Acts Affecting Native Lands, Etc. (In English and Maori), Passed by the General Assembly, Session 1892, 1893, 1897, 1898, 1899.
He Ture hei whakamana i te Whakatikatikatanga me te Whakamananga o te Whaitaketanga ki te Poraka o Tahoraiti
He Ture hei whakamana i te Whakatikatikatanga me te Whakamananga o te Whaitaketanga ki te Poraka o Tahoraiti.
Notemea i tetahi nohonga o te Kooti Whenua Maori i te tau kotahi mano waru rau ono tekau ma whitu i runga i te kimihanga take mo te poraki whenua e mohiotia ana ko "Tahoraiti," kei roto i te Takiwa Porowini o Haaki Pei, i whakataua kia wawahia taua poraka kia rua nga wehewehenga, ara kia whakahuatia ko Tahoraiti No. 1 me Tahoraiti No. 2., a me puta hoki te tiwhikete whaitake mo aua poraka e rua ki nga tangata e tika ana ki tena wehenga ki tena wehenga e mau nei a ratou ingoa ki te Apiti Tuatahi me te Apiti Tuarua e mau ake nei: A notemea i runga i aua ota i whakaputaina nga tiwhikete e rua, a no muri iho ara no te tekau ma iwa o nga ra o Tihema, tau tahi mano waru rau ono tekau ma whitu, i whakaputaina nga Karauna karaati e rua hei whakapumau i aua wehenga whenua ki nga tangata kua whakataua ra kia ratou i roto i aua ota: A i te mea kua kitea i muri. iho i pohehe te mahinga o aua ota, whakaurua ana nga ingoa o nga tangata kua whakataua e te Kooti mo Tahoraiti No. 1 ki Tahoraiti No. 2, me nga tangata e tika ana mo Tahoraiti No. 2 whakawhitia ana ki Tahoraite No. 1, a i te mahinga tiwhikete me nga Karauna karaati, i mau tonu taua mahi pohehe: A notemea i hanga tetahi tiiti i te tekau ma rima o Pepuere, tau tahi mano waru rau whitu tekau, he mea haina e nga tangata katoa e mau nei o ratou ingoa ki te Apiti Tuatahi me te Apiti Tuarua haunga ia a Matariri Pouaru me Hanita te Maero, kihai raua i haina, i hanga hoki taua tiiti hei whakawhiti hei kurutete i nga wahanga e rua o taua poraka, otiia na te mea kihai i haina taua Matariri Pouaru me taua Hanita te Maero, heoi kihai i oti taua whakawhitinga, a i te mea hoki kua mate a Matariri Pouaru me Hanita te Maero a kua maharaharatia inaianei, kahore pea i tino mana taua tiiti whakawhiti kurutete: Ai i te mea hoki kua maha nga riihitanga o taua whenua kua hanga e nga tangata whaipaanga e nga kaiwhakakapi hoki o era o ratou kua mate: A i te mea e tika ana hoki kia hanga tetahi tikanga hei whakatika i taua mahi pohehe hei whakamutu i te awangawanga hei tiaki hoki i nga hea whaipaanga o te hunga e tika ana i raro i aua riihi ra:
page 2No reira ka meingatia hei Ture e te Runanga Nui o Niu Tireni e noho huihui ana i roto i te Paremete, i runga ano i tona mana, ara:—
1. | Te Ingoa Poto o tenei Ture ko "Te Ture Whakatikatika Whakamana hoki i nga Take ki Tahoraiti, 1892." |
2. | Ko aua tiwhikete o te Kooti Whenua Maori me aua Karauna karaati hoki ka meingatia inaianei kia kaua e mana a ka whakakorea atu. |
3. | Ka whai mana tetahi Kaiwhakawa o te Kooti Whenua Maori o Niu Tireni ki te whakatika i aua ota o taua Kooti me nga ota whakakapi tupapaku kua mahia i mua ake nei, mo runga mo nga paanga o nga tangata kua mate i whaitake ki taua whenua, kia haere tika ai i runga i ta te Kooti i mahara ai e pera ana te whakataunga. |
4. | Kia whakatikaia peratia aua ota whakapi tupapaku me mana era hei whakatau i taua whenua ki nga tangata e whahuatia ana i roto, kia pumau ki a ratou i runga i te tikanga tenata kamana, timata atu i te tekau ma toru o nga ra o Akuhata, tau tahi mano waru rau ono tekau ma whitu, ano i whakaputaina he Karauna karaati ki aua tangata, engari hoki kaua e mana ki te takahi i nga tiiti riihi kua whakahuatia ake nei. |
5. | Mehemea ka ara ake tetahi tautohe pewhea ranei mo te paanga me te ahua ranei o te paanga o tetahi o etahi ranei o aua pukapuka riihi, o te rehitatanga ranei o aua riihi, heoi ka ahei tetahi Kaiwhakawa o te Kooti Whenua Maori, i te mea kua oti tana whakawa whiriwhiri i aua take, ki te hunga i tana ota i pai ai, hei whakarite hei whakamana i te tikanga e marama ana kia whakahaerea i waenga o aua hunga e pa atu ana, a ko aua tiiti riihi ka meingatia e whaimana ana mo nga tikanga i mahia ai, engari me haere ano i raro i nga tikanga e whakaritea ana i roto i aua ota pera, a ka ahei te rehita aua tiiti riihi i raro i "Te Ture Rehita Tiiti, 1886," i raro ranei i "Te Ture Tuku Whenua, 1885," ahakoa e araia ana e nga tikanga o tetahi atu ture. |