| 54. |
| (1.) | Ina ripoata, a i nga wa katoa ano hoki e ripoata ai nga Komihana ki te Kawana, ahakoa i mua atu, i muri atu ranei i te paahitanga o tenei Ture, e whakaatu ana tera tetahi whenua Maori e tika ana kia rahuitia hei mahinga hei nohoanga mo nga Maori, ka whai mana te Kawana i runga i te Ota Kaunihera ki te whakatau me uru mai taua whenua ki raro i tenei Wahi o tenei Ture timata atu i te ra i mahia ai taua Ota, a hei reira tonu taua whenua ka uru, a ka mau tonu hoki i nga wa katoa i muri iho, ki raro i tenei Wahi o tenei Ture. |
| (2.) | A muri atu i te ra i tuhia ai tetahi Ota Kaunihera pera e kore e ahei tetahi tangata, ki te kore i matua whakaaetia e te Kawana i roto i tona Kaunihera, kia riro i a ia, ki te hanga kanataraka ranei kia riro i a ia, ahakoa i runga i te hoko, i te riihi, i te raihana, i te mokete, i te tiaati ranei, tetahi paanga, whaitaketanga ranei, i roto i tetahi whenua Maori e paangia ana e taua Ota, engari i runga anake i nga huarahi kua whakaritea e tenei Wahi o tenei Ture. |
| (3.) | Ko ia kanataraka, tuku ranei, i mahia hei takahi i tenei tekiona ka whakakorea a e kore e whai mana. |
| (4.) | Kaore he mea i roto i tenei tekiona e ai hei whakamanakore i tetahi kanataraka i mahia tikatia i mua atu i te ra i tuhia ai taua Ota Kaunihera, e ai ranei hei whakamanakore i te whakatutukitanga o taua kanataraka i muri atu i taua ra. |
|
| 55. |
| (1.) | Mehemea ka tohutohu nga Komihana tera tetahi whenua tetahi wahi ranei o tetahi whenua e tika ana kia riihitia ki nga Maori, ka ahei te Kawana i runga i te Ota Kaunihera, ki te whakamana i te Poari o te takiwa kei reira nei taua whenua e takoto ana, kia tu hei kai-whakahaere mo nga Maori no ratou taua whenua, hei riihi i taua whenua ki nga Maori i runga i nga tikanga o tenei Wahi o tenei Ture. |
| (2.) | Ko te Kai-rehita Takiwa Whenua o te takiwa kei reira nei taua whenua e takoto ana, mehemea te taitara o taua whenua he page 15.gif) tiwhikete taitara i raro i te Ture Whakawhiti Whenua, 1885, kua uru ranei hei wharangi mo te Pukapuka Rehita, ina whakatakotoria he kape o tana Ota Kaunihera i whakamanaia i raro i te ringa o te Minita Maori, me rehita i te Poari hei kai-whakahaere mo nga Maori no ratou taua Whenua, hei riihi i tana whenua ki nga Maori i runga i nga tikanga o tenei Wahi o tenei Ture, a me whakaputa atu he memoriara ki te Poari e whakaatu ana i tera ahua. |
| (3.) | Me tuhi ki runga ki taua memoriara he kupu e whakaatu ana i whakaputaina atu taua mea i raro i te mana o tenei Wahi o tenei Ture, a e ekengia ana e ona tikanga. |
| (4.) | Mehemea te taitara o taua whenua he pukapuka i whakaputaina i raro i te hiiri o te Kooti Whenua Maori, kaore nei i whakaurua hei wharangi mo te Pukapuka Rehita, ka ahei kia rehitatia tarewatia taua Ota Kaunihera i roto i te Kooti Whenua Maori i runga i nga tikanga tera e whakatakotoria i nga rekureihana. |
|
| 56. |
| (1.) | Mehemea ka tohutohu nga Komihana tera tetahi whenua pera e tika ana kia riihitia ki tetahi Maori ki etahi Maori ranei e whakaingoatia ana i roto i te ripoata a nga Komihana, ka ahei te Poari ki te riihi i taua whenua ahakoa kaore he panuitanga ki te katoa, he makete, he tena ranei e puare ana ki te katoa. |
| (2.) | Mehemea ka whakaaro te Poari kaore e taea e ia te whaka-tutuki i tetahi kupu tohutohu pera a nga Komihana, ka ahei te Poari ki te whakahaere i taua whenua ano he whenua e watea ana hei riihi-tanga ki nga Maori i raro i te tekiona tuatahi e whai ake nei. |
|
| 57. | I runga i nga tikanga o te tekiona mutunga i runga ake nei ka ahei te Poari ki te whakahaere i nga whenua e watea ana hei riihitanga ki nga Maori ano metemea nei kua tau atu taua whenua ki te Poari i raro i Wahi II o tenei Ture, me nga tikanga katoa e pa ana ki nga riihi i raro i taua Wahi ka pa ki nga riihi i raro i tenei Wahi o tenei Ture, i raro i enei whakarerenga ketanga e whai ake nei:—
| (a.) | Kaua tetahi whenua pera e hokona, a kaua hoki e riihitia ki tetahi tangata i tua atu i te Maori. |
| (b.) | Me whakaari tuatahi e te Poari taua whenua hei tangotango-hanga ma nga Maori no ratou taua whenua, a ka ahei, ahakoa kaore he panuitanga ki te katoa, he makete, he tena ranei e puare ana ki te katoa, ki te riihi atu ki tetahi ki etahi ranei o aua tangata no ratou, ki tetahi Maori ranei i whakaingoatia e aua Maori no ratou te whenua. |
| (c.) | Ki te kore i whakaaetia e te Minita Maori, i runga i te kupu tohutohu a te Poari, e kore tetahi riihi o tetahi whenua i tukua ki te Maori i raro i tenei Wahi o tenei Ture e ahei kia tukua ki tetahi atu tangata i tua atu i te Maori, a, ki te kore hoki i whakaaetia peratia, e kore tetahi raro-riihi o taua whenua e karaatitia ki tetahi tangata i tua atu i te Maori. |
| (d.) | Ka ahei te Poari ki te whakawatea atu i te kia-tango riihi o tetahi whenua e whakaarohia ana e te Poari kaore e whai hua wawe i naianei tonu kia kaua ia e utu reti, haunga ia te moni reti o te hawhe tau tuatahi, mo tetahi wa kaua e neke atu i te wha tau a muri atu i te timatanga o nga tau o te riihi. |
page 16.gif) |
| 58. | Ka ahei te Poari, mehemea e tika ana kia peratia, ki te whakahau i nga whenua e watea ana kia riihitia ki nga Maori i raro i tenei Wahi o tenei Ture kia ruritia kia wawahia hei rota i runga i nga huarahi kua whakatakotoria e tekiona tekau ma rua o tenei Ture, a me whakakaraihe hoki i aua whenua i runga i nga huarahi kua whakaritea e tekiona tekau ma toru o tenei Ture. |
| 59. | Ko nga moni reti me utu e te kai-tango riihi ki te Poari, a me whakahaere e te Poari aua moni i ia wa i ia wa i runga i nga huarahi kua whakaritea e tekiona wha tekau o tenei Ture. |
| 60. |
| (1.) | Ka ahei te kai-tango riihi, i runga i te whakaae a te Poari, a hei mahi paamu, hei whakanoho ki te kararehe, hei wha-kapai hoki i te whenua e ekengia ana e taua riihi, ki te nama moni i tetahi o nga Tari nama moni a te Kawanatanga, i tetahi tangata ranei e whakaaetia ana e te Minita Maori i runga i te kupu tohutohu a te Poari, i runga i tetahi mokete i pungaia ki runga ki te paanga o taua kai-tango riihi ki taua riihi, ki etahi moni ranei e tau ana hei utunga ki a ia mo runga i te hokonga, i te riihitanga, i te tukunga ketanga ranei o tetahi whenua paanga whenua ranei kua tau ki te Poari i raro i te mana o tetahi Ture, a e whai paanga ana ia ki reira. |
| (2.) | Hei tikanga e pumau ai te whakatutukitanga o nga kawe-nata me nga tikanga o taua mokete me uru atu te Poari ki taua mokete, a ka ahei i ia wa i ia wa, ahakoa kaore he mana ke atu i tenei Ture, ki te utu ki te kai-tango mokete i nga moni e tau ana kia riro i te kai-tango riihi i runga i nga huarahi kua kiia ake nei. |
|
| 61. |
| (1.) | Ka ahei te Minita Maori, mehemea ki tana whakaaro e tika ana tetahi whenua e ekengia ana e tenei Wahi o tenei Ture kia whakahaerea, kia paamutia, kia whakapaingia hoki, e tetahi komiti o nga tangata no ratou taua whenua, ki te tono atu ki te Kooti Whenua Maori i tetahi ota whakakaporeihana i raro i tekiona kotahi rau e rua tekau ma rua o te Ture Kooti Whenua Maori, 1894. |
| (2.) | Ko taua tono ka kiia he tono i ata tukua i runga i te whakaae a te nuinga o nga tangata no ratou te whenua, a ka ahei kia whakahaerea e te Kooti i runga i tera aronga. |
| (3.) | Ko nga tikanga o tekiona kotahi rau e rua tekau ma toru, kotahi rau e rua tekau ma wha, me kotahi rau e rua tekau ma rima, o te Ture Kooti Whenua Maori, 1894, ka pa ki te whakaingoatanga me te whakatuunga o te komiti. |
| (4.) | Ka whiwhi te komiti i nga mana kua whakawhiwhia ki te komiti o tetahi poraka i whakakaporeihanatia e tekiona rua tekau ma toru o te Ture Whakatau Kereme Whenua Maori Whakatikatika Ture, 1906. |
|
.jpg)
