1907, No. 70.
He Ture hei whakamana i te karaatitanga o etahi whenua Karauna ki etahi Maori Whenua Kore.
[25 o Nowema, 1907.
Notemea i whakaturia tetahi Komihana i te tekau ma torn o nga ra o Oketopa, kotahi mano e iwa rau e iwa tekau ma toru, hei whakatautau i etahi eka whenua ki nga Maori o te motu o Te Wai-pounamu i kitea kaore o ratou whenua, a i runga i te ripoata a taua Komihana tera tetahi Ture e karangatia ana ko te Ture mo nga Maori Whenua Kore o Te Waipounamu, 1906, i ata paahitia e te Paremete hei whakatutuki i nga kupu tohutohu i roto i taua ripoata: A notemea i roto i te wa e whakahaere ana taua Komihana i ana uiuinga kitea ana tera etahi tangata o te Iwi o Ngati Maru, i te Takiwa Whenua o Taranaki, kaore e nui ana o ratou eka whenua hei oranga mo ratou me a ratou whanau, a puta ana te kupu tohutohu a taua Komihana me whiwhi aua tangata i tetahi tikanga rite tonu ki aua Maori o te motu o Te Waipounamu i whakatautaua nei he whenua mo ratou e taua Ture kua kiia ake nei:
Na Reira Kua Meinga Hei Ture e te Runanga Nui o Niu Tireni e noho huihui ana i roto i te Paremete, a i runga ano hoki i tona mana, ara:—
1. | Ko tenei Ture me hua ko te Ture mo nga Maori Whenua Kore o Purangi, 1907. |
2. |
(1.) | Ko te whenua Karauna e whakaaturia ana i roto i te Kupu Apiti Tuarua ki tenei kua wehea e tenei Ture hei whakarite whenua mo etahi Maori o te Iwi o Ngati Maru e mau nei o ratou ingoa te whakaatu i te Kupu Apiti Tuatahi ki tenei, a kaore nei e whiwhi ana i te whenua e rahi ana hei oranga mo ratou. |
(2.) | Ka ahei te Kawana i runga i te Panuitanga i whaona ki te Gazette ki te whakanui atu ki te whakaiti iho ranei i aua eka whenua i runga i te aronga e tika ana hei whakatutuki i nga tikanga o tenei Ture. |
page 2 |
3. | O roto i te whenua Karauna i wehea peratia ka tika ia o aua Maori kia riro i a ia i raro i nga tikanga o tenei Ture tetahi piihi whenua e tae ai, apiti atu ki nga eka whenua (mehemea ia he whenua) kei a ia e mau ana i naianei, ki te rima tekau eka tona huihumga katoatanga. |
4. | A tona wa tuatahi e taea ai a muri atu i te paahitauga o tenei Ture me tahuri te Kooti Whenua Maori ki te whakatautau i nga eka whenua (mehemea ia he whenua) kei ia o aua Maori e mau ana i naianei, a me te ripoata atu ki te Kawana mo runga i taua take. |
5. |
(1.) | Ina tae atu te ripoata a te Kooti Whenua Maori, ko nga eka whenua Karauna e tika ana kia riro i ia o aua Maori i raro i nga tikanga o tenei Ture me panui ki roto ki te Kahiti. |
(2.) | Hei reira tonu me kowhiri e te Komihana mo nga Whenua Karauna o te Takiwa Whenua o Taranaki i roto i nga whenua Karauna i wehea i runga i nga huarahi kua kiia ake nei, i nga rota hei rironga peratanga atu i ia o aua Maori, me te whakahau kia ata ruritia aua rota. |
|
6. | Ka ahei te Kawana ki te whakaputa warati kia whakaputaina atu he tiwhikete taitara i raro i nga tikanga o te Ture Whakawhiti Whenua, 1885, mo ia o nga eka whenua Karauna i whakatautaua ki aua Maori i runga i nga tikanga o te tekiona mutunga i runga ake nei, me aua tiwhikete taitara me whakaputa i runga i tera aronga. |
7. |
(1.) | Ki te kore i matua whakaae te Kawana i roto i tona Kaunihera, kaua tetahi whenua i karaatitia i raro i nga tikanga o tenei Ture e tukua, e moketetia, e tiaatitia ranei, a kaua ano hoki tetahi riihi o taua whenua e karaatitia mo tetahi wa e neke atu ana i te rua tekau ma tahi tau, kaore ranei e tutuki ana i runga i te noho i roto i nga marama e ono a muri atu i te ra i hainatia ai. |
(2.) | Ko ia tiwhikete taitara i whakaputaina i raro i te mana o tenei Ture me uru atu he tikanga e hangai ana ki tenei tekiona. |
|
8. | Mehemea, a muri atu i te panuitanga ki roto ki te Kahiti, i runga i nga huarahi kua kiia ake nei, o nga eka whenua e tika ana kia riro i aua Maori, ki te mate tetahi o aua Maori i mua o te whakaputanga o tetahi tiwhikete taitara ki a ia i runga i nga tikanga o tenei Ture ka tika ona kai-riiwhi kia riro i a ratou te whenua e riro i a ia me i ora tonu ia. |