[ko te tohutoro i roto i te reo Pākehā]

55. Tahae-Raheni.

Ko te tikanga e mau nei inga Kai-whakarite whakawa, e tukua nei e ratou kia whakauturia tenei hara, ina meatia e nga tangata Maori, ehara tenei i te tikanga pumau. He whakangawaritanga ia mo naianei kau, mo te wahi e kuware nei nga tangata Maori. Kahore i pera te tikanga ki te Pakeha; ki te mea ka tahae ia, ka wharehereheretia; ekore rawa tona hara e tukua kia whakauturia ki te moni; erangi, ko ia ano hei utu. (Tirohia Kamapauna, 23. Upoko whakaatuatu.)

Me tino riro i tetahi tangata ke atu te mea i tangohia e kiia ai he Tahae-Raheni. He mea tango na te hoa wahine a tetahi tangata, e kore e meinga hei Raheni,—ta te mea, ko raua raua: kei te tane ano nga mea i tona hoa wahine.

Me he mea i tangohia pohehetia tetahi mea; i tangohia ranei i runga i te whakaaro he take tika hei tangohanga; i tangohia ranei me te whakaaro ano kia whakahokia ano ki te hunga nona; ekore e meinga hei Raheni. Otira, me he Tahae-Raheni ano i te tangohanga ai, ahakoa whakahokia te mea i tahaetia, ekore e ngaro tona tikanga Raheni, engari, he Tahae-Raheni ano ia.

Tahae-Roperi;—Pahua. Ki te kapohia atu te mea e mau ana i te tinana o te tangata, he mea muru te tangohanga i riro ai; ka meinga hei Roperi. Engari, he mea ano, he kapo noa atu ia, riro ana tetahi mea te tango, kahore he rarakatanga; kahore hoki he wharanga o te tinana, ekore e meinga hei Roperi.

Me he mea ka whakawehia te tangata kia homai tana mea, homai ana, riro ana i tera te tango, he Roperi ia. Pera me te tangata ka whakatakoto atu i te pu ki tetahi, wehi ana tera, homai ana e ia tana wati, tana moni ranei,—he Roperi ia. Me he mea ka kino te tinana o te tangata i te murunga ka whakanuia te whiu mo tera.

E ngari ia, he mea he ki te Ture te Taua Maori: ko nga mea riro i te taua, e riro tahae ana, he Tahae-Raheni ano ia. Ko te hunga nana i muru, e mea ana i te Hara Tahae-Raheni; ko te hunga e tango ana i aua mea, e tango ana i te mea riro tahae. Erangi he mea tiki atu he mea tango i runga i te Warati a tetahi Kai-whakarite-whakawa, he meatanga tika tena; he mea whakarite ano na te Ture. Ko te Taua Maori, he mea he; Ko tona ingoa, he Tahae-Raheni; he Hara-Kirimina. Kia kaha ta nga Kai-whakawa pehi, whakamutu i tenei mahi he, ratou ko nga Kai-whakahaere i o te Ture tikanga.