Niu Tireni.
Ture Whakawhitiwhiti I Rangitatau Poraka.
1907, No. 54.
He Ture hei whakatakoto tikanga mo te whakawhitiwhitinga o etahi whenua Karauna mo etahi whenua Maori.
[20 o Nowema, 1907.
Notemea i roto i etahi tau kua taha ake nei e nohoia ana e etahi Maori etahi wahi o nga whenua Maori i murua i runga i te raupatu, i te takiwa o Waitotara awa, a kua mahia e ratou ana wahi, a kua whakatu whare hoki ki runga: A notemea e tika ana aua whenua e nohoia peratia ana kia karaatitia atu ki aua tangata e noho nei i runga, hei whakawhitiwhiti mo etahi whenua Maori o aua kai-noho: A notemea kua mahia he kirimene pera i waenganui i te Karauna me nga Maori e paangia ana:
Na reira kua meinga hei Ture e te Runanga Nui o Niu Tireni e noho huihui ana i roto i te Paremete, a i runga ano hoki i tona mana, ara:—
| 1. | Ko tenei Ture me hua ko te Ture Whakawhitiwhiti i Bangitatau Poraka, 1907. |
| 2. |
| (1.) | Ko te whenua e whakaaturia ana i roto i te Kupu Apiti Tuatahi ki tenei Ture kua tau i tenei Ture ki te Karauna, a kua watea i nga whai taketanga, i nga taitara, ne nga whaipaanga katoa i tau ki nga Maori no ratou taua whenua, ki tetahi atu tangata ranei. |
| (2.) | Ko taua whenua me whakahaere me tuku i raro i nga tikanga o te Ture Whenua, 1892, me ona whakatikatikanga. |
|
| 3. |
| (1.) | Hei whakawhitiwhiti mo te whenua Maori kua tau pera ki te Karauna ka ahei te Kawana ki te karaati atu i te whenua Karauna e whakaaturia ana i roto i te Kupu Apiti Tuarua ki tenei Ture, ki nga Maori no ratou nga whenua e whakahuatia ana i te Kupu Apiti Tuatahi ki tenei Ture, i runga i nga eka me nga hea e maharatia ana e te Kawana e tika ana hei whakatutuki i nga tikanga o te kirimene kua takina ake nei, a me taka ki raro i nga here arai tuku katoa e whakataua ana e te Kawana. |
| (2.) | Ko ta te Kawana i whakatau ai mo ia o nga hea me nga eka tera e tuhaina tera e karaatitia peratia, tae atu ki nga tangata e tika ana kia whiwhi i aua mea, hei whakaotinga tuturu tera. |
|
page 2.gif)
Nga Kupu Apiti.
Kupu Apiti Tuatahi.
Whenua Maori kua tau ki te Karauna.
| 1. | Katoa tera piihi tera wahi whenua ranei kei roto i te Takiwa Ruri o Nukumaru, Poraka I, me II, e takoto ana: ona rohe kei te rato-ma-raki ko Tekiona 8, Poraka I, Takiwa Ruri o Nukumaru, 6152-6 riniki, me tetahi wahi o Rangitatau 1d3, 11518-7 riniki, tae atu ki te koki rato-ma-raki o Tekiona 5, Poraka II, Takiwa Ruri o Nukumaru; rere atu i reira whaka-te-rato-ma-tonga, 15549 riniki, ki te whenua rahui kei te taha raki o te Awa o Mangapani, ka whai haere i taua whenua rahui whaka-te-rato-ma-raki tutuki noa ki te timatanga, tona nui 237 eka 2 ruri 8 paati, nui atu iti iho ranei. |
| 2. | Katoa tera piihi tera wahi whenua ranei kei te Takiwa Ruri o Moumahaki, Poraka XIV, e takoto ana; ona rohe kei te raki 206166 riniki, kei te rawhiti 206166 riniki, kei te tonga 206166 riniki, kei te rato 206166 riniki, ara ona rohe ko Tekiona 6, Poraka XIV, Takiwa Ruri o Moumahaki; a ko tona nui 42 eka 2 ruri, nui atu iti iho ranei. |
Kupu Apiti Tuaeua.
Whenua Karauna ka Karaatitia ki nga Maori.
| 1. | Katoa tera piihi tera wahi whenua ranei kei e Takiwa Whenua o Werengitana e takoto ana, ara ko Tekiona 10, Poraka I, Takiwa Euri o Nukumaru; tona nui i runga i te ruritanga 648 eka nui atu iti iho ranei, i waho atu i nga rori; ona rohe whaka-te-raki ko Tekiona 7, Poraka II, Takiwa Ruri o Nukumaru, 6461 riniki; whaka te tonga-rato ko tetahi wahi o Rangitatau Nama 1d3, 1539 riniki; whaka-te-tonga ko Tekiona 8, Poraka I, Takiwa Euri o Nukumaru, 3310 riniki; whaka-te-rato ko tetahi whenua rahui kotahi tiini te whanui kei te taha rawhiti o te Awa o Waitotara, 22500 riniki, tutuki noa ki te timatanga. |
| 2. | Katoa tera piihi tera wahi whenua ranei kei te Takiwa Whenua o Werengitana e takoto ana, a e karangatia ana ko Puao Eahui Maori, ara ko Tekiona 11, Poraka I, Takiwa Ruri o Nukumaru; tona nui 175 eka 20 paati, nui atu iti iho ranei, i waho atu i nga rori me te rahui urupa; ona rohe whaka-ue-raki ko Tekiona 4, 3103 riniki; rere atu i reira whaka-te-rawhiti ma tetahi whenua rahui e rere ana i te taha rato o te Awa o Waitotara ki Tekiona 5, Rahui Kura, 3250 riniki; rere atu i reira ka whai i te taha rato o te rori tae atu ki te koki rato-ma-tonga o taua tekiona, 2100 riniki; rere atu i reira i runga i te rohe rato-ma-tonga o taua tekiona, 320 riniki, ki taua rahui kua kiia ake nei e rere ana i te taha o te Awa o Waitotara; rere atu i reira whaka-te-tonga e whai ana i taua rahui kotahi tiini te whanui, 3750 riniki; rere atu i reira whaka-te-rato ma te University Rahui, 5207 riniki, tutuki noa ki te timatanga. |
| 3. | Katoa tera piihi tera wahi whenua ranei kei te Takiwa Whenua o Werengitana e takoto ana, ara ko Tekiona 3, Poraka II, Takiwa Ruri o Nukumaru; tona nui i runga i te ruritanga 115 eka 2 ruri, nui atu iti iho ranei; ona rohe whaka-te-raki ko Tekiona 7, 883 riniki; rere atu i reira whaka-te-rawhiti ko taua tekiona ano, 4976 riniki; rere atu i reira whaka-te-tonga ko Tekiona 5, 4709 riniki; a rere atu i reira whaka te rato-ma-raki ko tetahi wahi o Rangitatau 1d3, 8131 riniki, tutuki noa ki te timatanga. |
| 4. | Katoa tera piihi tera wahi whenua ranei kei te Takiwa Whenua o Werengitana e takoto ana, e mohiotia ana ko Takirau Eahui, ara ko Tekiona 9, Poraka XIV, Takiwa Ruri o Moumahaki, tona nui 7 eka 3 ruri, nui atu iti iho ranei: ona rohe whaka-te-rato-ma-raki ko Rangitatau 1d5, 2115 riniki; a whaka-te-tonga me te rato he whenua rahui kotahi tiini te whanui kei te taha rawhiti o te Awa o Waitotara e takoto ana, 2500 riniki. |
| 5. | Katoa tera piihi tera wahi whenua ranei kei te Takiwa Whenua o Werengi-tana e takoto ana, a e mohiotia ana ko Te Iringa Rahui Maori, ara ko Tekiona 10, Poraka XIV, Takiwa Ruri o Moumahaki; tona nui 34 eka 3 ruri 22 paati, nui atu iti iho ranei, hui atu ki te rahui kirikiri, engari e kapea atu ana nga rori ki waho; ona rohe whaka-te-rato me te raki he whenua rahui kotahi tiini te whanui, kei teaha rawhiti o te Awa o Waitohu e takoto ana, 3750 riniki; rere atu i reira whaka-te-rawhiti ko Tekiona 7, 1310 riniki; i reira whaka-te-tonga ko Tekiona 7, 2866 riniki tutuki noa ki te timatanga. |
.jpg)
