei.

"Whenua Maori" ko ngawhenua a nga Maori e mau ana ki a ratou i raro i o ratou tikanga me a ratou ritenga Maori engari kaore ano kia oti te whakatau nga take e te Kooti Whenua Maori.

"Maori" ko nga tangata Maori o Niu Tireni me nga hawhekaihe me a ratou uri.

"Tangata Whai Paanga" ara ko nga tangata Maori whai hea.

"Te Kooti Whenua Maori," ko te Kooti Whenua Maori i whakaturia i raro i "Te Ture Kooti Whenua Maori, 1886."

"Te Ture Kooti Whenua Maori, 1886," tona tikanga ko taua Ture me ona whakatikatikanga me nga Ture e paahitia ana hei riwhi mo tera.

"Tokomaha" tona tikanga ko nga tangata tokorua o roto o nga tangata tokotoru.

Ka ahei te whakahaere i tetahi pooti i raro i tenei huarahi e mau iho nei me te whakarereke ano i ia wa i runga ano i ta te Kawana i tohutohu ai, ara:—

Kia te Kawana.

Ko matou ko te hunga e mau nei nga ingoa i raro iho nei ko te hunga e whaitake ana e tika ana ranei kia whai hea paanga ranei ki tenei whenua katoa. (Me whakaatu i konei te whenua) ara ko te whenua i uru ki roto i te panui i perehitia i roto it e Kahiti o te o nga ra o 18, kua whakaae i konei ki te hoko me te tuku i taua whenua ki a te Kuini mo nga moni e £, ara ko nga moni i whiriwhiria i whakataua e te Poari Hoko Whenua Maori i raro i "Te Ture Hoko Whakawhiwhi Whenua Maori, 1893," [ki te tuku ranei i taua whenua i runga i te riihi i raro i te mana o "Te Ture Whenua, 1892," i raro i nga tikanga o "Te Ture Hoko Whakawhiwhi Whenua Maori, 1893," i runga i te tikanga o ta ratou whakaae.]

I tuhia i tenei ra i te o nga ra o, 18.

Kia rua nga taha pooti, kia kotahi ki te reo Pakeha kia kotahi ki te reo Maori. Me haina aua taha e rua e nga tangata e pooti ana, a me titiro e nga tangata tokorua te hainatanga a aua tangata, a ko tetahi o aua tokorua me Kaiwhakamaori whai raihana, a ko tetahi me Hei Pi (J.P.) me Roia ranei o te Hupirimi Kooti, ko te Karaka ranei o te Kooti Kaiwhakawa Tuturu ko te Kairehita ranei o te Hupirimi Kooti, ko tetahi Pohimahita ranei. Ma te Kaiwhakamaori e titiro ana i te hainatanga a tetahi Maori e matua whakamarama atu nga tikanga o te pukapuka i mua i te hainatanga a tetahi Maori, a i te wa e titiro ana taua Kaiwhakamaori i te kainatanga me tuhituhi e ia ki runga i taua pukapuka me whakapiri atu ranei taua tiwhikete whakaatu atu i tino whakamaramatia atu e ia nga tikanga o taua pukapuka i mua o te hainatanga; a ko taua tiwhikete tonu hei tohu i ata whakamaramatia taua pukapuka a i mohio te Maori e haina ana i nga tikanga o taua pukapuka a i whakaae hoki ia ki te haina; erangi ia e kore e taea te tono utu i nga Maori whaitake mo tetahi mahi i mahia i raro i nga tikanga o tenei tekiona. Ka ahei te mea kia maha nga pukapuka pooti a me kaina ia pukapuka pooti e te tangata kotahi e nga tangata tokomaha ranei e pooti ana.

A ko aua pootitanga katoa kua kiia ake nei ka meinga hei here kia mana ai ki runga i nga tangata katoa e whaitake ana ki te whenua (ahakoa he tamariki ke porangi he tangata mana kore ranei ki ta te ture, ahakoa e ekengia ana te whenua te hea te paanga ranei o tetahi tangata whaitake e tetahi kereme, tikanga tiaki ranei, e ekengia ana ranei e te here e tetahi ritenga ranei kia kaua e riro taua whenua) mehemea kua oti te pooti e nga tangata e whaitake ana ki nga hea e neke ake ana i te hawhe o ratou hea paanga ranei o taua whenua, ki te mea ranei he whenua kaore ano i whakamaramatia nga hea me nga paanga a nga tangata whaitake me whakatau e te tokonui o nga tangata whaitake ki aua whenua.

Ka ahei nga Kaitiaki mo nga tamariki mo nga porangi mo te hunga mana kore ranei ki te pooti mo te taha ki aua tangata e tiakina ana e ratou, ahakoa nga tikanga o te tiaki, a ko aua pootitanga ka meinga me mana ki runga i aua tangata a ka mana tonu ano i tino whakamana e te ritenga tiaki.

Mehemea i whakaaetia i runga i taua pootitanga kia hokona kia tukuna te whenua ki a te Kuini kei reira ka ahei te Kawana i runga i te Ota a tona Kaunihera ki te ki he whenua aua whenua kua tukua tuturutia ki a te Kuini a ka tukua e taua Ota o roto o te Kaunihera taua whenua ki a te Kuini, me te kore atu o nga tono me nga take me nga paanga katoa, a i reira ano ka kiia aua wkenua he whenua no te Karauna, a ka ahei te tukutuku i raro i nga tikanga o "Te Ture Whenua, 1892."

Ko taua Ota o roto o te Kaunihera ka ahei te rehita i raro i 'Te Ture Rehita Tiiti, 1868," i roto i te Tari Rehita Tiiti o te takiwa i takoto ai te whenua ara mehemea i tau taua whenua ki raro i taua Ture; a mehemea kihai i tau ki raro i taua Ture, ka ahei te rehita te Ota o roto o te Kaunihera i raro i "Te Ture Whakawhiti Whenua, 1885," ano he tuku whaimana ki a te Kuini, a me whakakore e te Kairehita Whenua Takiwa nga tuhituhinga katoa i roto i te pukapuka rehita e pa ana ki nga take ki aua whenua.

A i muri i te rehitatanga o tetahi Ota pera o roto o te Kaunihera kaua e rehitatia tetahi mahinga take a muri atu haunga ia nga whakahaere a te Karauna.

I muri iho i te ra i tuhia ai te Ota o roto o te Kaunihera i raro i tenei tekiona e tuku tuturu atu ana i tetahi whenua ki a te Kuini i runga i te hoko me te tuku, ko nga utu i whiriwhiria i whakaritea e te Poari me utu i raro i nga tikanga o tenei Ture ki nga tangata whaitake i runga ano i te rahi o ia hea o ia hea, a tae noa ki te wa e utua ai me whai hua inatarete kia rima pauna i te page 6tau mo ia rau pauna, timata mai ano i te ra i tuhia ai te Ota o roto o te Kaunihera a taea noatia te wa i utua ai.

Mehemea i whakaaetia i runga i te pootitanga kia riihitia te whenua i raro i nga tikanga o "Te Ture Whenua, 1892," me te haere ano i raro i nga tikanga e mau ake nei i te tekiona toru tekau ma toru, kei reira me panui e te Kawana ra te Ota o roto o te Kaunihera kua tukua taua whenua ki a te Kuini i runga i te tiaki mo nga tangata Maori whaitake me o ratou uri; a ma taua Ota tonu o roto o te Kaunihera e whakatau taua whenua ki a te Kuini i raro ano ia i te tiaki kua kiia ake nei, erangi me mana kore atu i runga i taua whenua nga tono me nga take me nga paanga me nga taunaha katoa a ka kiia taua whenua he whenua no te Karauna.

Ka ahei te rehita te Ota o roto o te Kaunihera i runga ano i te huarahi kua whakaritea i runga ake nei mo runga i nga pootitanga kia hokona kia tukuna te whenua ki a te Kuini, a ka pera ano te mana o nga rehitatanga me tera kua whakaritea mo aua tikanga.

Timata atu ano i te ra i mana ai tau Ota o roto o te Kaunihera kua whakahuatia ake nei ko te whenua e whakahuatia ana i roto i taua ota ka ahei te tuku i runga i te riihi i raro i taua Ture, a i reira ano ka pa enei tikanga e mau ake nei:—

Ahakoa etahi atu tikanga o tenei Ture e tau ana ranei tetahi tiaki ki runga i tetahi hea paanga ranei ki tetahi whenua, a ahakoa e pa ana tetahi here tikanga ranei ki runga i taua wheuua, hea, whaipaanga ranei a ko nga tangata whaitake e neke ake ana o ratou hea i te hawhe o aua hea paanga ranei ki aua whenua, ki te mea ranei he whenua kahore ano i whakatuturutia te rahi o nga hea me nga paanga ki aua whenua, ka ahei te tokonui o aua tangata whaitake i mua i muri iho ranei o taua panui kua kiia ake nei, a i mua ano hoki i te paunga o te wa i whakaritea i mua ake nei kia turia taua pooti, ka ahei i runga i te tuhituhi pukapuka mea whakaoti mea ata titiro a kua oti ake nei te whakaatu nga tikanga mo runga i tetahi pootitanga, ka ahei te tuku me te whakarere i page 7taua whenua ki a te Kuini i runga i nga utu i whiriwhiria i whakataua e te Poari; a ko taua pukapuka i whakaotia ra ka meinga hei here ki runga i nga tangata whaitake katoa ki aua whenua, me era atu tangata katoa o ia ahua ahakoa he tamariki he porangi me era atu tangata e mana kore ana ki ta te Ture ahakoa e whakaae ana ki te tuku ki te whakatau i aua whenua ki a te Kuini kahore ranei.

Ko nga Kaitiaki mo tetahi tiaki mo nga tamariki me nga porangi me era atu tangata mana kore ranei, ahakoa nga tikanga o te tiaki ka ahei kia pa tahi atu ki te tuku i taua whenua, a ko ta ratou whakaotinga i taua pukapuka tuku ka meinga e mana ana mo te taha ki aua tangata e tiakina ana a ka mana tonu aua tikanga katoa. Ko nga utu i whiriwhiria mo te whenua me tuhatuha me utu ki nga tangata whaitake ki te whenua i runga ano i te rahi o ratou hea me o ratou paanga.

Mo runga i nga whenua Maori ka ahei te Kawana ki te tohutohu atu ki te Kooti Whenua Maori kia kimihia nga take mo aua whenua a i reira ano me tahuri te Kooti ki te kimi.

Ko nga whakahaere kimihanga take (haunga ia etahi tikanga whakahaere ture i whakaritea ai e te Kawana) me ahua rite tonu ki nga tono whakawa take i runga i nga tono a nga Maori e ki ana e whai take ana e pa ana ranei ki tetahi whenua pera ano me nga tikanga o "Te Ture Kooti Whenua Maori, 1886"; a ko nga tikanga katoa o taua Ture e pa ana ki tetahi whakawakanga take mo tetahi whenua Maori i raro i taua Ture me pa ki nga whakawakanga take i raro i nga tikanga o tenei tekiona; a ka ahei te hanga i nga ota katoa me nga mahi i mahia e taea ana ranei te mahi i runga i tetahi whakawakanga take ki tetahi whenua Maori i raro i nga tikanaa o "Te Ture Kooti Whenua Maori, 1886": Otira me kaua e wehewehea te whenua erangi ano ma te whakahau pera a te Kawana te taea ai te wehewehe.

Ko nga utu katoa me nga moni i pau i te whakahaerenga i nga tikanga o tenei tekiona ma nga Maori whaitake e utu a ka whakaekea aua moni ki runga i aua whenua Maori hei taunaha mo te taha ki a te Kuini.

Ka ahei te Kawana i runga i etahi tikanga whakahaere ture ki te whakarite i nga tikanga whakahaere i roto i te Kooti Whenua Maori i raro i tenei tekiona, me te whakarite ano hoki i etahi tikanga whakahaere ture e taea ai te whakamana i nga tikanga o tenei tekiona.

I te mea kua oti te whakawa i te take ki tetahi whenua Maori i runga i nga tikanga kua whakaritea e tenei Ture, ko nga tikanga o tenei Ture e pa ana ki nga heretitamete Maori ka pa atu ki aua take whenua Maori.

Erangi ia kahore tetahi mea i roto i tenei Ture e kiia hei arai i te tono a tetahi Maori e whaitake ana ki tetahi whenua ki te tono ki te Kooti i runga i nga huarahi kua whakaritea e "Te Ture Kooti Whenua Maori, 1886," mo tetahi whenua Maori i uru ki tetahi takiwa kua paniutia. A ko te mahi ma te Kooti i runga i nga whakawakanga take katoa mo aua whenua e tukuna mai ana ki tona aroaro i raro i tenei Ture he kimi he tino whakatau i nga take a aua hunga katoa mo aua whenua e whakawakia ana ahakoa i tae aua tangata ki te aroaro o te Kooti kahore ranei.

I mua o te whakaotinga o tetahi hoko o tetahi tuku ranei ki a te Kuini me whiriwhiri e te Kawana mehemea e whai whenua ke atu ana nga Maori hei oranga mo ratou i tua atu i nga hea me nga paanga i roto i te poraka, i te wahi page 8whenua ranei e meatia ana kia hokona, a ki te mea kahore he whenua ke atu me rahui tetahi wahi o taua poraka kia rite ki ta te Kawana i whakaaro ai e rahi ana hei oranga mo ratou, ka ahei ranei te Kawana ki te hoko i te poraka katoa a mehemea kahore i rakuitia etahi wahi o taua poraka i hokona ra me wehe etahi whenua i roto i nga whenua Karauna i pai ai ia kei oranga mo aua Maori:

Erangi ia kaua tetahi whenua e rahuitia ana hei oranga mo nga Maori e kiia e ranea ana mehemea e hoki iho ana aua whenua mo ia tane, wahine, tamaiti Maori i te rua te kau ma rima eka o te whenua tino pai, a kia rima tekau eka ma ia tane wahine tamaiti hoki o te whenua hoki iho te pai, a kia kotahi rau eka ma ia tangata o ratou o nga whenua i tino hoki iho te pai.

Ko tetahi whenua e rahuitia peratia ana e wehea ana ranei ka ahei te whakapumau aua hea paanga ranei ki aua whenua ki aua Maori i raro ano i ena here me ena tikanga i pai ai te Kawana; ka ahei ranei te Kawana ki te whakatau i aua whenua ki tetahi kunga ropu e whai mana ana i runga i te ture ki te whakahaere rakui Maori me te whakahaere ano e taua hunga ropu hei painga mo aua Maori.

Ka oti te hanga tetahi Ota o roto o te Kaunihera a e kiia ana i roto i taua Ota me riiki tetahi whenua i raro i nga tikanga o "Te Ture Whenua, 1892," a mehemea kihai i taea taua whenua te riihi i roto i nga marama e ono timata mai i te ra i tuhia ai taua Ota o roto o te Kaunihera, kei reira ka ahei te Kuini i ia wa ki te whakaputa moni ki nga tangata e tika ana kia riro i a ratou nga moni reti o aua whenua mehemea i riihitia, engari ko nga moni e utua ana mo nga whenua kihai i riihitia me kaua e neke ake i te wha pauna i roto i te rau pauna o nga moni i whiriwhiria i runga i aua whenua kihai i retia, a ko aua utu me whakatau i runga i te utu mo te eka, i runga ranei i te utu o te eka i whakataua ai e te Poari i te whiriwhiringa tuatahi.

Ko aua moni katoa me taunaha ki runga ki te whenua a ka ahei te tango mai aua moni i roto i nga moni reti o te whenua ina riihitia, i roto ranei i nga moni hoko ina hokona te whenua.

Mehemea e whiriwhiria ana nga utu i runga i tetahi atu tikanga e hara i te utu eka nga utu e whakataua ana e te Poari, kei reira ko nga whakataunga i nga utu i raro i tenei tekiona mehemea e rereke ana nga whiriwhiringa, me whakatau e te tangata kotahi maha atu ranei i whakaturia e te Tumuaki o te Kooti Whenua Maori i runga i te tono a te Minita, a tetahi tangata ranei e tika ana kia riro i a ia nga moni reti mehemea i riihitia taua whenua.

Mehemea he tokomaha nga tangata e Whaitake ana, e ki ana ranei e whaitake ana ratou ki etahi moni tinana moni hua ranei, ka ahei te Kooti Whenua Maori i ia wa i ia wa ki te whakatau i o ratou paanga, me te whakatau ota pera, i runga i te tono a te Kawana a te Minita ranei a tetahi tangata ranei e ki ana e whaipaanga ana ia ki aua moni pera.

Ko nga tikanga o "Te Ture Kooti Whenua Maori, 1886," e pa ana ki te kimihanga o nga hea me nga take Maori ki nga heretitamete Maori i raro i taua Ture ka pa ki nga whakawakanga take a te Kooti Whenua Maori i raro i nga tikanga o tenei tekiona.

Ko nga tikanga katoa o "Te Ture Hoko Whenua Maori, 1892," a muri nei whakahuatia ai ko "te Ture kua hui tahi ki tenei Ture," me mana tahi me tenei Ture, haunga ia te tekiona rua me te tekau (engari ano te rarangi whakamutunga) me te tekiona tekau ma wha me te tekau ma rima, haunga ia nga tikanga o taua Ture kahore nei e rite ana ki nga tikanga o tenei Ture ka whakatikatikaia a muri ake nei, ara:—

Kei te whakahuatanga o nga kupu nei nga "whenua Maori," i roto i taua Ture hui tahi ki tenei Ture, ko aua kupu i te mea e pa ana taua Ture huihui ki nga tikanga o tenei Ture, ka kiia ko tona tikanga ko tetahi whenua i whakamana kia riro atu kia hokona i raro i nga tikanga o tenei Ture.

Ko te panuitanga a te Kawana o roto o tona Kaunihera i te panui e whakahuatia ana i roto i te tekiona whitu o tenei Ture, mo te tono ki nga Maori whaitake kia teria tetahi pooti ka rite tonu tona mana ki te panui i panuitia e te Kawana i raro i te tekiona tekau ma ono o te Ture kua hui tahi ki tenei Ture, engari ko te panui i panuitia i raro i nga tikanga o tenei Ture ka timata mai tona mana i te panuitanga tuatahi i roto i te Gazette i te Kahiti ranei, i runga ano i te huarai e panuitia ai.

Ko nga whakahuatanga i roto i te tekiona tekau ma waru o te Ture kua hui tahi ki tenei Ture e whakahua ana i te tekiona tekau ma ono o taua Ture, me ki e pa ana ki tetahi panui e panuitia ana i raro i nga tikanga o tenei Ture.

Ko nga moni topu e tika ana kia utua ki tetahi Maori ki tetahi tangata ranei i raro i tenei Ture ka ahei te utu ki te tupenetua i whakaputaina i raro i te Ture kua hui tahi ki tenei Ture hei whakarite mo te moni ara mehemea e whakaae ana nga Maori ana tangata ranei ki taua tikanga.

Erangi kaua aua tupenetua e hokona mo nga moni iti iho i nga moni e whakahuatia ana i roto i aua tupenetua, a ko nga hokonga tupenetua e poka ke ana i nga tikanga o tenei ture ka meinga kua mana kore.

Ahakoa tena tetahi tangata ehara nei i te Maori a e whiwhi ana ki tetahi paanga, whaitaketanga, taunaha ranei ki tetahi whenua, e kore te whakaaetanga a taua tangata e meinga hei whakamana i tetahi pootitanga, i tetahi mea ranei i mahia i runga i te kore tuunga o tetahi pooti i te tukunga ranei o tetahi whenua ki a te Kuini i raro i tenei Ture; a ko ia pootitanga ko ia mea ranei i mahia i runga i te kore pooti, ko ia hoko tukunga whakarerenga ranei ka mana tonu ahakoa whakaae taua tangata ki taua tukunga kahore ranei, a ka mana tonu ka tuturu rawa; a ko nga Ota o roto o te Kaunihera, me nga hoko me nga tukunga me whakakore rawa atu i nga take i nga taunaha me nga paanga o nga tangata katoa, a ka riro atu ma te Kuini.

Engari ia mo ia paanga, whaitaketanga, taunaha, tono ranei o tetahi tangata pera kua tangohia peratia, me utu e te Kuini ki taua tangata te utu tika mo taua paanga, whaitaketanga, taunaha, kereme ranei; a mehemea ka kore e taea te whakarite nga utu i waenga i taua hunga me te Kuini mo runga mo aua take, ma te Tiati o te Kooti Hupirimi e whakatau i runga i te tono a te page 10Minita a taua tangata ranei, a ko nga utu i whakataua peratia me utu e te Kaitiaki o nga moni o te Koroni.

Mehemea e whakaaro ana te Poari ehara i te mea tika kia tonoa atu te Kawana kia hoko kia riihi ranei i tetahi Whenua Maori i tetahi heretitamete Maori ranei i roto i tetahi takiwa kua panuitia, a ki te mea ranei kahore nga Maori whaitake e pooti ki te koko ki te riihi ranei ki a te Kawana, ka ahei ratou ki te tuku i tetahi pitihana mea ata whakamana ki te Tumuaki o te Poari he mea haina taua pitihana e nga tangata tokorua o roto o ia tokotoru o nga tangata whaitake katoa, e nga tangata ranei e maharatia ana he hunga tika hei whakahaere i nga take o te katoa o ratou me te whakaatu mai i to ratou hiahia kia unuhia taua Panui, a ka ahei te unu i runga i nga huarahi kua whakaritea i roto i te tekiona wha o tenei Ture.

Erangi ia ekore tetahi Panui e whakakorea kia marama ra ano te Kawana i roto i tona Kaunihera he tika te tono kia unuhia taua Panui; a mo runga i aua take ka ahei te Kawana ki te whakahaere i tetahi tikanga i pai ai ia hei tino rapu mehemea he mea tika he mea whaitake tau pitihana.

A i runga i te whakakorenga o tetahi Panui ko nga Whenua Maori e puritia ana e nga Maori whaitake a kahore he here i runga i nga whenua i roto i te takiwa i panuitia ka ahei e ratou te hoko te riihi ranei engari kaua ia i runga i tetahi atu huarahi ke atu ahakoa ki a wai, erangi ia me matua tuku ia piihi whenua ki te akihana a ko ia wahi whenua me kaua e neke atu te rahi o te whenua tuawhenua i te ono rau wha tekau eka o te whenua tino pai, a kaua e neke atu i te rua mano nga eka o te whenua hoki iho te pai, kaua e neke atu i te tekau mano eka haerenga kararehe, a hei whakaritenga mo enei tikanga me ata whiriwhiri marire te ahua o nga whenua te Poari Whenua Takoto kau a te Karauna o te takiwa i takoto ai aua whenua, a i muri iho me panui kia hokona i raro i nga tikanga o te tekiona 67 o te Ture Whenua 1892.

Mehemea e whakaae ana nga tangata whaitake ki te hoko i raro i nga tikanga o te tekiona i runga ake nei me whakarite i te tuatahi nga utu e te Poari Whenua Takoto kau a te Karauna o te takiwa i takoto ai aua whenua, erangi mehemea e whakaae ana nga tangata mo te riihi anake, ko nga moni reti e utua ana mo aua whenua me kaua e hoki iho i te rima pauna i te tau mo ia rau pauna o nga utu tika o te whenua e whakataua ana e te Poari.

Erangi ia i mua o te tukunga o tetahi whenua ki te akihana mo te hook mo te riihi ranei me tuku mai e nga tangata whaitake ki aua whenua tetahi pukapuka hei whakaatu e nui ana te whenua e toe ana ki a ratou hei oranga mo ratou, a kia tino mohiotia ai tenei me tuku e tetahi Kaiwhakawa o te Kooti Whenua Maori e tetahi Kaiwhakawa Tuturu ranei tetahi tiwhikete whakaatu i nga whenua e puritia ana e whaitake ana hoki aua tangata e hiahia ana ki te hook ki te riihi ranei, a e kore e taea te tuku i tetahi whenua mehemea kahore e tukua mai taua tiwhikete whakaatu pera atu.

Hei whakaritenga i nga tikanga katoa o tenei Ture a kia tere ai te tuku i nga whenua ka whakahuatia a muri ake nei i roto i tenei tekiona i runga i te whakapumau o te take ki nga tangata e whiwhi ana ki aua whenua, ko nga whenua katoa e takoto ana i roto i tetahi wahi i panuitia a e puritia ana i raro i te tiwhikete i te memoriara whakamaharatanga take ranei i tukuna i raro i tetahi Ture Whenua Maori, ki te whakahokia atu ki nga Maori whaitake i runga i te huarahi e whakaaturia ana i roto i te tekiona rua tekau ma ono ka tukuna tonutia aua whenua kia ekengia e nga tikanga o "Te Ture Whakawhiti Whenua, 1885," a ko nga whenua katoa e puritia ana e nga Maori i raro i te Karauna Karaati i roto i te takiwa kua kiia ake nei ka tau ano ki raro i nga tikanga o taua Ture me te mana tonu o nga here ara mehemea e ekengia ana aua whenua e te here i te wa e whakahokia atu ai aua whenua; erangi e kore tetahi tono i runga i nga moni inihua e tukuna e kiia ranei kia puta i runga i te tukunga o tetahi whenua e puritia ana i raro i aua take ki raro i te Ture kua kiia ake nei: Erangi ia e kore tera e arai i tetahi tono mo aua moni e puta ake ana i runga i tetahi mea i mahue tetahi pohehetanga ranei o tetahi o nga apiha o te Tari Whakawhiti Whenua i runga i nga whakahaerenga o a ratou mahi.

Engari hoki e kore tetahi tikanga o roto nei e meingata e whakanoa ana i tetahi take i whakahaerea tikatia i runga i te ture hei hoko hei riihi hei tuku pehea ranei i tetahi whenua i uru ki tetahi o aua whakamananga take o mua atu i te ra o te Panuitanga e whakamarama ana i taua wahi i panuitia; a ko nga whenua me nga paanga o nga Maori whaitake ka pangia e nga pukapuka tuku anake i whakahaerea i runga i te ture a i whakaotia i mua i taua ra, a ko aua pukapuka tuku me tuhi ki runga i te rehita me te ki he take kahore ano i ea. Erangi ia kia oti ra ano te hanga tetahi pukapuka rehita mo aua whenua ko nga whakahaere katoa mo runga i aua whenua me rehita i runga i te huarahi i whakaritea ai e te Ture Whakawhiti Whenua.

Me timata te mana o tenei Ture i te ra tuatahi o Hanuere, tau tahi mano waru rau iwa tekau ma wha.

He mea whakahau, i taia e S. Costall, Kai-ta a te Kawanatanga, Weringitana.—1893.