.jpg)
[ko te tohutoro i roto i te reo Pākehā]
page 1
Niu Tireni.
Ture Mo Nga Maori Whenua Kore O Ngati Maru.
1907, No. 69.
He Ture hei whakamana i te Karaatitanga o etahi Whenua Karauna ki etahi Maori Whenua Kore.
Notemea i whakaturia tetahi Komihana i te tekau ma toru o nga ra o Oketopa, kotahi mano e waru rau e iwa tekau ma toru, hei whakatautau i etahi eka whenua ki nga Maori o te motu o Te Wai-pounamu i kitea kaore o ratou whenua, a i runga i te ripoata a taua Komihana tera tetahi Ture e karangatia ana ko te Ture mo nga Maori Whenua Kore o Te Waipounamu, 1906, i ata paahitia e te Paremete hei whakatutuki i nga kupu tohutohu i roto i taua ripoata: A notemea i roto i te wa e whakahaere ana taua Komihana i ana uiuinga kitea ana e ia tera etahi tangata o te Iwi o Ngati Maru, i te Takiwa Whenua o Taranaki, kaore e nui ana o ratou eka whenua hei oranga mo ratou me a ratou whanau, a puta ana te kupu tohutohu a taua Komihana me whiwhi aua tangata i tetahi tikanga rite tonu ki aua Maori o te motu o Te Waipounamu i whakatautaua nei he whenua mo ratou e taua Ture kiia ake nei:
| 1. | Ko tenei Ture me hua ko te Ture mo Nga Maori Whenua Kore o Ngati Maru, 1907. | ||||
| 2. |
|
||||
| 3. |
|
||||
| 4. | A tona wa tuatahi e taea ai a nauri atu i te paahitanga o tenei Ture me tahuri te Kooti Whenua Maori ki te whakatautau i nga eka whenua (mehemea ia he whenua) kei ia o aua Maori e man ana i naianei, a me te ripoata atu hoki ki te Kawana mo runga i taua take. | ||||
| 5. |
|
||||
| 6. | Ka ahei te Kawana ki te whakaputa warati kia whakaputaina atu he tiwhikete taitara i raro i nga tikanga o te Ture Whakawhiti Whenua, 1885, mo ia o nga eka whenua Karauna i whakatautaua ki aua Maori i runga i nga tikanga o te tekiona mutunga i runga ake nei, me aua tiwhikete taitara me whakaputa i runga i tera aronga. | ||||
| 7. |
|
||||
| 8. | Mehemea, a muri atu i te panuitanga ki roto ki te Kahiti, i runga i nga huarahi kua kiia ake nei, o nga eka whenua e tika ana kia riro i aua Maori, ki te mate tetahi o aua Maori i mua o te whaka-putanga o tetahi tiwhikete taitara ki a ia i runga i nga tikanga o tenei Ture, ka tika ona kai-riiwhi kia riro i a ratou te whenua e riro i a ia me i ora tonu ia. |
Nga Kupu Apiti.
Kupu Apiti Tuatahi.
Nga ingoa o nga Maori e pangia ana e Tenei Ture.
Wahi I.
- Te Kapua Rangataua.
- Kikirua Hoani.
- Tohe Taua.
- Te Uta Mate.
- Taura Patuone.
- Te Tauhi te Rangiwhatumata.
- Ngaki Piripi.
- Te Ratahi Tukau.
- Pohepohe Tukau.
- Tutehourangi.
- Turahae Wi te Korohiti.
- Wiremu te Korohiti.
- Pare Taiaha.
- Taiaha Mauihera Hinehapua.
- Ngataierua Kere.
- Tunganekore Hinehapua.
- Te Hue Riwai.
- Tunga te Hore.
- Wiki Topia.
- Kuramaiangi Turia.
- Kupuora Turia.
Wahi II.
- Hora Haere.
- Hine Mokai.
- Tamakehu Hiko.
- Puti te Ika.
- Te Puata.
- Paki te Ika.
- Tapapa Hataraka.
Kupu Ap1Ti Tuarua.
Nga Whenua ka wehea atu.
Katoa tera wahi whenua Karauna kei roto i te Takiwa Whenua o Taranaki e takoto ana, tona nui i runga i te ruritanga 1,281 eka, nui atu iti iho ranei, ara ko Tekiona 6, me Nama 7, Poraka XIV, Takiwa Ruri o Waitara-ki-runga: ona rohe whaka-te-raki me te rawhiti-ma-raki ko te Rahui Maori Nama 10, Poraka XIV, Takiwa Ruri o Waitara-ki-runga, te Rori o Waitara Awaawa (Waitara Valley Road), me Te Matau Rori; ki te koki rawhiti-ma-raki o Tekiona Nama 14, rere atu i reira ma te rohe raki o taua Tekiona Nama 14 me Tekiona Nama 15 ki te koki rato-ma-raki o taua Tekiona 15; whaka-te-rato me te rato-ma-raki ko tetahi wahi o te rohe rawhiti me te rohe raki o Tekiona Nama 5, ki Waitara Awaawa Rori (Waitara Valley Road), ka rere ma taua Waitara Awaawa Rori me tetahi rahui taha awa kei te taha rawhiti o te Awa o Waitotara e takoto ana, tutuki noa ki te timatanga.
Me tera wahi whenua Karauna katoa kei te Takiwa Whenua o Taranaki e takoto ana, tona nui i runga i te ruritanga 300 eka, nui atu iti iho ranei, ara ko Tekiona Nama 33, Poraka II, Takiwa Ruri o Ngati Maru; ona rohe whaka-te-raki ko Te Whetu Rori me Tekiona Nama 34, Poraka II, Takiwa Ruri o Ngati Maru; whaka-te-rawhiti ko taua Tekiona Nama 34 ano; whaka-te-tonga me te rato he rahui rori 100 riniki te whanui, e rere ana i te taha rawhiti o te Awa o Waitotara, tutuki noa ki te timatanga.
Ko aua wahi whenua kua kiia ake nei e mau nei te whakaatu i runga i te mapi, maaka 29342/56, kua whakatokotoria ki te Tino Tari o nga Whenua me nga Ruri, kei Poneke he whero nei ona tapa.
page break