Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Acts Affecting Native Lands, Etc. (In English and Maori), Passed by the General Assembly, Session 1907.

1907, No. 70. — He Ture hei whakamana i te karaatitanga o etahi whenua Karauna ki etahi Maori Whenua Kore

1907, No. 70.
He Ture hei whakamana i te karaatitanga o etahi whenua Karauna ki etahi Maori Whenua Kore.

[25 o Nowema, 1907.

Notemea i whakaturia tetahi Komihana i te tekau ma torn o nga ra o Oketopa, kotahi mano e iwa rau e iwa tekau ma toru, hei whakatautau i etahi eka whenua ki nga Maori o te motu o Te Wai-pounamu i kitea kaore o ratou whenua, a i runga i te ripoata a taua Komihana tera tetahi Ture e karangatia ana ko te Ture mo nga Maori Whenua Kore o Te Waipounamu, 1906, i ata paahitia e te Paremete hei whakatutuki i nga kupu tohutohu i roto i taua ripoata: A notemea i roto i te wa e whakahaere ana taua Komihana i ana uiuinga kitea ana tera etahi tangata o te Iwi o Ngati Maru, i te Takiwa Whenua o Taranaki, kaore e nui ana o ratou eka whenua hei oranga mo ratou me a ratou whanau, a puta ana te kupu tohutohu a taua Komihana me whiwhi aua tangata i tetahi tikanga rite tonu ki aua Maori o te motu o Te Waipounamu i whakatautaua nei he whenua mo ratou e taua Ture kua kiia ake nei:

Na Reira Kua Meinga Hei Ture e te Runanga Nui o Niu Tireni e noho huihui ana i roto i te Paremete, a i runga ano hoki i tona mana, ara:—
1. Ko tenei Ture me hua ko te Ture mo nga Maori Whenua Kore o Purangi, 1907.
2.
(1.) Ko te whenua Karauna e whakaaturia ana i roto i te Kupu Apiti Tuarua ki tenei kua wehea e tenei Ture hei whakarite whenua mo etahi Maori o te Iwi o Ngati Maru e mau nei o ratou ingoa te whakaatu i te Kupu Apiti Tuatahi ki tenei, a kaore nei e whiwhi ana i te whenua e rahi ana hei oranga mo ratou.
(2.) Ka ahei te Kawana i runga i te Panuitanga i whaona ki te Gazette ki te whakanui atu ki te whakaiti iho ranei i aua eka whenua i runga i te aronga e tika ana hei whakatutuki i nga tikanga o tenei Ture.
page 2
3. O roto i te whenua Karauna i wehea peratia ka tika ia o aua Maori kia riro i a ia i raro i nga tikanga o tenei Ture tetahi piihi whenua e tae ai, apiti atu ki nga eka whenua (mehemea ia he whenua) kei a ia e mau ana i naianei, ki te rima tekau eka tona huihumga katoatanga.
4. A tona wa tuatahi e taea ai a muri atu i te paahitauga o tenei Ture me tahuri te Kooti Whenua Maori ki te whakatautau i nga eka whenua (mehemea ia he whenua) kei ia o aua Maori e mau ana i naianei, a me te ripoata atu ki te Kawana mo runga i taua take.
5.
(1.) Ina tae atu te ripoata a te Kooti Whenua Maori, ko nga eka whenua Karauna e tika ana kia riro i ia o aua Maori i raro i nga tikanga o tenei Ture me panui ki roto ki te Kahiti.
(2.) Hei reira tonu me kowhiri e te Komihana mo nga Whenua Karauna o te Takiwa Whenua o Taranaki i roto i nga whenua Karauna i wehea i runga i nga huarahi kua kiia ake nei, i nga rota hei rironga peratanga atu i ia o aua Maori, me te whakahau kia ata ruritia aua rota.
6. Ka ahei te Kawana ki te whakaputa warati kia whakaputaina atu he tiwhikete taitara i raro i nga tikanga o te Ture Whakawhiti Whenua, 1885, mo ia o nga eka whenua Karauna i whakatautaua ki aua Maori i runga i nga tikanga o te tekiona mutunga i runga ake nei, me aua tiwhikete taitara me whakaputa i runga i tera aronga.
7.
(1.) Ki te kore i matua whakaae te Kawana i roto i tona Kaunihera, kaua tetahi whenua i karaatitia i raro i nga tikanga o tenei Ture e tukua, e moketetia, e tiaatitia ranei, a kaua ano hoki tetahi riihi o taua whenua e karaatitia mo tetahi wa e neke atu ana i te rua tekau ma tahi tau, kaore ranei e tutuki ana i runga i te noho i roto i nga marama e ono a muri atu i te ra i hainatia ai.
(2.) Ko ia tiwhikete taitara i whakaputaina i raro i te mana o tenei Ture me uru atu he tikanga e hangai ana ki tenei tekiona.
8. Mehemea, a muri atu i te panuitanga ki roto ki te Kahiti, i runga i nga huarahi kua kiia ake nei, o nga eka whenua e tika ana kia riro i aua Maori, ki te mate tetahi o aua Maori i mua o te whakaputanga o tetahi tiwhikete taitara ki a ia i runga i nga tikanga o tenei Ture ka tika ona kai-riiwhi kia riro i a ratou te whenua e riro i a ia me i ora tonu ia.