[ko te tohutoro i roto i te reo Pākehā]
page 1Niu Tireni.
Ture Mo Nga Maori Whenua Kore O Purangi.
1907, No. 70.
He Ture hei whakamana i te karaatitanga o etahi whenua Karauna ki etahi Maori Whenua Kore.
Notemea i whakaturia tetahi Komihana i te tekau ma torn o nga ra o Oketopa, kotahi mano e iwa rau e iwa tekau ma toru, hei whakatautau i etahi eka whenua ki nga Maori o te motu o Te Wai-pounamu i kitea kaore o ratou whenua, a i runga i te ripoata a taua Komihana tera tetahi Ture e karangatia ana ko te Ture mo nga Maori Whenua Kore o Te Waipounamu, 1906, i ata paahitia e te Paremete hei whakatutuki i nga kupu tohutohu i roto i taua ripoata: A notemea i roto i te wa e whakahaere ana taua Komihana i ana uiuinga kitea ana tera etahi tangata o te Iwi o Ngati Maru, i te Takiwa Whenua o Taranaki, kaore e nui ana o ratou eka whenua hei oranga mo ratou me a ratou whanau, a puta ana te kupu tohutohu a taua Komihana me whiwhi aua tangata i tetahi tikanga rite tonu ki aua Maori o te motu o Te Waipounamu i whakatautaua nei he whenua mo ratou e taua Ture kua kiia ake nei:
1. | Ko tenei Ture me hua ko te Ture mo nga Maori Whenua Kore o Purangi, 1907. | ||||
2. |
|
||||
3. | O roto i te whenua Karauna i wehea peratia ka tika ia o aua Maori kia riro i a ia i raro i nga tikanga o tenei Ture tetahi piihi whenua e tae ai, apiti atu ki nga eka whenua (mehemea ia he whenua) kei a ia e mau ana i naianei, ki te rima tekau eka tona huihumga katoatanga. | ||||
4. | A tona wa tuatahi e taea ai a muri atu i te paahitauga o tenei Ture me tahuri te Kooti Whenua Maori ki te whakatautau i nga eka whenua (mehemea ia he whenua) kei ia o aua Maori e mau ana i naianei, a me te ripoata atu ki te Kawana mo runga i taua take. | ||||
5. |
|
||||
6. | Ka ahei te Kawana ki te whakaputa warati kia whakaputaina atu he tiwhikete taitara i raro i nga tikanga o te Ture Whakawhiti Whenua, 1885, mo ia o nga eka whenua Karauna i whakatautaua ki aua Maori i runga i nga tikanga o te tekiona mutunga i runga ake nei, me aua tiwhikete taitara me whakaputa i runga i tera aronga. | ||||
7. |
|
||||
8. | Mehemea, a muri atu i te panuitanga ki roto ki te Kahiti, i runga i nga huarahi kua kiia ake nei, o nga eka whenua e tika ana kia riro i aua Maori, ki te mate tetahi o aua Maori i mua o te whakaputanga o tetahi tiwhikete taitara ki a ia i runga i nga tikanga o tenei Ture ka tika ona kai-riiwhi kia riro i a ratou te whenua e riro i a ia me i ora tonu ia. |
Nga Kupu Apiti.
Kupu Apiti Tuatahi.
Nga Ingoa o nga Maori e pangia ana e tenei Ture.
- Tutanuku Tume.
- Kapohanga Wehikore.
- Rangiheuea Tume.
- Mananui-a-Paihau Tume.
- Ngakuira Ripine.
- Ripine Tume.
- Te Ika Haehae.
- Nga-One Te Manihera.
- Tukatahi Ngaone.
- Waikowai Motutahi.
- Uira Wehikore.
- Ngahuia Uira.
- Ngawini Hoani.
- Hinewhiu Hoani.
- Ngamoana Tuhai.
- Haimona Papaawai.
- Motutahi Pare.
- Tuhi Aorngi.
- Toroa te Ika Wairangi.
Kupu Apiti Tuarua.
Te Whenua ka wehea atu.
Katoa tera wahi whenua kei roto i te Takiwa Whenua o Taranaki, tona nui i runga i te ruritanga 901 eka 2 ruri 7 paati, nui atu iti iho ranei, ara ko tetahi wahi o Tekiona 5, Poraka XIV, Takiwa Ruri o Waitara-ki-runga. Ko nga rohe enei. Timata i te tutukitanga o te rohe whaka-te-raki o taua Tekiona Nama 5, me Waitara Awaawa Rori (Waitara Valley Road), rere atu i reira whaka-te-raki ko Tekiona Nama 7, 3112 riniki; whaka-te-rawhiti ko Tekiona Nama 6 me Nama 15, 10541 riniki: whaka-te-tonga ko tetahi wahi ano o Tekiona 5, 3540 riniki, me Te Whetu Rori, me Tapuekaha Awa, tae atu ki Waitara Awaawa Rori (Waitara Valley Road); whaka-te-rato me te raki ko Waitara Awaawa Rori me Tekiona 8 (he Rahui Urupa Maori), tutuki noa ki te timatanga: mana ka nui atu ka iti iho ranei nga riniki e korerotia nei, a e mau nei te whakaatu kei te mapi Nama 29342/47, kua whakatakotoria ki te Tino Tari o nga Whenua me nga Ruri, kei Poneke, he whero nei ona tapa.
page break