16. |
(1.) | Nga whenua katoa i wehea hei hoko i raro i te mana o tenei Wahi o tenei Ture me hoko e te Poari i roto i te makete e puare ana ki te katoa, i runga ranei i te tena (tender) i muri o te panuitanga ki te katoa, i runga i nga huarahi kua whakatakotoria, o te whakaaro Kia whakaaria taua whenua hei hoko. |
(2.) | I raro i nga here me nga tikanga kua whakatakotoria e tenei Wahi o tenei Ture e nga rekureihana ranei, ko nga whenua katoa i whakaaria peratia hei hoko me hoko atu ki te kai-tango hoko, ki te kai-tena (tenderer) ranei, nana i whakahua te moni nui. |
(3.) | Ko te Poari, ina whakaaria atu taua whenua hei hoko, me whakarite i te utu whakaari, ma te Minita Maori e whakaae, a me kaua tetahi whenua e hokona mo te moni i hoki iho i te utu i whaka-ritea peratia. |
|
17. |
(1.) | Ko te kai-tango hoko o tetahi whenua pera me tahuri tonu i reira, i te whakaaetanga o tana utu i whakahua ai, o tana tena (tender) ranei i whakahua ai, e te Poari, ki te utu ki te Poari i nga moni e rite ana ki te tekau paiheneti o te moni hoko. |
(2.) | Ki te kore e utua taua moni ka ahei kia whakakorea taua kanataraka e te Poari, me te whenua ka ahei i runga i te whakaaro a te Poari kia hokona atu ki to raro iho kai-tango hoko, kai-tena ranei, nana i whakahua te moni nui tuarua, kia whakaaria atu ano ranei hei hoko. |
|
18. | Ki te kore te kai-tango hoko e haina i tetahi tuhituhinga kanataraka hoko me te hanga i te kii pono kua whakahaua kia mahia e tekiona tekau ma rima o tenei Ture i roto i nga ra e toru tekau i muri iho i te taenga atu ki a ia o te tono-a-tuhituhi kia pera ia, ka ahei te Poari ki te whakakore i te hoko, a ka ahei hoki ki te whaka-haere i taua whenua i runga i nga tikanga kua whakaritea e te tekiona whakamutunga i runga ake nei. I runga i ia whakakorenga hoko pera ka ahei te Poari ki te pupuri atu i nga moni hoko kua utua e te kai-tango hoko, i te wahi ranei o aua moni tera e wha-kaarohia e te Poari e tika ana. |
19. | Ko nga toenga o te moni hoko, ina tangohia atu te moni tamana tekau paiheneti, i utua peratia, ka ahei kia utua a ona wa, a i runga hoki i nga ahuatanga utu tera e whakaritea e te Poari i roto i te panuitanga hoko, engari ko taua moni hoko me utu katoa i roto i nga tau kotahi tekau i muri i te hainatanga a te Poari i te kanataraka hoko. |
20. | Ina hainatia e te Poari taua kanataraka hoko ka whai mana te kai-tango hoko kia riro ki a ia pupuri ai te whenua i hokona peratia, me te pupuri ki a ia mau ai taea noatia te paunga o te wa e mana ai taua kanataraka. |
21. | Me utu te kai-tango hoko i nga moni initareti e rima nei paiheneti i te tau mo runga mo nga moni hoko katoa kaore nei ano i utua i taua wa. Ko taua initareti me utu i ia hawhe tau i te tahi o nga ra o Hanuere me te tahi o nga ra o Hurae i ia tau. A te ra tuatahi o te Hanuere tuatahi i muri iho, a te ra tuatahi ranei o te Hurae tuatahi i muri iho i te ra i hainatia ai te kanataraka e te Poari, me utu e te kai-tango hoko te initareti kua kiia ake nei mo te wa kua pahemo ake i muri iho i taua ra i hainatia ai.page 7 |
22. | Ko nga tikanga katoa o te Ture Whenua, 1892, me ona Ture whakatikatika, hei pupuri i te tangata kia noho tonu i runga i te whenua i tangohia e ia i runga i te tikanga noho me te whai mana ki te hoko, a mo runga hoki mo nga whakapainga hei utanga atu ki runga ki taua whenua, ka pa, i raro ano i nga whakarereketanga tera e whakatakotoria e nga rekureihana, ki runga ki nga hokonga whenua i raro i nga tikanga o tenei Wahi o tenei Ture. |
23. | Ki te kore i whakaaetia e te Poari e kore te kai-tango hoko e ahei, i te wa e takoto ana tetahi moni hoko kaore ano kia utua, kia hanga i tetahi mahi moumou i taua whenua, kia rnahi ranei i tetahi atu mahi e hoki iho ai te wariu o taua whenua. |
24. | Mehemea i tetahi wa ka tae ki te toru marama te korenga o te kai-tango hoko e utu i nga initareti e tau ana hei utunga mana, ki te kore ranei e mahia e whakatutukitia e ia tetahi o nga tikanga e whakahaua ana e tenei Wahi o tenei Ture, tetahi ranei o nga rite-nga, kawenata, tikanga ranei o te kanataraka hoko, ka ahei te Poari ki te whakahau kia tukua e taua kai-tango hoko taua kanataraka me tona whaitaketanga me tona whaipaanga katoa ki taua whenua, ki tetahi atu tangata totika ma te Poari e whakaae; a mehemea ki te kore e hanga taua tuku e te kai-tango hoko i roto i te wa i whaka-ritea e te Poari mo tera mahi, ka ahei te Poari, i runga i te whakaae a te Minita Maori, ki te whakakore i te kanataraka hoko, a ko nga moni katoa kua utua i mua e te kai-tango hoko ka murua katoatia atu. |
25. |
(1.) | I ia wa katoa i muri i te paunga o nga tau e rima i muri iho i te ra i hainatia ai te kanataraka e te Poari, a i roto ano i te wa e mana ana taua kanataraka, ka whai mana te kai-tango hoko, mehemea kua utua katoatia e ia te moni hoko, me nga initareti katoa tae noa ki taua ra, kia whiwhi i te fee-simple o taua whenua. |
(2.) | Ia whenua i tukua peratia tona fee-simple hei reira tonu ka tau ki raro i nga tikanga o Wahi IV o te Ture Whakatikatika i Nga Ture Whenua, 1907, ano tonu metemea nei he mea tuku pera atu na te Karauna. |
|
26. | Ia kanataraka hoko i raro i tenei Ture me hanga a me haina i runga i te tauira i whakatakotoria peratia. |