.jpg)
[ko te tohutoro i roto i te reo Pākehā]
page 1
Niu Tireni.
Ture Tuku Rahui Me Era Atu Whenua Whaka-Mana Hoki I Etahi Ropu A Te Katoa.
1907, No. 72.
He Ture hei whakarite tikanga mo te Whakawhitinga te Hokonga, te Rahuitanga, me etahi atu ahua tukunga o etahi Whenua Rahui Whenua Karauna, me etahi atu Whenua, me etahi Endowments, a hei whakawhiwhi hoki i mana ki etahi Ropu a te Katoa
| 1. | Ko tenei Ture me hua ko te Ture Tuku Rahui me era atu Whenua Whakamana hoki i etahi Ropu a te Katoa, 1907. |
| 2. |
Notemea ko te piihi whenua kei roto i te Takiwa Whenua o Akarana e karangatia nei ko Tahuna-a-huru Poraka, e whakaaturia nei i roto i te Kupu Apiti Tuatahi ki tenei he wahi i mua no tetahi takiwa whenua no Kataraina Kohu Bryers kua mate nei: A notemea na taua Kataraina Kohu Bryers, hui atu ki a Mohi Tawhai me etahi atu rangatira Maori, i whakaae, ki te tuku atu i te whenua e turia nei i naianei e te Taonehipi o Rawene, ki te Karauna, engari i rahuitia e ratou te whenua e whakaaturia nei taua kupu Apiti, otira Kaore ano he taitara mo taua whenua kia puta, a e hiahiatia ana kia whakaputaina taua taitara ki nga tamariki a taua Kataraina Kohu Bryers: Na reira kua meinga hei Ture, ara, e whai ake nei:— Kua whakamanaia te Kawana e tenei Ture a kua whakawhiwhia hoki ki te kaha ki te haiua i tetahi warati kia whakaputaina he tiwhikete taitara Whakawhiti Whenua mo te piihi whenua e whaka-aturia i te Kupu Apiti Tuatahi ki tenei ki a Mary Josephine Triphook, George Bryers, John Bryers, me Charles Bryers, nga tamariki a Kataraina Kohu Bryers, i runga i te hea riterite, hei tenata kamana. page 2
Ko nga tikanga o Wahi IV o te Ture Whakatikatika i nga Ture Whenua, 1907, kaore e pa ki te whenua e whakawhitina ana e tenei tekiona. |
| 11. |
Notemea ko Tekiona 59 me 60 o te Taone o Kihikihi, i te Takiwa Whenua o Akarana, tona nui e rua eka kotahi ruri e toru paati, nui atu iti iho ranei, i rahuitia mo nga Maori i runga i tetahi panuitanga i perehetia ki runga ki wharangi 1224 o te Gazette o te tau kotahi mano e waru rau e waru tekau ma wha; me Tekiona 61 me 64 i taua Taone, tona nui kotahi te eka o ia mea kotahi, i rahuitia mo nga Maori kei te wharangi 1718 o taua Gazette: A notemea kua kitea kaore nga Maori e noho ana i runga i aua whenua mo nga tau kotahi tekau kua taha ake nei, a ko aua tekiona i naianei kaore e hiahiatia ana mo nga take i wehea atu ai: Na reira kua meinga hei Ture, ara, e whai ake nei:— Ko te rahuitanga o Tekiona 59, 60, 61, me 64, Taone o Kihikihi, kua whakakorea e tenei Ture, me aua tekiona kua panuitia atu i konei he whenua Karauna, a ka ahei kia whakahaerea i raro i te Ture Whenua, 1892. |
| 49. |
Notemea ko tera piihi whenua kei te taha rato-ma-raki o te Rahui Maori o Moeraki, i te Takiwa Porowinitanga o Otakou, tona nui e rua tekau ma rima eka, nui atu iti iho ranei, tona wariu e whakaarohia ana e toru rau e rima tekau pauna, a e whakaaturia ake i roro i te Kupu Apiti Tekau Ma Waru ki tenei, i karaatitia e te Karauna i te tau kotahi mano e waru rau e rima tekau ma toru ki a William Haberfield, kua mate nei i naianei, mo ona ra e ora ai ia, a tuku iho ki ana tamariki a tetahi wahine Maori e whakaingoatia ana i roto i taua karaati, tera e ora a te wa o tona matenga: A notemea kaore kau he mea o aua tamariki i ora i te matenga o taua William Haberfield, a na kona kua hoki atu taua whenua ki te. Karauna: A notemea tekau ma rima nga mokopuna a taua William Haberfield i waiho iho i muri i a ia—ara, ko Joseph Pyke Chapman, Charles Chapman, Mary Reynolds ara Rehu, Sarah Reynolds ara Dick, Chatherine Reynolds ara Donaldson, Ellen Reynolds ara Wattereus, John Reynolds, Emma Reynolds ara Hopa, George Reynolds, Caroline Reynolds ara Syversen, Lydia Haberfield ara Rissetto, Elizabeth Haberfield, William Isaac Haberfield tamaiti, Caroline Haberfield tamaiti, me Annie Haberfield ara Maaka: A notemea e hiahiatia ana kia tukua taua whenua i runga i nga tikanga e mau ake nei hei painga mo aua mokopuna: Na reira kua meinga hei Ture ara, e whai ake nei:— Ka ahei te Kawana i runga i te warati ki te whakamana kia whakaputaina atu he tiwhikete taitara mo taua whenua ki a John Douglass, o Hampden, i taua Takiwa Porowinitanga, he parakimete, raua ko John Wilkinson, o Dunedin, he roia, nga kai-whakatutuki o te wira a taua William Haberfield, i runga i te paanga fee-simple; a ma taua John Douglass me taua John Wilkinson e pupuri i taua page 3 |
| 53. |
Notemea tera etahi whenua e taiawhio ana i Wairarapa Moana, i riro atu i te Karauna, i nga Maori no ratou, i raro i tetahi kirimene hoko i tuhia i te tekau ma toru o nga ra o Pepuere, kotahi mano e waru rau e iwa tekau ma ono, a i whakaritea i roto i taua kirimene me whakarite etahi rahui tika mo nga Maori i roto o nga whenua e takoto ana i waenganui i te whenua i riro pera atu nei me taua Moana, a e karangatia ana ko te takutai o Wairarapa Moana: A notemea kua kitea i naianei kaore e pai kia rahuitia peratia tetahi wahi o taua takutai moana, engari hei whakakapi mo tera e hiahiatia ana kia hokona mai he whenua i wahi ke atu hei mahinga hei nohoanga mo aua Maori, hei whakarato atu i a ratou kereme katoa ki ia wahi o taua takutai moana: Na reira kua meinga hei Ture, ara, e whai ake nei:— Ka ahei te Kawana ki te hoko whenua mai, hui katoa tona utu kaua e neke atu i te rima mano pauna, hei taunga atu ki etahi kai-tiaki mana e whakatu, i runga i te ritenga tiaki, mo aua Maori me o ratou kai-riiwhi ranei, i runga i nga hea e rite ana ki nga paanga o aua tangata ki te whenua i riro pera atu nei i a ratou ki te Karauna, i runga i ta te Kooti Whenua i whakatau ai, ko te whenua ka whaka-taua peratia atu ki aua kai-tiaki kaore e ahei kia tukua i runga i te hoko, i te riihi, i te mokete ranei; me te Poari Whenua o te Takiwa Whenua o Werengitana kua whakamanaia a kua whakawhiwhia hoki ki te kaha ki te whakahaere i taua takutai moana, me te tuku atu i etahi wahi ona ki nga tangata no ratou nga whenua e piri atu ana ki reira, i runga i nga eka, mo nga utu, a i runga hoki i nga tikanga, tera e maharatia e te Poari, i runga i te whakaae a te Minita mo nga Whenua, e tika ana. Ko nga tikanga o Wahi IV o te Ture Whaka-tikatika i nga Ture Whenua, 1907, kaore e pa atu ki te whenua e whakawhitiria ana i raro i te mana o tenei tekiona. |
Nga Kupu Apiti.
Kupu Apiti Tuatahi.
Katoa tera piihi whenua i te Takiwa Whenua o Akarana, tona nui i runga i te ruritanga 2 ruri 33 paati, nui atu iti iho ranei, a e karangatia e mohiotia nei tona page 4
ingoa ko Tahuna-a-huru Poraka, Taonehipi o Rawene, kei roto i Poraka XIV, Takiwa Ruri o Mangamuka. Ona rohe: Whaka-te-rawhiti-ma-raki, te rawhiti, te tonga, me te rato-ma-tonga, ko te Awa o Waima, e ahu ana 151° 50', 360.4 riniki; 250° 43', 35 riniki; 166° 10', 190 riniki; 144° 14', 9.5 riniki; 180° 25', 45 riniki; 239° 9', 30 riniki; 330° 35', 195.8 riniki; 298° 53', 67.5 riniki; 329° 3', 57 riniki; me 253° 36', 113.3 riniki: a whaka-te-rato-ma-raki ko Clendon Esplanade, e ahu ana 19° 56', 385 riniki: mana ka nuku atu ka hoki iho ranei aua riniki katoa kua kia ake nei: e mau nei te whakaatu i runga i te mapi maaka L. me S. 51353/31 kua whakatakotoria ki te Tino Tari o nga Tari Whenua, kei Poneke, a e whero nei ona tapa.
Kupu Apiti Tekau Ma Waru.
Katoa tera piihi tera wahi whenua ranei kei te taha rato-ma-raki o Moeraki Rahui Maori, i Moeraki, i te Takiwa Whenua o Otakou, tona nui 25 eka pea, kei kona tata ranei. Ona rohe: Whaka-te-rawhiti he rori, 100 riniki te whanui, e wehe atu ana i taua whenua i taua Moeraki Rahui Maori, 2750 riniki; whaka-te-tonga he whenua kua karaatitia ki a Joseph Donaldson, 1000 riniki; a whaka-te-rato me te raki he whenua Karauna. 2250 riniki me 1120 riniki: e ata whakaatu nei aua rohe kei runga i te mapi kua haea ki runga ki te tapa o Karauna Karaati Nama 50, hui atu ki nga mea katoa o taua whenua, e pa ana ranei ki tetahi wahi me ia wahi o taua whenua.