Acts Affecting Native Lands, Etc. (In English and Maori), Passed by the General Assembly, Session 1892, 1893, 1897, 1898, 1899.
Papa Whakatupunga Tio Nga Raihana E Tukua Ana I Runga I Te Whakaae
Papa Whakatupunga Tio Nga Raihana E Tukua Ana I Runga I Te Whakaae.
15. |
Ko te tangata e noho ana i runga i tetahi whenua e takoto ana i te taha moana i tetahi awa moana ranei ka ahei i runga i te whakaae a taua tangata te tona ki te Kaikohikohi Katimauta o te turanga kaipuke tutata te wahi tutata ranei kia homai tetahi raihana whakaae kia hanga kia whakatupuria tetahi papa tio i tetahi wahi tutata ki uta a e hangai ana ki aua whenua, a ka ahei hoki te Minita i runga i te ripoata a taua Kaikohikohi Katimauta i runga i tetahi tono pera te tuku i tetahi raihana ki te kaitono i runga i nga tikanga i runga hoki i te utu i nga moni reti i pai ai ia. Ko tetahi tangata e riro mai ana i aia tetahi raihana whakaaetanga a te Minita i runga ano i taua ahua, ka ahei te hanga te whakatipu i tetahi papa tio ki te wahi e pa tata ana ki uta a e hangai ana ki tetahi whenua Karauna a e hangai ana hoki a e tata ana ki te moana ki etahi wai moana ranei. |
||||||
16. |
Ko te tangata e hanga ana e whakatipu papa tio ana, ka ahei te pupuri e ana kaiwhakakapi kaiwhakahaere me ana e mea ai, me te pupuri ano mo te wa kaua e nuku atu i te rua tekau tau, i runga ano i ta te Minita i whakaaro ai he tika, hei kairihi mo tana whenua, ki te pau nga tau o tona raihana, a ki te whakaaetia e te. Minita, ka ahei te whakahou ano tana raihana mo tetahi atu wa kaua e roa atu i te rua tekau ma tahi tau, i runga hoki i nga utu e whakaritea ana e te Minita. Erangi ko te hanganga me te whakatipunga i taua papa tio kua kiia ake nei ekore e waiho tena hei huarahi riro tonu atu mo te mana me te take mo te noho o taua whenua moana, heoi nei mo nga tikanga anake kua kiia ake nei, ekore ano hoki taua hanganga taua whakatipunga papa tio e arai i te whakahaere i tetahi mana o ia ahua i runga i te taha ranei o taua whenua moana, i raro ano ia i nga tikanga o tenei Ture. |
||||||
17. | Ka ahei te Kawana i ia wa i runga i te ota a tuhituhi i raro i tona ringa te whakakore i tetahi raihana i tukuna i raro i te tekiona tekau ma wha, ara mehemea e marama ana ki aia kihai taua kaipupuri raihana i whakaaro ai ia, ana ranei i mea ai, i timata i runga i ta te Kawana whakaaro te hanga me te whakatipu papa tio e mau ana i roto i tana raihana i nga tau e toru timata mai i te ra i tuhia ai, a i reira ano ka mutu nga mana me nga take katoa e whaaturia ana e tukuna ana e taua raihana. Erangi ia me matua tuku panui mea tuhituhi e te Kawana ka tukuna tana ota ki te tangata e tika ana i tena wa kia riro i aia tana raihana, a ki te mea ka kore e kitea e ia, me whakahau e ia kia panuitia taua panui ki roto i te Gazette kia rua panuitanga i roto i nga wiki e rua, a kaua ano hoki tetahi ota pera e hanga kia pahure rano te marama kotahi i muri iho o te tukunga o taua panui timata mai ranei i te ra whakamutunga o taua panuitanga ki roto i te Gazette. | ||||||
18. |
Ko te tangata kei aia tetahi papa whakatipu tio me whakatu e ia ki runga i tetahi wahi ehara nei i te whenua ake o tetahi tangata etahi pou tohu ranei e whakaaetia ana e te Kaikohikohi Katimauta o te turanga kaipuka tutata hei tohu kia tino mohiotia ai hoki nga rohe o aua papa tio. page 7Ki te mea tera etahi papa tio ekore e ahei te tohu ki te pou ki tetahi atu mea ranei i uta me whaitohu aua papa tio ki te tohu ki etahi tohu ranei e manu ana i runga i te wai i runga ano i nga mea pera e whakaae ai te Kaikohikohi Katimauta kua kiia ake nei. |
||||||
19. | Ko nga raihiana katoa e whakaaetia ana i raro i tenei Ture
|
||||||
20. |
Ka ahei tetahi Kaikohikohi Katimauta Kaititiro ranei i runga i te whakaae a te Minita i runga i te tuhituhi i raro i tona ringa te whakamana i tetahi tangata e whakaingoatia ana i roto i aua tuhituhi te tango tio me nga kuao tio i runga i nga papa tipuranga tio hei whakatiputipu ki runga i etahi papa tio e hangaia ana e taua tangata erangi ia kia whitu nga ra e panui ana ka tangohia aua tio aua kuao tio ranei ki roto i te nupepa e tuhatuhaina ana i tena takiwa me te whakaatu ano i roto i taua nupepa i te wahi e tangohia ai aua tio me te wahi e kawea ai aua tio. Ko te tangata e tango ana e mahi ana, ko tetahi tangata ranei kei aia tetahi raihana e mohio ana e whakahau ana ia e tuku ana ranei kia tangohia kia mahia nga tio, haunga ia i runga i te huarahi kua whakamana e tenei tekiona, ko nga tio e tangohia peratia ana ka ahei kia whiua aua tangata ki nga whiu katoa me ona tukunga iho pera ano me tona taunga kia whiua ano kihai i pahitia tenei tekiona. |
||||||
21. | Ko ia tangata e tino pokanoa ana ki te whakakino ki te tango i nga papa tio kua hanga a kahore i whakaae te tangata nana taua papa tio ka ahei kia whainatia kia kaua e iti iho i te rua te kau hereni, kaua e nuku atu i te rima tekau pauna apiti atu hoki ki tetahi moni mo tana whakakinonga i taua papa tio e ai te titiro a nga kaiwhakawa e tika ana kia utua e ia mo tana mahi kino. | ||||||
22. | Kahore he tikanga i roto i tenei Ture hei arai i tetahi tangata e whai whenua ana i te takutai e hiahia aua ki te hanga papa tio, a ka ahei noa atu taua tangata ki te mahi pera i raro i nga ritenga o tenei Ture. |